Caxigalines nella Reguera'l Campizu

29 dicembre 2007

A BLOGONOVELA DOS ANOS 2007 E 2008

Co regreso á casa, regresa a historia de A doble morte de Carina Mourela. Que lle pasará a Longinos Oliveira? E Fiodor o asasiño? O pizzaiolo Ercole conseguirá o amor da inspectora Contrueces? Non pode competir a curmá da miña nai cun título como Sin tetas no hay paraíso, pero ela ten como motto o de no surrender. E abofé que o vai conseguir: o de crear a blogonovela galega por capítulos.

28 dicembre 2007

DÍAS DE INOCENTES


Sigo desde lonxe as liortas preaprobación do PXOM vigués.

1. O PSOE que non quería ver o PXOM nin pintado de verde, agora preséntase como firme defensor. O PXOM, segundo o alcalde, está mellorado por incrementar un 40% para vivenda pública, aspecto que os anteriores concelleiros non manexaban siquera porque estaban decididos por unha redacción completamente nova do plano de Porro, co que estaban sustancialmente en contra. Ou sexa, un cambio radical fácilmente explicable porque Caballero non ten entre as súas virtudes políticas a consecuencia.

2. O PP que exaltaba o PXOM do ano pasado agora anuncia o voto en contra. Alega inseguridade xurídica, aínda que admite, coa finalidade de negar a reforma do PSOE, que o plano é igual ao anterior, que os cambios son mínimos. Acusan ao bipartito da Xunta de impedir a aprobación do plano presentado antes das eleccións municipais por razóns políticas, xa que o presentado na actualidade apenas muda o esencial do anterior. Pero ao tempo cre que o cambiado crea dificultades insalvables de orde xurídica. Ou sexa, un galimatías fácilmente explicable porque hai que saír na foto como sexa.

3. O BNG impulsou a primeira redacción con Castrillo de alcalde, apoiou a segunda redacción con Porro de alcaldesa e volve apoiar a terceira redacción con Caballero de alcalde. Unha coherencia completa, se non fora porque durante este tempo veñen decindo que cada nova redacción é diferente.

4. O Faro de Vigo é tan coherente (ou máis) có BNG: todos os planos son bós, excelentes, os mellores, consideración baseada na premisa de Plinio sobre os libros que afirma que todo PXOM por moi malo que sexa sempre ten algo bó. Nesa concepción busca debaixo das pedras esa idea de que a sociedade civil (como se os demáis foran militares) apoia maioritaria (cando non masivamente) o novo PXOM. E un día si e outro tamén lembra aos seus lectores que o PXOM vai vento en popa por moito desalmado que ande tocando o nariz.

5. La voz de Galicia algo mudou, desde a súa posición próxima ao PSOE anterior á actual máis proclive aos novos cambios. Sempre, por suposto, co engrandecemento das oposicións ao PXOM, entrevistas aos detractores incluidas. En contra, pero tampouco tanto que poda quedar fóra do reparto. Desapareceron da publicación as infografías sobre a altura dos edificios. Cuestión, por certo, totalmente esquecida en todo este proceso de outono. Ninguén explica se van continuar eses planos. No pene drive ese debe estar todo, pero a mín non me chega.

6. As asociacións veciñais mudaron tan radicalmente, tendo en conta o escaso cambio que elas mesmas admiten no PXOM, que van ter difícil durante o resto do ano convencer aos seus asociados da bondade da súa posición. De ser aliados fidelísimos da anterior alcaldesa (con mobilizacións non moi numerosas pero ben representativas do poder dalgunhas asociacións contrarias) pasaron a hostís opositores do plano. As razóns, dúas: por inseguridade xurídica (cuestión que aprenderon no último ano de boca doutros) e porque tantos cartos a vivendas sociais parece que desbarata as perspectivas de negocio de pequenos terratenentes que xa vían erectos os edificios nas súas fincas co correspondiente lucro lucrante. E non o digo eu, que foron eles o que razoaron tal oposición.

7. Os promotores, antes a favor, pero moi a favor, e agora en contra, pero moi en contra. O PXOM do ano pasado era a panacea para todos os males urbanísticos da cidade e agora resulta un inferno, unha ruina. Ao tempo, como o PP, falan de escasas novidades: de feito, insisten en que se quitan ese 40% o plano é o mesmo. Por tan pouco, tanto?

En fin, que, con tantas mudanzas, o habitante de Vigo está confuso (e dividido) sobre a posición dos seus representantes e, sobre todo, sobre o alcance definitivo do plano. Ese grao de confusión, esa intencionada falta de transparencia e de claridade expositiva, leva a unha calella sen saída, a calella á que o propio alcalde levou a toda a corporación co obxectivo de que antes de que remate o ano, un sábado pola mañán, o concello non teña outro remedio que dar para adiante un plano que poucos coñecen na súa dimensión definitiva. Non é este xeito de ordenar unha cidade.


