Caxigalines nella Reguera'l Campizu

31 agosto 2011

O PEIXE DE RIALTO


Donna Leon é autora célebre de intrigas desenvoltas en Venecia. Agás en Italia, onde non permite sexan vendidos os seus libros, é novelista de grandísimas ventas. Hoxe sae nunha entrevista en EL PAíS tratando de vender, xunto a unha gastrónoma italiana, as marabillas da cociña veneciana. Non pretendo desmontar o mito da sinxela comida veneciana, que non é diferente da sinxela comida toscana, nin da sinxela comida romana, salvo en que as ameixas e os mexilóns están case sempre polo medio. Para o turismo centro e nordeuropeo e americano, todo aquilo que leve berenxenas, aceite, allo, tomates nas súas miles de variantes, pimentos e algo de peixe/marisco comprensible tipo calamar ou gamba, xa é o summum. Ver, como este ano, despois do Palio os espectadores de indiscutida fasquía centroeuropea, co cheiro ao súor de cabalos aínda no aire, comer unha ensalada de rúcula con parmiggiano na praza do Campo, probablemente por algo máis de 10 euros, explica a completa devoción que eles sinten polo que entenden como comida italiana. 
Pero ao que vou. Eu entendo o empeño comercial, supoño que da propia editorial, que, con disimulo de entrevista, pretende que merquemos o libro destas dúas mulleres entregadas ao que espilidamente chaman "o sabor de Venecia". Pero si quixera deixar constancia aquí, visto que ámbalas dúas andan nas fotos arredor do mercado do peixe de Rialto na procura dos materiais imprescindibles para a encantadora e gorentosa comida veneciana, que boa parte dos peixes e mariscos que alí se venden procede de Galicia. Eu teño o pequeno vicio de mirarlle as etiquetas ao peixe nos mercados (tamén ás conservas e aos productos conxelados) e podo asegurar que o marisco e o peixe exposto fresquísimo baixo os arcos seudogóticos do marabilloso Mercado de Rialto provén do Atlántico Nordeste, máis concretamente desta fisterra europea. Os mexilóns, non (seica lles gusta moito aos italianos o pequeno que atopan máis saporito), pero o resto, pixín, polbo, raia, robaliza, algunhas ameixas (téñoas visto de Daporta), en particular, si. 
A marabillosa cociña veneciana tradicional, a que vende Donna Leon e Roberta Pianaro, para satisfacción de Seix Barral, faise con peixes e mariscos atlánticos e con cociñeiros na súa meirande parte (en Venecia case exclusivamente) asiáticos. Un spritz glorioso (por certo, aos poucos bebida italiana completa tras nacer en Venezia: atentos á súa chegada aquí) na súa honra.   

A MESMA PELÍCULA DE WOODY ALLEN


A especie de que Woody Allen fai a mesma película e a decisión, adoptada por moitos/as, de non volver película algunha do ao parecer repetitivo director neoiorquino, datan de 1979, ano en que deu a coñecer Manhattan, esa película en branco e negro, de semellantes vimbios á célebre Annie Hall. Un, ás veces, exhibe boa memoria (sempre cando interesa, coma sempre) e lembra á perfección as primeiras frases dos amigos/as contra a deriva reiterativa de Allen. E foi daquela, cando encadeou dúas películas co fondo escenográfico dun Manhattan encantador e con un par de historias melancólicas, cando o persoal empezou a virarlle as costas ao xenial director co argumento de que facía sempre (sempre, sempre) a mesma película. 
O curioso do caso é que a especie dura e dura: fica instalada no subconsciente lendario de persoas que mesmo naceron moitos anos despois daquela data, xente que, preguiceira, non mirou unha película de Allen durante os últimos anos. Ninguén está obrigado a disfrutar dos seus filmes, pero conviría que o/a que pronuncia con tanta seguridade a diatriba contra un Allen ensimesmado revisase ese tópico á luz dos case cincuenta títulos dirixidos desde entón. Zelig, Días de radio, A rosa púrpura do Cairo, Delictos e faltas, Deconstruindo a Harry ou mesmo Setembro, por poñer uns poucos, son tan suficientemente diferentes como para, polo menos, ir mudando algo o pouco pensado estribillo.
Onte mirei os vinte últimos minutos de Broadway Danny Rose, ese tipo de películas de Allen que repousan na segunda liña dos andeis. Cada escea deses vinte minutos podería servir de exemplo para cineastas modernos, postmodernos e tutti frutti, pero a de Danny Rose saindo da súa casa baixo a chuvia, cruzando entre os coches, correndo pola beirarrúa mentres parecen soar con acordeón ecos de Torna a Surriento para ir buscar a Tina Vitale que acaba de abandoar a festa dos artistas representados por ese manager de pouca monta é das que fican para sempre na memoria. Convido a botarlle unha ollada de novo a este director, que, para ser repetitivo, para facer sempre a mesma película, adoita construir unhas cantas obras mestras mentres tanto.

