Caxigalines nella Reguera'l Campizu

27 ottobre 2014

OUTONO


O outono vai achegándose con certa parsimonia. As calores destes últimos días, ben usuais para quen lembra sempre veraniños de sanmiguel e veraniños de san martiño, retrasan o inevitable. Pola rúa que vai a casa, a hedra resístese a caer, asida á idea do verán que lle dá a vida. Os que vivimos na cidade, ás veces temos eses pequenos fitos nos que fixármonos: os agromos das laranxas de García Barbón, as follas amarelas dos tilos prantados debaixo da casa, a sombra húmeda que invade todo o patio do colexio. 

21 ottobre 2014

PRAZAS FELICES: MERCEDES CEBRIÁN


Futuro del páramo

Mira el páramo carente de universidades
prestigiosas: está pidiendo césped, está pidiendo
campus fuera de toda lógica.

Lo nombraremos campus y vendrán a formarse al páramo los jóvenes
y todo un sistema
de canalización funcionará
en homenaje a ellos: grifería, cisternas y llaves
de paso.
Y el agua (la fría y la caliente) llegará
a las duchas del campo de deporte
y se dirá en latín Corpore sano y el alumno
se matriculará, mirará hacia el futuro y llevará
zapatos. No pisará matojos ni maleza
el alumno
-el páramo será desbrozado
y parecerá otro, completamente
otro y verde y además los estudiantes de posgrado
no dormirán durante varias noches vigilando las células
y su comportamiento, y finalmente, eureka:
         en una dimensión ajena a lo académico, el páramo
eclosiona, sí, en forma
de gigantesco cactus, con raudales
de líquido verdusco en sus hojas
carnosas. Y ahí nos preguntaremos: ¿quién
ha traído todo este líquido nuevo pero de muerte
al páramo?
Mercado común. Poemas. (2006)

20 ottobre 2014

PRINGÁ, SEVILLA


Hai cidades que hai tempo que non visito e que nun tempo constituiron paixón e euforia, cidades que veñen a min por unha palabra esquecida. Hoxe foi pringá. Tras dela chegou a Bodeguita Romero e unha semana santa cunha calor coma a de hoxe en Vigo, con perfume do azahar nas laranxeiras. E detrás dese perfume, a cor amarela das casas, as ruelas pequenas e pouco iluminadas da vella xudeiría, os perfís das almenas, a lúa sobre o río, a bulla na praza do Salvador. E, coma nunha fervenza de recordos, detrás diso, toda a memoria (con rabo de touro incluido) dunha cidade. Non sei cando volverei a comer pringá: non sei, Sevilla, cando nos veremos.  

16 ottobre 2014

ESCOLA CÍNICA



En Atenas, polo verán, que é cando eu coñecín esa cidade, as rúas están poboadas por cans ceibos que camiñan lentamente entre as beirarrúas. Á noite pasean entre a xente que sube ao Filopapos e algúns mesmo acompañan aos últimos visitantes do Partenón ata a saída. Non levan cordello nin nada que os limite a donos/as ou preitesías. Durmen mirando as ruinas e adoitan amosar o aire indolente que pide o sol e a calor da canícula grega. Na FFT tamén andan cans ceibos, extraviados ou perdidos, abandoados, sen outra lei que a fame e a limpa auga das tormentas. Avisan as autoridades que, en xauría, poden atacar e morder ao incauto. Advirten. Non sei se fan ben, pero para min, que vivín en infancias onde os cans moraban nas fincas e eran domesticados colectivamente, ese é o estado necesario dun can. Iso do mascotismo nunca fun quen de entendelo. 

15 ottobre 2014

FICCIÓN E HISTORIA

 

No número (monográfico) de Anthropos citado no post anterior, o seu editor, Jorge Urrutia, nun espléndido prólogo, fai notar a ironía de darlle o premio James Fenimore Cooper á mellor ficción histórica a A conxura de América de Philip Roth, unha novela que tenta imaxinar unha América nazi e, por suposto, antisemita baixo a presidencia do aviador Lindbergh, confeso admirador de Hitler. Vou sendo rendido leitor da obra de Roth, pero aínda non trabei amizade con este libro.
O que me interesa resaltar é que Urrutia, na súa loita por situar os límites da narración histórica e a narración de ficción (por entendérmonos neste breve post que apuro), nega a existencia de feitos ou de fenómenos históricos puros, xa que por moi obxectivos que estes semellen sempre terán sentido cando son contados con palabras, cando son lenguaxe e comunicación (el explícao mellor ca minhe), unha vella cantilena do postestructuralismo en sentido amplo que, no campo da historia, conta con acérrimos detractores.
Nos últimos tempos observo, non obstante, que se amplifica e se enriquece esa batalla dialéctica, coa incorporación do fenómeno do revisionismo histórico. O relativismo radical que iguala relato histórico con relato de ficción pode favorecer esa nova irrupción; certos historiadores atacan non as versións (necesariamente) interesadas deses historiadores (palabra xa inadmisible para o corpo de profisionais do ensino e da investigación), se cadra cansos de litigar con xente que non merece tal consideración, senon a mesma distinción técnica (gremial, nalgún caso: deontolóxica) do oficio de historiador.
Non teño neste terreo suficiente madeira para ofrecer opinión formada: seguirei lendo a formidable fervenza de reflexións sobre este particular dos límites entre a ficción e a historia, tema por outra parte tan vello coma o propio mundo. Será por eso. 