Mentres esto sucede, o presidente da Xunta desaparece dunha votación para non votar o que o seu propio partido defendía. Hai que buscar nos anais de moitos parlamentos, de hoxe e de sempre, para atopar cousa tan extraordinaria, insólita e inaceptable.


A Cuiña, sic transit gloria mundi.
Fotografía: Parma, 2005. IPP

O BOMBILLA


Engalana a rúa Galera no cruce con Torreiro e alimenta a cidade desde o ano 1932. Ateigado sempre (amplía o negocio á mesma rúa) e atendido cunha amabilidade mítica, ofrece ao visitante croquetas, bisté con patacas e pementos, tortilla, chourizos, empanadiñas polo módico prezo de 1 euro por tapa. Sempre que vou a Coruña, non podo deixar de visitalo. É o meu bar favorito e, gracias á sua inigualable fasquía, engrandece e ilumina a cidade máis ca calquera novidade arquitectónica. Mirar para os servilleteiros feitos con botes de colacao resulta máis emocionante e grandioso que agardar cola (un dicir) para ver a última exposición da Barrié ou da Fundación Seoane. Longa vida á barra onde latexa a máis poderosa vida desta cidade. Se non pasas polo Bombilla, non coñeces A Coruña.

26 dicembre 2007

PRAZA DE LUGO

Pasei o luns ás 9 da noite, cando todos os comercios e bebercios da cidade herculina pechaban e o ministro Molina paseaba do ganchete cun par de gardahomes detrás, pola zona cero do pijerío galaico: rúa Padre Feijoo. A tope. As beirarrúas amosaban o brilo e o esplendor dunha clase social única, que fai dos arredores da praza de Lugo o seu territorio acoutado. Non é finca privada; calquera pode pasar por esa zona (aparcar non, porque é para residentes), pero enseguida o paseante sinte entrar en terra estraña. Os bares son vinotecas; as cafeterías son lounge-bars; as boutiques son show-rooms. Agora, coa remodelación (ao meu gusto, fantástica polo que significa de vitalización do lugar) da praza de Abastos, cos engadidos inditex e fnac, a exhibición desa categoría da sociedade (que agora asume fachendosa a outrora aldraxe de pijo) atopa un marco incomparable para os seus pavoneos, mil veces ensaiados desde antigo.

A mín o que máis me gusta é cheirar a peixe podre ou a marisco reseso por entre os escaparates fastuosos desa nova catedral do aristocratismo pijeril de La Coruña. Coma se o arrecendo que fundou esta fermosa cidade (a miña veciñanza viguesa refórzase con esta concesión) resistise o falso esquisitismo desta clase social que pousou os seus reais no ensanche modernista da península coruñesa.


Escribo esto cun par de viños tomados en Casa Rita e outros dous no Prada a Tope de enfrente. Os pinchos que poñen son ademáis de xenerosos, ben ricos. Seica algún poeta famoso (ou dous) tamén toma as cervexas por algún irlandés da zona cero.

24 dicembre 2007

ANTES DE NOITEBOA


Subimos onte ao mirador de san Pedro en b/volandas. Mirabamos para o porto exterior de Ferrol e para a torre de Hércules mentres ascendiamos gratuitamente ata nova orde. Comprobamos o gusto entre anglo e xaponillo dos ilustradores de xardíns coruñeses, cun cespede máis que mol e unhas penas sobresaíntes coma único ornamento. Entramos no labirinto vexetal sen saber (eu) que a claustrofobia tamén vale para estes casos por moito buxo que lle poñamos. Baixamos despois por uns camiños entre arcolitos cara os Rosais, onde os edificios están case metidos entre o bosque, privados de calquera raiola de sol.

Pola tarde, fomos ver en plan familiar La búsqueda, cun Nicolas Cage aconsellado por un esteticién hostil que lle matou as patillas e un ortodoncista cabroncete que lle apilou os dentos baixo o beizos para favorecerlle a impostura. Conseguiu unha persoaxe de videoxogo, postizo e falso, lonxe daquel que namoraba en Rumble fish. En calquera caso, a peli ben merita un aluguer de sábado noite por dúas razóns: a trama aventureira, semellante á anterior entrega, e a presencia inesquecible de Diane Kruger, unha beleza xermana, chea de elegancia e sexualidade desbordantes. Días de nadal, familiares, tranquilos, perfectos para repousar a dixestión das casadielles de mamma Tere, unha institución a proba de calquera dúbida. Unha casadiella, pois, para celebrarmos as festas.

