UN BARNES MOI DIVERTIDO

Sempre teño varios frontes de lecturas, de distinto nivel para distintas oportunidades e, sobre todo, para o tempo que un pode dispoñer. Un libro de longo alento para esas horas baleiras de despois de xantar (que ultimamente se está convirtindo en último alento porque sempre o deixo sen rematar), un libriño de ensaio lixeiro para petiscar entre horas (un ratiño aquí outro acolá), un libriño de santos para mirar fotos ou para consultar ilustracións, un libro de erudición efímera para mirar primeiro o índice e consultar algunha referencia interesante, un libro de poemas que se colle para a lectura dun par de versos mentres arranca o ordenador. Todos andan algo ciscados pola casa coa vontade de seren requeridos de novo. Cousa que en poucas ocasións sucede e todo queda nun proxecto non finito, case esfumado. De cando en vez, porén, froito do azar calculado, remato algo con apetito insaciable e busco calquera momento para darlle cumprido fin.

Este é o caso do que tiña a propósito para entreter o tempo do excusado: El perfeccionista en la cocina de Julian Barnes. Eu son un devoto de Barnes, da súa ironía e do seu estilo entre excursivo e narrativo, moi british se puideramos aquilatar esa especie. Había pouco que emprendera a lectura de Nada que temer, un dos seus últimos libros de memoria ou de non ficción, que contén unha reflexión retranqueiramente severa sobre a propia existencia e sobre a presencia constante da morte. Aínda que o libro era moi Barnes, pleno de humor ácido sobre asunto tan temido, non fun quen de rematalo coa satisfacción pretendida: demasiadas repeticións, abuso da cita enxeñosa glosada na meirande parte con parecida e reiterada estratexia. Non digo que me decepcionara, pero non era un Barnes redondo, máis preocupado en outorgarse xenio agudo que en librar batalla no terreo da literatura moral, mesmo coas armas do sulfuro satírico.

Pero esta do perfeccionista si que me reconciliou co Barnes adorado. Máis breve, mellor organizado sobre a base da eséxese de libros de cociña ou de conceptos culinarios, este libro, en apariencia lixeiro ou de trance vaporoso, é en realidade un dos grandes libros desta época. Escrito cun ton sostido de ironía, que culmina en ocasións en ocorrencias graciosísimas que levan á gargallada de inmediato, El perfeccionista en la cocina debería ser texto de cabeceira do e da cociniñas histriónico/a, do e da amante da enchenta delicada, do e da que considera un valor universal eminente a elaboración (ontolóxica) dun prato a partir de ingredientes elementais da alimentación humana. Capítulos sobre os utensilios que garda o caixón de xastre das cociñas (de cociña dos xastres?), sobre a cociña británica (ese suposto oxymoron que Xesús Fraga tenta desmentir), sobre a falacia e a fantasía das receitas, sobre a relación entre ágape e felicidade ou sobre o fértil debate (que eu pensei superado) entre a pasta fresca e a industrial, son pequenas lembranzas dun libro cheo de densidade intelectual epicúrea (con perdón).

O último dos capítulos desenvólvese como un comentario a algunhas consideracións de Joseph Conrad no prólogo que escribiu ao libro da súa muller, Jessie Conrad, A Handbook of Cookery for a small House. As palabras de Conrad ben valen para definir este mesmo libro de Barnes, que recomendo vivamente a quen desexe rirse durante un par de horas e admita que hai poucos escritores/as coma este inglés capaces de escribir deste xeito tan exemplar e admirable.

"De todos los libros creados desde tiempos remotos por el talento y la industria humanos, sólo los que tratan de la cocina escapan, desde un punto de vista moral, a toda sospecha. Podemos debatir, y hasta desconfiar, de la intención de todos los demás pasajes en prosa, pero el propósito de un libro de cocina es único e inconfundible. Es inconcebible que su objetivo sea otro que acrecentar la dicha de la humanidad".