30 agosto 2011

DESPEDIDA


Non era o mellor día para vérmonos, pero, entre tanta tristeza, sempre acaba un atopando ese intre de intensa emoción que reconforta. Na parroquial de san Cosme de Nogueirosa na estrada de Ombre, en Esteiro, Pontedeume, baixo o falso plátano da entrada. Coa maré baixa da ría, a ponte ferrada do tren e os piñeiros da praia de Cabanas ao fondo. Coa leve música dos cánticos algo apagados de adeus desde o interior da igrexa. Coa calorciña dunha tarde algo estraña de finais de verán baixo a ollada da torre dos Andrade. Coa conversa que desexas que nunca remate e con esas apertas longas de primos que agochan bágoa e lembranzas. 
No triste camiño de regreso, creo que aquela man nos ombreiros, aqueles bicos de despedida vencían á morte.  

26 agosto 2011

JULÍN

Convivimos pouco de pequenos. Non era dos que adoitabamos ver cando chegabamos a Mieres. Pero nunca faltaba algunha vez á cita. Chegaba canda seu pai e rapidamente corriamos a xogar ao futbolín, ao billar. Non era, ou non recordo eu, de fútbol. Non sei que tivo na boca de guaje que sempre estivo durante boa parte da infancia, ata que lle sairon os dentes novos, sen os dentes de arriba. Non é difícil atopalo na foto: sempre sorrinte, sempre coas marcas da risa nas fazulas. Peiteaba sempre o seu cabelo cunha raia limpa a un lado da cabeza e cando comezou a mocear, máis cedo que ninguén, deixaba unha doce melena que sempre atusaba con garbo de galán. Cando moceaba, acostumaba, cunha elegancia que eu sempre admirei, a ir ergueito, cunha pranta envexable. Ría como ninguén, saúdaba cunha xenerosidade de ollos abertos, herdada case a partes iguais dos seus pais, e vestía, coa modestia dos tempos, case como un playboy da riviera francesa. Non era estraño que naquel tempo fose un dos máis atractivos mozos (se non o máis) de Mieres. Neses tempos, eu simplemente o saúdaba cun cariño moi particular pola rúa, apenas cruzabamos unhas palabras de agarimo, pero non lembro abrazos máis fortes nin gargalladas tan grandes coma as que el me daba, sempre de paso cara un baile, un café, un encontro cos amigos e coas amigas. Despois dalgún tempo apareceu en As Pontes e viviu connosco un tempo, na nosa casa. Non moito, pero suficiente para disfrutar da súa ledicia permanente, do seu saber vivir con intensidade todo. Casou daquela coa moza de case toda a vida (a guapísima Cacú) e decidiu mudarse a Pontedeume. Poucas veces máis o volvín ver; que eu recorde: algunha visita a casa dos meus pais cos seus fillos aínda pequenos (que agora viven aquí en Vigo, aquí pertísimo de min, no mesmo edificio, Pablo; non moi lonxe, Carmen), o día que viñeron matricular o rapaz en teleco e algunha triste cerimonia que vén sendo o que nos reúne. Souben, case ao día, da súa mala sorte: hoxe da súa mala fortuna definitiva. 
Non choro porque non mo perdoaría el, que sempre soubo rir coma ninguén na nosa familia. Esa risa estrondosa, afogando ese Manu co que me chaman sempre na casa. Non choro, Julín, non choro, pero ostias caen bágoas como nunca nesta tarde de agosto.    