21 dicembre 2007

UNIVERSIADA 2007

Fun hoxe á presentación dun libro. A presentación foi o de menos, aínda que foi breve e, nos tempos que corren, é de agradecer. Familiar, máis ben. Foi nesa nave nodriza da Universidade, coñecida por Edificio Miralles. Antes fomos tomar un café naquelas covachas, chamadas centro comercial, de cemento acementado. Corría unha friaxe por todos os locais que aínda permanecen abertos ou que aínda non pecharon ben corrosiva. Ninguén parecía desprenderse dos seus abrigos, agás as camareiras que, tocadas cun gorrito papanoeleiro, ían en camisetas de mangas curtas. O inhóspito do lugar, pouco iluminado (non me estraña que poñan pubs en troques de bares ou cafeterías e que o teatro serva para ensaio de grupos afeitos á escuridade dos antros de perdición onde a música pode cortarse), invitaba a liscar dalí o máis axiña posible.

Cruzamos a grande praza, noutrora sede de macrobotellóns, días eufóricos de santeleco, agora aínda sen limpar de todo, con anacos estrados de vasos de plástico por entre as fendas do chan, rabiosamente modernizado por variedades impertinentes de granito. Como eu son forofo da modernidade, quixen atender ás novidades: non hai baixantes, o material gris que contornea o edificio está xa indeleblemente marcado polas pegadas da choiva (aceda?), as escaleiras de cemento mal armado están quebradas, e cada chanzo, de distinto tamaño e material, impide levar (para qué?, preguntaranse) un ritmo de subida.

Xa dentro, a cousa cambia (non sei se para peor): fai calor e a vista desde dentro e, a través duns paus de madeira cruzados que someten a paisaxe a unha visión cuadriculada, é fotográfica. As cadeiras, feitas cun respaldo que concorda coa sinuosidade dos planos do edificio, están soltas, pero vense perfectamente os furados onde algunha vez, por carpinteiros inexpertos en modernidades, ancoraron as fermosas pezas únicas. Todo semellaba tranquilo, pero as ganas de mexar abriron en mín un mundo de posibilidades. Busquei os aseos (agora así chamados). A modernidade desapareceu de súpeto. Ou non, segundo se mire. Os carteis de homes/mulleres estaban feitos en times new roman, tamaño catorce, maiúsculas, plastificados e pegados con celo no limiar das portas. As luces por riba dos lavabos non melloraban as das gasolineiras, cos cables á vista nun zigzag ao meu ver arbitrario; igual non e era premeditado desde o taller de arquitectura no Dorsoduro de Venezia. O sistema de mexadeiros xa no interior do aseo (dame vergonza escribilo) fomentaba a intimidade: esa cousa comunitaria de aliviarse cara unha parede debe parecer estravagancia nos modernos edificios. Pero o sistema de peche metía medo. Eu deixei a porta aberta porque aquelo semellaba ferrollo de fechar castelos ou mazmorras para sempre. Cunha perna retraida, fixen o que puiden. Para rematar faltoulle o detalle crucial da corda pendurada da cisterna (máis suxa por abaixo que por arriba), pero o de meter o dedo con forza no chumufluio chegou. Cando saía, mirei ben por se entrara noutra dimensión do tempo, nunha cápsula feita ad hoc pola intelixencia do arquitecto, pero decateime de que non: os garabatos na parede sen a última man de pintura daban mostras de verosimilitude demasiado contemporánea. A excesiva arquitectura nega espacio e comodidade para as necesidades máis íntimas.

E logo queren facer a Universiada. A mín non me collen nesas. Só pido (e por pedir que non quede) que dentro de catro anos non teñamos que constituir unha comisión de control para coñecer onde foron parar os cartos empregados en organizar semellante simulacro descafeinado e disminuido de xogos olímpicos.

20 dicembre 2007

UNHA VOLTA POR SANTIAGO


Había case medio ano que non ía por Santiago. Cheguei ben cedo e rematei axiña o traballo. Como tiña toda a mañán por diante, decidín aproveitala cun paseo lento e demorado polas rúas da memoria aínda encesa dos anos de estudante. Case sen folgos, despois de subir a Costa vella, e xa en Loureiros, comecei a miña ruta. Baixei pola rúa da Porta da Pena, coma sempre case baleira, case en silencio, ata chegar a san Martín Pinario. As elipses e os triángulos da portada invitáronme a entrar, pero descubrín que xa non había culto, que era museu polo que había que pagar. Declinei a oferta e voltei sobre os pasos que levaba. O bar Los sobrinos del padre e o bar Atlántico franqueaban a rúa de Troia e as ruelas da Moeda Vella ou das campás de san Xoan. Xirei á dereita ao chegar a Acibechería e despois á dereita cara a vía Sacra, cun resorte automático, ata me ver entrar por san Paio de antealtares e contemplar aquela arquitectura prodixiosa, elevada cara ao ceo cunha cúpula imitadora de san Pedro desde un curruncho mínimo, nun extremo agochado da rúa estreita que da á Quintana.

Saín cara ao espazo aberto. Ondeaban (e entorpecían) as bandeiras na casa da Parra. Mirei para abaixo. Ninguén pasaba. Escoitábase a Galicia de Maeloc, a banda sonora de Compostela que desde hai máis de vintecinco anos Milladoiro compuxo sen sabelo. Virei pola Conga e despois pola rúa Nova. Entrei nos soportais de Sargadelos e collín, uns metros máis adiante, a rúa por detrás de Salomé. Sen pensalo. Toquei Calderería por un momento e fun atraido cara Historia, Mazarelos para voltar de novo como un autómata a Calderería.

Alí vin Santiago, a xente de Santiago. Andivera por territorio de turistas, polo parque temático que os santiagueses evitan, mesmo en inverno cando as atraccións están baleiras e convidan ao tránsito. Os santiagueses recorren Algalias, Casas Reais, cruzan Cervantes, baixan Preguntoiro, Calderería, Orfas. Eluden as rúas de recordos, de restaurantes, de postais. Prefiren as mercerías e as papelerías antigas. E as panaderías cheas de empanadas e cruces de Sant Iago.

Comprei, por nostalxia, o xornal no kiosko da rúa Nova e fun tomar o café ao Azul. Lin no Correo un artigo demasiado familiar de Manolo Fraga, coñecido de lonxe nas aulas de Mazarelos. E cando marchaba, saudei ao vedraño camareiro que servía detrás da barra. Contoume que Moncho xubilárase e entregara a propiedade do bar a unha franquicia (ou algo así) que tiña outros locais en Compostela (a Alameda e o Yunque, entre outros sete). Confesoume que levaba traballando alí desde o ano 1969, desde os dezaséis anos, e que lle faltaba pouco para aínda prexubilarse (55 anos). O Azul leva aberto desde o 1941 e, coa súa fasquía actual, desde o ano 1962, con moi ocasionais retoques. Relatoume todo isto porque o Azul vai facer serias reformas. Ha cambiar mobiliario, servicios, paredes e chan. Xa cambiaron as tazas e o propio café, aínda que sen perder moito o nivel coñecido: agora ademáis engaden corno de cruasán e churro algo duro e frío. Non poderán mudar o lugar da barra por non sei que escrúpulos históricos. Se cambiar o Azul, o Concello de Santiago terá que facer placa en honor ás miles de xeracións que queceron as súas almas e os seus corazóns con aquel café adubado con fórmula incógnita de chiculate de estraperlo. Eu dinlle a man ao camareiro e el colleuna coas dúas súas con agarimo afectuoso, como quen despide non só a un amigo de anos, senón a un recordo ligado a ese bar que axiña quedará só na memoria.

Marchei do bar e enfiei, case noqueado, Toural, Praza de Galicia e Hórreo abaixo cara ao tren. Sentei ao lado da xanela e, mentres vía pasar os prados por onde Santiago foi medrando nos últimos anos, ía facendo memoria de todo o paseo. E dixen: teño que voltar máis a miudo para que non me coma a nostalxia, para ter outro Santiago no recordo.
Fotografía: esa fiestra verde aberta e o balcón que dá a rúa pertencían ao cuarto onde eu vivín en Santiago durante cinco anos.

19 dicembre 2007

DON QUIXOTE MIRA DON QUIXOTE

Don Quixote mira Don Quixote. Está ben atento ás súas propias aventuras, que suceden diante dos seus ollos sen apartarse un milímetro do patio de butacas. Esta, a de contemplar a pantalla cos ollos ben despertos, é a fermosa forma de aventuras do noso século.

18 dicembre 2007

IL SORPASSO

España sorpassa a Italia en renta per capita.

A primeira vez que fun a Italia foi no ano 1986: celebrabamos os primeiros cartos no peto e fomos cuns amigos nun Seat Ibiza bermello por todo aquel país. Metímoslle unha boa trabada daquela, desde Ventimiglia ata as ruinas de Roma, pasando por Milano, Lago di Garda, Vicenza, Venezia, Asisi, Spoleto, Roma e volta por Firenze, Pisa e san Remo. Aquel viaxe foi definitivo nas nosas vidas.

Despois voltamos de lúa de mel a Roma, con visitas a Napoli, Sorrento, Pompeia e unha mítica subida ao cumio de Villa Tiberio en Capri. Alí, contemplando a rocha desde onde o emperador romano empurraba a xente mentres estes admiraban na caída os fermosos farallóns, decidimos, diante dun elemental prato de spaghetti alla napolitana, regresar, regresar, vivir alí sempre, sempre.