25 agosto 2011

O BERLUSCONISMO É UN FRACASO, POR GIORGIO BOCCA


Transcribo traducida unha parte do artigo de Giorgio Bocca, publicado na súa recoñecida columna de L'Espresso, L'antitaliano, o 11 de agosto de 2011, baixo o título Uomo d'affari, non di governo.

O xuízo sobre Berlusconi home político non coñece termo medio. Moitos en Italia creron na ilusión de que ía ser o home que non é, o novo rei Midas protexido pola fortuna, capaz de enriquecer mesmo aos seus inimigos. Falando deste Berlusconi máis espilido ca prudente, máis oportunista que valente, córrese o risco da ambigüidade, de compoñer un retrato que comprace aos seus defensores: "No fondo algunha cousa boa fixo". En troques, imponse aquí un xuízo severo. 
Feitas todas as contas, o berlusconismo coma governo, coma resultado dunha sociedade moderna e civil, é un fracaso. Non hai un solo aspecto da sociedade italiana que non saia empobrecido, empeorado por estes vinte anos* de democracia autoritaria. Non houbo continuación, por moitos agardada, do miragre económico: esto é, o desenrolo dun país industrial, sólido no progreso coma nos anos da reconstrucción, senon un país sempre ao borde do abismo dunha recesión, sempre suxeito a estructuras débiles, sempre exposto á anarquía e á corrupción extendida.
A tolemia extrema foi a de desencadear por motivos persoais unha loita sen cuartel e sen medida contra a maxistratura, contra a xustiza, esto é, un dos fundamentos da sociedade moderna. O erro ou o límite de Berlusconi estivo en non ser quen de conseguir na madurez unha vida diversa daquela do éxito empresarial. Non soubo separarar os intereses do país dos seus persoais; continuou facendo negocios inmobiliarios, especulacións en Bolsa, amizades internacionais; tivo a vontade teimuda de unir o útil persoal ao prestixio político. En todos os sitios onde Berlusconi interveu coma xefe do governo non deixou de ser o home de negocios que favorece aos seus amigos e obstaculiza aos seus rivais.  

*Non sei se con certa intención o columnista (de traxectoria política controvertida) pon "ventennio", coa natural evocación do termo con que se coñece historiograficamente o periodo de dictadura mussoliniana. 

24 agosto 2011

DOLCISSIMO FAR NIENTE


A temperatura media de 30 graos, perfecta para o que eu entendo como verán, acompañou os nosos días en Italia. Á hora da comida, o termómetro aumentaba algo máis e había que reducir o nivel de movementos. As rúas ficaban baleiras e conviña procurar a sombra para chegar a casa. A tarde pasaba nun dolce far niente, de lecturas interminables. Chegado o serán e coas mellores galas (sempre hai que ir elegante, bello, para saír de noite en Italia), conviña dar a obrigatoria passeggiata cara ás rúas do centro para cear algo (unha pizza, uns cappellaci ferraresi di zucca, pouca cousa, acompañada dun lixeiro dolce e un caffè caffè) e disfrutar dun dos momentos clave do verán italiano: o dopocena. Ese tranquilo camiñar, case parado, mesmo con retrocesos, ese paseniño trascurrir polas ruelas do ghetto, coas farolas a luz escasa para non turbar en exceso a escuridade da noite. Ese chegar case sen pretendelo á antiga piazza dell'Erbe e contemplar o antigo oratorio agora convertido en fastuosa librería aberta ata a medianoite, chea de xente agarimando libros. Ese preguntarse por se cabe un xeado de iogur (pronunciado iógur) ou de fragole, mentres pasan ao lado centos de bicicletas que circulan por inercia pola via Mazzini. Ese atoparse no medio da praza, co castelo ao fondo, coa catedral á dereita, co palazzo ducal á esquerda, entre a xente que se xunta para falar e falar, de pe, para aproveitar a mínima brisa cálida da noite. Non adoitan sentarse en terrazas, apenas procuran os poucos bares abertos (salvo o mércores, día do estudante, que se enchen de balbordo xuvenil): simplemente permanecen, falando en voz baixa, no medio dese centro case umbilical da cidade. 
A noite vai pasando aos poucos. Sentamos nunhas bancadas da praza e vemos retirarse a xente. O ceo está limpo e a lúa ilumina o campanile. Non chega a hora de se marchar para casa. Sinto que aínda estou alí naquela praza de Ferrara contemplando pasar a vida. 