A partir do ano 1992, sen pretendelo ao comezo, fomos pasando as vacacións de verán. Primeiro no Lago di Garda, despois en Castiglion Fiorentino, en Firenze, no Lago Bracciano (ao lado de Roma), en Rapallo, en Parma, en Sardegna, con repeticións nalgúns destes lugares e unha esporádica visita invernal a Ferrara. Coñecemos, sobre todo, a metade norte do país. Canto máis ao norte, o nivel de vida aumenta, aínda que a calidade de vida fica, como unha lei interna nas nosas memorias, na Emilia-Romagna, pero, sobre todo, na Toscana, esa obra inigualable do home coa natureza.

Pero a nosa devoción por aquel país nunca nos impediu mirar como nestes anos a distancia entre os nosos países, que admirabamos no ano 1986, íase disipando, como aos poucos aquel país parecía ancorado mentres o noso ía adquirindo pouso cada vez máis moderno. Nos últimos anos, a nosa percepción (refrendada por visitantes que acudían, eso si, á súa venerada Barcelona e quedaban impresionados da eficacia dos transportes, da puntualidade, da limpeza daquela cidade e tamén doutras partes do país, por que non decilo) apuntaba a unha cada vez máis minguada diferencia e, en moitos aspectos, unha clara vantaxe a favor noso.

A miña viaxe o ano pasado a Ferrara serviume para traballar nunha fermosa facultade (do século XVI) completamente abandonada e decrépita, con paredes sen pintar, baños porquísimos, inaceptables aquí (e menos en edificios públicos ou de ensino), despachos compartidos con moitos profesores, cun par de ordenadores para os que precisaban turno. Os colegas italianos admitían, con esa indiferencia con que miran a decadente ineficacia do seu país, o seu deprimido estado. E iso que estabamos a falar do norte. O sul, segundo eles mesmos confesaban, aínda estaba peor.

Por iso, non é de estrañar esta noticia. Síntoo por aquel fermoso, encantador e fascinante país, pero pásalle como a eses antigos patricios ou aristócratas que herdan un patrimonio fabuloso e non teñen cartos, nin gañas, nin medios con que mantelo. A pesar de todo, reservádenos unha pequena terraza na Tufa en Cortona para contemplar desde alí o solpor sobre o lago Trasimeno.
HOXE SECONDA PUNTATA DE A DOBLE MORTE DE CARINA MOURELA

17 dicembre 2007

MATILDE ESPINARDO


Matilde Espinardo, unha curmá da miña nai, lectora voraz e escritora nos ratos libres que lle deixa o bar e as ocasionais galas en bautizos e festas de xubilatas na Capela, mandoume unha noveliña para que lle dixera que me parecía. Pediume que lle corrixira algunhas grallas e, sobre todo, que lle comentara o estilo. Nin o seu marido sabe da súa afección, pero tamén é verdade que o seu marido non sabe nada dela. Gústanlle os cabalos e está tolo por ir ver o Grand National o ano que ven. O seu fillo Santiago é o único da familia que coñece os seus andazos de escritora, pero ao rapaz non lle gusta ler. Así que estou obrigado eu a facerlle caso. Con gusto, porque un non se pode negar cando ela fala con eses ollos iluminados pola ilusión.
Xa llo corrixín (non moito a verdade), pero que non saiba ela que llo publico. Querería que foran vostedes os que lle dixeran algo. Vou colocar o relato por entregas nun blog aparte: tres capítulos por día de A doble morte de Carina Mourela. Non sei que lles ha parecer. Xa me dirán.

16 dicembre 2007

VIDA E MORTE: UN DOMINGO EN CAMBADOS

O preludio foi unha nota tráxica, terrible. Suso, que viña de correr por Tragove, comentounos que un garda civil matara a primeira hora da mañán a unha muller (coa que mantiña, por dicirmos algo, unha relación) dun disparo no mesmo cuartel de Cambados. Logo soubemos que ela mesma, cunha amiga, achegárase alí para presentar unha denuncia por malos tratos. A mala fortuna quixo que tamén andivera por alí o besta, que baixou para pegarlle un tiro na cabeza. Menos mal que os compañeiros o retiveron porque se non mataba tamén á amiga que viñera acompañala. A noticia era comentada con horror á hora do vermú, na Ribeira de Fefiñáns, cun sol fermosísimo que quentaba docemente. Quedaramos cuns amigos nun bar ateigado de xente a esas horas do mediodía. Logo fomos xantar ao lado mesmo, nun restaurante tamén cheo de xente. Cando saímos, era xa case noite; as nubes escurecían o horizonte, o mar de Frades, entre Castrelo e a illa da Toxa. Pensei na delicada liña entre o día e a noite, entre a celebración entusiasta daquel gozoso e limpo domingo de decembro e a dor escura e íntima de tres orfos noutro lugar daquela mesma vila, enfrontados ao cadáver dunha nai aniquilada por un asesino demente. A fina liña entre a vida e a morte.

14 dicembre 2007

O SABIO DON ANTONIO AZAUSTRE

Coñecémonos desde cativos: compartimos escola, aínda que el é máis novo ca mín. Xa daquela era famoso o seu talento descomunal e a súa capacidade envexable de traballo. Despois coincidimos por mazarelos varios e en pensións concurridas da rúa compostelana de Loureiros. Nada máis rematar a carreira seguimos pasos distintos: el continuou amazarelado (con viaxes heroicos a unha galería do Preguntoiro onde fixo a tese e desde onde se vía a Berenguela) e eu andiven por terras do salnés adestrando bachilleres por un tempo. Volvimos a coincidir co meu regreso ao útero da alma mater e desde aquela os pasos seus e meus vagan por espacios semellantes. A fortuna quixo ademáis que a súa casa diste da miña apenas cinco metros, os que separan o segundo onde eu vivo do cuarto onde el habita. Tomamos o café xuntos case todos os días, levamos aos fillos á mesma escola e disfrutamos de cando en vez de veladas divertidísimas con outros amigos.


Digo esto para suliñar que somos, pois, moi moi bós amigos e que, por iso, tal vez soe a propaganda amistosa o que vou dicir. Todo o contrario: se admito esta proximidade e relación persoal moi profunda é porque, despois de recibir hoxe a súa edición da obra burlesca de Quevedo, teño que recoñecer que a miña admiración por el (xa altísima) sube aínda máis ata a reverencia. E para que non se vexa que é paixón de amigo, invítovos a que leades a portentosa publicación deses dificilísimos textos quevedianos resoltos cun rigor e cunha intelixencia fóra do común. Souben dos seus titánicos traballos, pero descoñecía o alcance verdadeiramente exemplar do resultado. É un luxo para a Universidade de Santiago, para a Universidade galega ter a Antonio Azaustre entre os seus profesores. Parabéns, amigo Antonio. E agora a descansar. Que non paras, ostias.

12 dicembre 2007

CORTANDO O PELO ENTRE MULLERES

Fun cortar o pelo o outro día. O meu barbeiro da peluquería Siglo XX pechou hai un par de anos. E desde aquela vou a Rochus, perto da miña casa, unha pelu de mulleres, aínda que ten pretensións de ser unisex. Sen moito éxito, porque sempre que vou séntome diante do espello eu só rodeado de mulleres. Non vou negar que un pouco cortado sempre vou, sobre todo cando lle fan as pedicuras alí á vista de todo o mundo ou entran para facer a cera nun cuarto que fica xusto detrás de mín e que podo ver con total indiscreción polo espello. As peluqueiras son moi amables e falan cunha prudencia moi de agradecer, sobre todo comparada con aquel Alberto que narraba punto por punto as súas (pérfidas) intimidades, as súas (arbitrarias) reflexións sobre como debía gobernarse Vigo ou as súas (aprendidas) queixas sobre funcionarios, profesores e xente de semellante mal vivir que eu, teño que recoñecer, alentaba.

Pero o que máis me gusta é mirar as clientas mirarse nos espellos mentres lamentan a cor demasiado bermella do tinte ou as enrugas que difícilmente agocha o corte irregular sobre a fronte cunha naturalidade fantástica, fermosa, con ese franco sorriso do que coñece as súas limitacións e os engaños e disimulos fabricados para evitalas. Gústame escoitar os seus relatos cotiáns con detalles completamente innecesarios, referidos cunha mistura de indiferencia e consistencia dramática. Non reparan en nada: falan cunha libertade absoluta. Non confesan secretos familiares, pero ao cabo os ouvintes involuntarios coñecen as cousas máis ínfimas de cada día: as (infinitas) chamadas que fixeron, a roupa (delicada ou suxa) que puxeron na lavadora, a comida que elixiron para contentar a esa (probe) filla que sempre lle deixa ao neto (malvado). Mentres falan con orgullo, a súa cabeza terma dunha coroa extendida de papel de aluminio durante horas, encapotada dun pano de raso fucsia e cun Lecturas do mes pasado nas mans. Eu, despois dun tempo na peluquería co correspondente Diez Minutos, síntome un privilexiado, porque contemplo un mundo que os homes (case todos) descoñecen, que ignoran por completo. Mágoa que o corte de pelo sexa tan breve e non poida quedarme para asistir a máis novas e máis fascinantes narracións.