23 agosto 2011

CANTO MAL FAI FANTASYLAND


Transcribo, traducido o artigo escrito por Piergiorgio Odifreddi, matemático italiano, moi famoso naquel país pola súa posición radicalmente atea e belixerante contra as relixións. L'Espresso, 18 de agosto. 
Nas últimas semanas asistimos a un interesante debate entre Umberto Eco e Eugenio Scalfari. Comezou o primeiro con Mentir e inventar, facendo notar como moitos letores de obras de fantasía tenden por un lado a consideralas como verdadeiras e por outra a non distinguiren entre as opinións do autor e aquelas dos seus persoaxes.
Seguiu Scalfari con Aínda que ficción é todo verdade”, rebatindo que a distinción entre verdade factual e ficcion literaria non é clara. Son dúas caras da mesma lúa, como demostran os influxos que teñen na vida real as obras imaxinarias de Manzonio ou de Goethe. 
Concluiu Eco con Credulidade e identificación, lembrando como o poder da ficción deriva da súa verosimilitude de forma independiente da súa verdade. Noutras palabras, aínda que sexan literalmente falsas, as novelas dan unha lección literaria sobre a vida en xeral e sobre nós mesmos en particular. Se me permito terciar, como científico, no debate é solo porque semella que tanto Eco como Scalfari tenden a infravalorar o efecto deletéreo que doses enormes de ficción acaban por ter sobre o principio de realidade.
Tentemos recorrer brevemente as etapas de formación da psicose universal, creada polo persuasivo e invasivo mercado da ilusión. Tan pronto como os nenos adquiren o uso da palabra e comezan a facer preguntas sobre como naceron, aparecen as respostas idiotas que van desde os repolos ás cigoñas. 
Cando entran na gardería, comezan a recebir os rudimentos dunha visión máxica do mundo poboada por anxos e demos, miragres e castigos divinos, silveiras ardentes e nubes parlantes, cegos curados e mortos resucitados, que será proporcionada na hora de relixión de todas as escolas. 
Nestas mesmas escolas, tamén serán impartidas ensinanzas literarias e filosóficas do mesmo tipo, desde os deuses homéricos da Ilíada e da Odisea á esquizofrénica voz do daimon socrático, aos reinos do máis alá da Commedia dantesca, aos delirios idealistas de Hegel e Croce, ao lema nietzchiano de “non hai feitos, só interpretacións”. 
Paralelamente ao doctrinamento escolar, o triple mercado literario, cinematográfico e televisivo inunda ao público con historias irreais ou máxicas, desde a saga do Señor dos Aneis e de Harry Potter ás das guerras estelares ou do Robert Langdon de Dan Brown. Por non falar das ficcións televisivas, sagradas e profanas, que ocupan a pequena pantalla. 
Este mercado está sostido por miles de recensións, intervencións, discusións e entrevistas que saturan as páxinas da prensa e dos programas de televisión. Este constante tam tam aparece presentado como información cultural, pero constitúe en realidade un paralelo mercado publicitario que vive do precedente e o axuda a difundirse capilarmente.
O primeiro resultado desta estratexia é unha sociedade que non vive da e na realidade, senon inmersa na ficción xeralizada. Sorprenderá que, afeita ás fábulas de contacontos, a sociedade remate por convertirse en fácil víctima dos contacontos, políticos ou relixiosos, que existen? Estes, no fondo, perseguen os mesmos fines cos mesmos medios, incluso contando ademáis as mesmas historias.
O segundo resultado é unha sociedade que non coñece a realidade nin lle interesa. Hoxe calquera escritor ou actor de todo a cen, por non falar dun de millóns, recebe máis atención e lectura que calquera premio Nobel. E as continxentes e superficiais invencións do primeiros agochan as necesarias e profondas descubertas do segundo.
É necesario disfrutar das novelas, das películas e da televisión cum grano salis. Esto é: como pequenas pizcas para botar sobre o prato forte da ciencia, coa idea de dar sabor á vida. Quen polo contrario pretende alimentarse só de sal, non permanece sano por moito tempo e moi axiña morre de fame intelectual. Coma estamos a facer nós agora mesmo."
 