11 dicembre 2007

A INCONSTANCIA

Ando con varios libros á vez e non remato ningún. Téñoos na mesiña de noite un ao lado do outro por ver cal collo. Cando eles venme achegar, semella que murmuran solícitos e sedúcenme agarimosos, case en saloucos. Son catro, pero moito receo que van aumentar co paso do tempo. Terei que ir rematando algún deles, pero dá pena despedilos. Tres deles están contados en primeira persoa: dúas memorias (os Diarios de guerra de Azaña, do que falarei máis adiante nun post porque descubrín que é un dos mellores escritores en lingua española, as de José Ribas, Los 70 a destajo) e un relato seica inventado (Las benevolentes, de Jonathan Littell, cuxas primeiras 100 páxinas lidas son tremendas, asfixiantes, desalentadoras). E o outro comenceino onte co arrecendo que despide, gracias a don Xohan da Coba, ese cabaleiro, da Sicilia settecentesca: Dacia Maraini e a súa La lunga vita di Marianna Ucrìa. Teño que recoñecelo: son un inconstante. Io, definitivamente, sono mobile, qual piuma al vento.


Cadro: Henriette Browne, Nena lendo. Victoria and Albert Museum, London.

10 dicembre 2007

O VESUVIO

Un novo ristorante foi rexistrado no meu padal de sapori italianos. Fronte á factoría xa case abandonada de Miau en Bouzas, na rúa Tomás Alonso, O Vesuvio, así en napolitán. Fomos mellorar a nosa constitución o día 6 a base de tagliatelle allo scoglio, linguine ai gamberi e pizza prosciutto e funghi. Cun Nero d'Avola que quitaba er sentío. Un tiramisú clásico e un café para repetir redondearon este pequeno pracer festivo, de non excesivos prezos e cun servizo excelente. O cociñeiros saiu a despedirse cun emotivo arrivederci e una buona giornata. Voltaremos de seguro. Abofé que si.
Fotografía: o fillo do panadeiro de Módena, un tal Luciano.

6 dicembre 2007

AZZURRO IL POMERIGGIO CO CDG


Twelfth night ou What you will é unha comedia non moi longa de enredos e enganos, cun ar indiscutible a farsa e a entremés. Concebida por Shakespeare como divertimento cortesán para a noite de epifanía (non estrictamente dos Reis Magos) e representada varias veces pola Candelaria (debía de ser festa de disfraces próxima ao entroido pero tamén ás saturnalia antigas), a peza xoga con todos os resortes característicos da representación cómica e da novellesca italiana e humanista: xemelgos separados nun naufraxio, disfraces transexuais (e amores homosexuais como consecuencia), descubrementos sorprendentes (eso que chamamos á pedantesca anagnórese), liadas amorosas (cun puntiño sempre sexual) entre distintas clases sociais, aristócratas vidos a menos e cretinos ricoshomes, fools (ou graciosos ou bufóns ou bobos, como prefire a versión galega) de fonda intelixencia, deuses ex machina de corte burlesco, todos nun esceario mediterráneo (ese litoral balcánico -a Iliria- ou adriático) de lixeiras e simples dimensións.

O Will escribiuna seica polo 1601 para disfrute coxuntural e festivo, como entretemento da corte. Catrocentos anos despois, sen reis nen coroas que divertir, conserva todo o seu esplendor lingüístico, a súa traza perfecta de nós e viravoltas, o seu ápice de humor e brincadeira. Grazas, neste caso, á espléndida versión de Quico Cadaval e aos excelentes actores e actrices do Centro Dramático Galego. Resolta con particular gracia, cunha posta en escea vertixinosa (aínda que con pausas festivas para colleren folgos espectadores e cómicos), Noite de Reis ou como queirades preséntase nun esceario diáfano, dunha luminosidade soleada, propia do mundo de praia e mar onde se desenvolven as esceas. A proposta de Cadaval require unha novidade: a música italiana dos anos 50 e 60 que invade, coa súa fragancia inconfundible, toda a acción. Os músicos (unha guitarra envolvente que suliña o ambiente de rotonda sul mare sobresae sobre os ritmos de baile melódico) permanecen cos seus instrumentos no mesmo taboado coma nun palco e envolven a historia de forma case máxica, como demanda un texto farsesco como o de WS.

As interpretacións son, en xeral, de grande mérito, pero destacan, ao meu xuízo, o inesquecible bufo Víctor Mosqueira, un arlechino que honra á commedia dell'arte a quen tanto debe esta montaxe, un Malvolio ridículo en mans ou en meias amarelas a cargo dun excelente Marcos Orsi, de sotaque brasileiro, e uns soberbios e eficaces Xan Cejudo e Xosé Manuel Olveira "Pico" .

O teatro non estaba cheo; o público foise quentando aos poucos e rematou levantado dos seus asentos en homenaxe a unha das montaxes máis entretidas e primorosas dos últimos tempos no teatro galego. A escenografía limpa e brilante, a elección dunha farsa dese autor impagable que sempre salva cunha soa frase unha enteira literatura dramática, uns cómicos e cómicas en fervor permanente, e un ritmo livián pero veloz promovido pola leda e excelsa canzone italiana (o Renato Carosone da miña infancia) parecéronme sinais inequívocas de que algo cheira a saúde e ben rexa no teatro galego. Da víscera do teatro que eu teño aloxada en non sei que lugar do corpo saíume, como poucas veces mentres me erguía, un entusiasta e espontáneo Bravo!

4 dicembre 2007

FIU DE MINERU


Hoxe é Santa Bárbara. En tal día, meu pai quita corbata de (máis) luxo, encende as galas con traxe novo e vai celebralo cos compañeiros de traballo. Desde que tiña uso de razón, desde os 16 anos en que comezou a entrar na mina de guaje ata hoxe mesmo en que, xa xubilado, foi despedirse, con outras 90 persoas, da mina a ceo aberto de As Pontes, por onde moran agora corzos e xabaríns á espera de que enchan de auga o grande furado que escureceu a paisaxe. Case 60 anos, co horizonte de carbón, travesas polas trincheras do monte, canxilóns, cintas transportadoras, vagóns, postes, lámparas, grisú, apiladoras. Todo negro, salvo eses ollos azuis que resaltaban nas fotografías que non conservo. Hoxe é Santa Bárbara e meu pai está a celebralo.

TEMPO DE CONTRASTE

Outra Italia. Atopan os restos dun Gonzaga nunha chiesa di Mantova, pero sobre todo amosan un novo ritratto, restaurado de forma virtual, da Dama con ermelino de Leonardo. Mentres esto ocurre, os Savoia reclaman ao estado danos e perxuízos por 57 anos de exilio e por bens confiscados polo Estado.

Foto: Alfredo Camisa, La falce toscana.

3 dicembre 2007

TEMPO DE SCAMPIA

Nápoles comeza en Scampia, un dos barrios periféricos comidos pola faida e pola miseria. Teño esta imaxe gardada nunha carpeta de fotos de Italia. Esta levaba tempo pedindo ser amosada. Hoxe é tempo.

2 dicembre 2007

POP PODEROSO EN GALEGO

Onte fomos ver a The Homens. Chegamos máis tarde do anunciado e aínda así chegamos de cuartos, xusto antes cós músicos que viñan detrás con aceno serio. O local estaba case baleiro. Acerqueime a saúdar ao meu querido Xocas que estaba arranxando un pouco o pequeno esceario que apenas dá para entusiasmos ou delirios. Falamos un rato alí sobre o que estaba a facer e alégroume saber que conserva unha ilusión e unha enerxía vital naturalmente herdada dos seus pais, compañeiros e amigos de infancia que souberon escapar dunha existencia un tanto rutinaria para convertirense en dous coñecidos persoeiros da farándula.

Antes de comezar puiden distinguir entre a escuridade da sala o perfil inequívoco do insigne blogueiro Zero Vacas a quen non coñecía in person. Por suposto, fíxome unha ilusión enorme atoparme alí con el. Andaba cerca tamén outra blogueira que visitara hai tempo esta casa, A Alba Passionaria, que leva con paixón a Lonxa Literaria de Moaña.

Uns minutos despois comezou a descarga dos tres homens raiados en branco e negro. O seu pop poderoso ensarillou cancións breves, de tensión e enerxía imparables. Eu fixeime, claro está, na rotundidade baqueteril do Xocas, pero o ritmo do baixo (Roi), dunha sinxeleza clásica do pop británico, e a ardente electricidade da guitarra de Martin Wu non deixou moito tempo para a contemplación reflexiva. Caña popeira de principio ao fin. Paseino moi ben. Quizáis unha voz máis potente ao fronte do grupo gañaría en presencia a súa máis que atractiva música. Sandra Dee ou Calamar xa tiñan que estar no repertorio sentimental da música galega de todos os tempos. Onte soaron ben elocuentes, pero advertín ao final do concerto que hai música para rato se eses tres homens ensanchan horizontes con innovacións que ao final víanse vir. Estaremos, pois, á expectativa. Foi mágoa, con todo, a escasa audiencia: unha desastrosa propaganda, por case inexistente, afeou a súa presentación en Vigo. Creo que para o 5 de abril voltan á sala Breogain. Non os perdan de vista.

O concerto rematou pero eu aínda quedei por alí saudando a un vello coñecido e a outro blogueiro que me foi presentado, o funambulista coxo. Seguimos troula rúa abaixo noutros antros de aprendizaxe (que non mencionarei para non perxudicar a súa imaxe) ata a sobada final.

Foi festa ben rachada para celebrármonos todo.