OUTRAS ITALIAS, TAMÉN FERMOSAS


Cando un pensa en Italia e no seu legado histórico-artístico xorde case sempre un mix de imperio romano, medievo, renacimento e barroco. Adoitamos poñer no imaxinario un pouco das ruinas de Pompeia ou do Coliseum, as torres de san Gimignano ou de Pisa, cando non os palazzi góticos de Venezia, o edificio macizo da Signoria de Florencia coa ponte vella de engadidura e as igrexas xesuíticas de Roma coa columnata e o éxtase santateresiano de Bernini. Así, de primeiras, a bote pronto. Sempre podemos estar engadindo capítulos enteiros do summa artis, pero poucas veces sairemos deses periodos históricos.
E, porén, boa parte da beleza dese país depende deses enteiros barrios residenciais construidos no século XIX, moitos deles pouco despois do Risorgimento. Son agora mesmo zonas burguesas, de grandes avenidas, cheas de altas árbores (eses ippocastani, eses olmos, eses piñeiros, aínda conservados, non coma os que neste país foron arrasados de vez), dotadas de amplas beirarrúas, trazadas sobre un plano de liñas perpendiculares, cheas de edificios máis ou menos uniformes, trazados á maneira dos vellos palazzi renacentistas, cun pórtico enorme que dá acceso a un patio interior de columnas e xardín e unha secuencia habitual de tres pisos con fiestras grandes e paredes coloreadas de ocre, de terra ou de amarelo en perfecto contraste co azul inmaculado do ceo italiano. Nápoles, Xénova, Florencia, Bologna, Milán, Roma ofrecen miles de exemplos. En Ferrara, na vía Cavour que agochou il Canale Panfilio (que proporciona auga do Po ao foxo do Castello d'Este), foi reproducido este urbanismo elegante e mesmo pode un atoparse reliquias de certas veleidades modernistas, antes de se dar de bruces con insignes representacións da arquitectura fascista que Ferrara ben amosa, por ser esta cidade particularmente adicta ao réxime mussoliniano, como lembra Bassani nas súas extraordinarias novelas.
Escribo todo isto mentres lembro a inigualable beleza do Corso Ercole I d'Este de Ferrara, esa harmónica rúa deliñada no século XVI por Biagio Rossetti para non ser nunca esquecida.

21 agosto 2011

A BICICLETA


Calquera comparanza entre o uso da bicicleta (agora que o lembro miña nai nunca dixo bici) en Ferrara e en calquera cidade do mundo é inútil. Non é necesario tampouco comentar as diferencias con calquera poboación (xa non digo cidade) galega. Non pretendo falar do seu uso nin das estampas miles que ofrece a bicicleta naquel fermoso lugar da pianura padana. Eu quero traer aquí o dobre engano sufrido durante os últimos longos anos sobre este vehículo precioso neste país.
O primeiro, o de considerar a bicicleta un deporte, un modo de diversión ocasional para o que hai que prepararse concienzudamente, con casco incluido e culottes para os roces da entreperna. Ese engano oculta a condición da bicicleta como medio de transporte, como medio para trasladarse dun lugar a outro. Nada máis e nada menos, vestidos como se fosemos ir andando, cos pantalóns remangados, suxeitos con pinzas ou con abrazadeiras, con faldas ou vestidos, sen cascos nin parafernalias infernais.
E o segundo, o de arrombar as vellas bicicletas de rodas grandes, sólidas, sen cadro de cambios, cos manillares clásicos de paseo, cunha soa catalina, mesmo as de barra horizontal, mesmo aquelas de paseo de finais dos sesenta, máis lixeiras e manexables. Arrombalas, tiralas, deixalas nos rochos no mellor dos casos, e substituilas polas incómodas e impropias bicicletas de montaña, con rodas grosas e pequenas para lameiras ou corredoiras infames, manillares rectos e baixos para obrigar ao/á ciclista a imposibles posturas, negadas todas elas para o disfrute da paisaxe. Unha ou varias xeracións enganadas coa compra dunha inútil bicicleta, mentres os vellos aparatos, moito máis doados de manexar e moito máis elegantes e descansados, moraban no limbo dos xustos.
Ver esas bicicletas en Ferrara -as vellas varias veces arranxadas e as novas, construidas a imaxe e semellanza das antigas, levadas con aristocrática calma por toda clase de persoas, sen chegar ao incómodo suor- produce non só o pracer da descuberta das infancias de case todo un século (todo o XX) senón a lamentable constatación de ter vivido estes últimos anos nun país enteiro de novos ricos, felices de deixar morrer aquelas fermosas bicicletas polo doce engano de montar nunhas mountainbikes de sillíns con forma de xiringa e e cadros pintados de fósforo de supervanadio e hipermolibdeno.

MULLERES EN ITALIA


Tomo datos para a socioloxía low cost que practico (pesimamente) de antigo. As fontes son 1) as conversas con varias mulleres italianas, ultraquarantenni, con fillos xa algo emancipados alomenos para xantares ou ceas diarias, e con maridos alontanados, esquecidos ou a piques de seren desaparecidos das súas vidas; 2) os consultorios sexo/sentimentais dos xornais italianos (de fin de semana) e de revistas de moda ou de reflexión política; e 3) os movementos sociais de donne que xorden no país itálico, trasladados moitas veces ás redes de comunicación social.
Non fai falta ser un observador perspicaz para se dar de conta do machismo case atávico dos italianos. Non fai falta tampouco nin contar a porcentaxe de participación na vida pública das mulleres para corroboralo, pero se cadra convén falar sobre este asunto con elas para certificar que na vida doméstica o traballo é case exclusivamente femenino. Sen paliativos e sen avances significativos nos últimos anos. As mulleres italianas con quen falei, entre a resignación e o enfoque irónico, non queren saber nada con homes. Todas elas renegan das súas relacións e non intentan atopar outras substitutivas. Semellan estar contentes con esta situación, alonxada xa do compromiso matrimonial ou de parella. Quedan cos labores da casa, pero prefiren estar soas que mal (moi mal) acompañadas.
Estas conversas, moi divertidas agora tras os procesos supoño de duras crises, desengaños ou desilusións evidentes, compadécense coas cartas que moitas mulleres dirixen aos xornais nas que describen ese mesmo ambiente familiar, o deterioro da convivencia doméstica (moitas veces provocado polo esgotamento mental e físico que a ocupación da casa lles trae) e o descubremento, arredor da idade de corenta anos, dun certo fracaso nas relacións amorosas. A compoñente sexual é fundamental nos seus relatos e adoitan preguntar polo camiño que poden seguir. Moitas delas confesan unha constante inapetencia sexual, o abandono permanente do desexo. E algunhas, non poucas, admiten estar moi contentes con esta nova fase do que a especialista en materia de sexualidade do xornal chama a castidade voluntaria. E esta cuestión a que nunha das últimas consultas (nunha revista de moda, por certo que edita La Repubblica con miles de fotos de mulleres fastuosamente vestidas coa moda italiana) suscitou a miña curiosidade, xa que a especialista da publicación atopaba que as mulleres "de hoxe non teñen ganas, nin tempo, para a paixón, para a loucura sexual que fai perder a cabeza, nin cun rapaz nin co seu compañeiro". Para Natalia Aspesi, que así se chama a especialista que escribe, na revista Il venerdì que acompaña ao diario La Repubblica, as páxinas do consultorio, "as mulleres desta idade (30/40) están sometidas á carreira profesional e ao tempo dedican o tempo ao coidado dos fillos. Para o sexo conxugal non teñen nin tempo nin desexo, nin siquera para aquel adulterino. Os momentos de éxtase ou de ledicia convírtense en inútiles, cando non en insoportables. As discusións sobre sexo fan a esta muller aínda menos disponible e as pequenas liortas relativas ás diferencias sobre as relacións sexuais aumentan. Durante miles de anos, as mulleres sometéranse ao pracer dos homes para non os perder, pero hoxe non conseguen facelo: non queren perder ao seu home, pero pretenden que se adapte a ser parte dunha parella casta, que ten tantas cousas que facer ou que compartir sen perder o tempo co sexo."
Deixo o asunto así esbozado. Son incapaz, polo de agora, de ir máis alá, pero parece certo que as relacións de parella, tamén en Italia, están a piques de transformarse. Os movementos en Italia protagonizados por mulleres que saen á rúa a mostrar que non aceptan o sistema aumentan cada ano. Pero xa no ámbito doméstico as cousas está a experimentar un cambio serio e probablemente definitivo.

20 agosto 2011

HM ENZENSBERGER


Leo estes días en Italia a recensión do panfleto de Hans Magnus Enzensberger, titulado Bruxelas, un mostro soft, así como a polémica suscitada en Alemaña ao respecto das ideas alí presentadas. Non sei se en España foi comentado e pido desculpas se a miña atención á actualidade presenta serias lagoas. A tese de HME é que Bruselas é un mostro burocrático que vai instaurando un réxime autoritario. A idea principal é que pretende lexislar ata os mínimos detalles da vida íntima dos cidadáns, establecer unha homoxenización cultural do vello continente e destruir o que el chama o sentido cívico nas institucións. O emprego dunha linguaxe abstrusa nas comunicacións administrativas, o abuso das siglas misteriosas e enigmáticas, mesmo a utilización do termo comisario para os responsables da súa política son signos (e metáforas) desta deriva autoritaria. Preguntan a HME se non lle preocupa coincidir coas ideas dos euroscépticos: HME considera que precisamente a incapacidade de aceptar críticas ao sistema confirma que o pensamento de sentido único é tóxico, destructivo. A HME a liberdade de movemento, a desaparición das aduanas é un dos propósitos máis admirables da UE, pero considera que a tendencia a establecer que cousas se deben comer ou beber ou que deben facer os cidadáns (pon os exemplos sobre as medidas dos preservativos ou a denominación das coles de bruselas ou das cores das froitas) limita a liberdade: como fumador aos máis de 80 anos, afirma que "todo antropólogo sabe que o home non se move sen drogas". A moda dunha Europa "hipersana" resulta inaceptable. Como conclusión, HME pensa que entre os máis nocivos velenos dun sistema semellante é o que conduce a non poder pensar por si mesmo e a non ter o coraxe de proclamalo sempre. A falta do gusto individual (nunha especie de vontade anárquica) é o que considera máis perxudicial do sistema burocrático de Bruselas, avaro, segundo HME, cando se trata de cultura (11 céntimos por cidadán dedicado á súa promoción).
A polémica, pois, así está presentada. Eu quedo coa idea de que a burocracia, a extensión pérfida dun sistema mecánico de control, ofrece sempre o xermolo dunha sociedade autoritaria. Coa modestia de quen mira esto a diario no seu traballo, direi que algunha razón vai tendo o julai xermánico.

Datos: paráfrase do artigo Maledetta Europa, L'Espresso, 25 de agosto de 2011, pp. 100-103, de Stefano Vastano.

AS ITALIAS


Volto da Italia esgotado pero feliz, coma sempre. É un bálsamo necesario ou máis ben un estimulante febril que consiste en esquecer durante un bel tempo as apaixoantes liortas domésticas (ao parecer fundamentais) e abandoarse a outro idioma, a outros costumes, a outro clima. Alí tamén cocen fabas, pero ofrecen variantes preparatorias sempre interesantes. E aprendes a gardar a suficiente distancia sobre os fenómenos, que tantas veces (ou case sempre) igualan ás sociedades. A min chegar de Italia, coa descomprensión dun agosto aínda cálido, váleme para resistir durante longas tempadas. Durante estes días, tratarei de poñer aquí o que traio, en estado de ebullición e caos, na cabeza, por poñer unha parte do corpo máis ou menos recoñecible.

1 agosto 2011

VERÁN DO NORTE


Días de verán do norte. E cando digo norte, digo cantábrico, digo Candás, digo Ribadesella. De orballo a media tarde, partidas de cartas, tutes, sete velos (settebello?), pullovers anudados sobre os ombreiros, paseo polo peirao ao serán para abrir sardiñas e beber culíns de sidra, cheirume a brea e oricios, confusión de poalla e escuma de mar, múxeis oleosos pescados e ceibados ao instante. Humedade, auga. Verán de auga. Esa lixeira friaxe.

Na ilustración, Perán, o lugar de veraneo da miña infancia (curioso, querido irmán que virás por aquí, a casa que está despois de pasar o tunel do tren á dereita).