14 ottobre 2014

PRINCIPIO DE CERTEZA


O meu tocaio, Manuel Ángel Vázquez Medel, afirma, nun recomendable artigo publicado nun dos últimos números de Anthropos, o seguinte: "hoy sabemos que muchos de los debates de los años sesenta, setenta y ochenta fueron bastante estériles". Quixen entender que a prudencia, que mostra o meu colega sevillano e da que carezo eu, permitiulle evitar semellante xuízo para décadas ulteriores. Engádoo eu: non fai falta que pase o tempo para ter a certeza de que, en efecto, moitos dos debates dos anos que nos tocaron e nos tocan vivir foron e son bastante estéreis. Obrigatorio vexo eu agradecer a Manuel Ángel a súa franqueza contundente.  

13 ottobre 2014

PRAZAS FELICES: MARTHA ASUNCIÓN ALONSO

 
Anímome a incorporar a este arume dos piñeiros os versos que atopo ao chou nos estantes que a miña man alcanza. Hoxe volvo a Martha Asunción Alonso e traio o seu "Nantes" (La soledad criolla, Adonais 2012) para esta mañán de panza de burro. As "plazas felices" darán nome a esta serie que hoxe comezo. 

NANTES
La belleza nos iba pisando los talones,
pero éramos fuertes:
ese don de sufrir lo innecesario. 

Nantes. O diciembre, que llegó justo a tiempo.
Yo le rezaba al Loira, 
yo le pedí coraje de no rozar tus alas.
Dicen que aquel invierno fue el peor
del último siglo, los más ancianos
jamás habían visto
tanta nieve. Y que una mariposa
mueres si la acaricias. 

Hubo también plazas felices,
tardes como un milagro de sábanas al sol,
brindis con el mar dentro.
Y la isla. Cómo voy a olvidarme de la isla,
tu cuerpo, las gaviotas,
hermosísimo error. Y el polvo azul.

Nantes, o el deshielo.

O cómo la ternura
nos acabó pisando el corazón. 

9 ottobre 2014

BARES DE VIGO: DEHESA SANTA MARÍA

Posúe esa condición de moitos dos bares nacidos na rúa Rosalía de Castro, a medio camiño entre o lugar elixido para saír unha noite, dada a fama da zona, e o clásico bareto de barrio cando non apremian as farras do findesemana. Está no canto de Serafín Avendaño e Rosalía, a carón do mítico Follas novas e próximo a outros locais de aparente maior prosapia, que se enchen con certa frecuencia cando toca alternar. Chámase Dehesa Santa María e ofrece táboas de embutidos xenerosas e, sobre todo, de excelente calidade, onde non falta o que habitualmente falta noutros: o excelso morcón. A táboa de queixos, das que progresivamente voume quitando, son, segundo entendidas, estupendas: eu limítome aos manchegos curadísimos e aos cabraloides e abofé que están de medo. Non descuidan a bebida, servida no seu punto de temperatura (non quentes coma na meirande parte do tabernario mundo), e ofrecen un servizo atentísimo e dilixente. Os pinchos con que acompañan vermús e viños vespertinos (eses tres uves do trasego diario) son elaborados e, a expensas de opinión máis razoada, son os mellores da zona. Catro son as mesas da terraza, colocadas en terra de paso, oportunas e necesarias para o disfrute dun dos praceres da vida que consiste en mellorar o desasosegado verso manriqueño do contemplando. Estes días de chubascos haberá que refuxiarse alí para mirar e deixar pasar as augas.  

8 ottobre 2014

A FIGURA DE MESSI


No ano 2006 ou no 2007 fun ao Mercat de sant Antoni en Barcelona a dar, como din por alá, un garbeo. Acabei comprando unhas figuriñas do Barça, Víctor Valdés, Puyol, Ronaldinho, Eto'o, Deco e un Messi que xogaba co número 19. De todas elas, só sobrevive esta. Téñolle, ademáis de admiración, un moito de cariño. A piques de bater os récords, aquí vai o meu agradecemento pola súa poesía. 

RICARDO II EN VIGO


Ofreceron onte os Yelmo a retransmisión da obra Ricardo II, gravada en vivo en novembro de 2013 no teatro da Royal Shakespeare Company en Strafford upon Avon. A peza, non das máis coñecidas de Shakespeare dentro dos seus magníficos dramas (traxedia figura no título) históricos, está dirixida por Gregory Doran, que ao comezo da retransmisión e en forma de introdución, dá unha lección exemplar de entusiasmo e claridad expositiva, xaora admirable. O papel principal do rei inglés Ricardo II recae en David Tennant, famoso pola serie Doctor Who (que eu non sigo). O seu Ricardo, que ten notable semellanza coa imaxe que se conserva da figura do monarca inglés, é soberbio na súa complexidade e subtileza. Escapa do patetismo extremo da desgracia pola vía dunha distancia irónica que probablemente está nos textos pero que Tennant tenta resaltar. Hai unha lixeireza na súa actuación como case de comedia. Sobrevoa o esceario cunha fraxilidade se cadra reforzada por un vestiario livián, de longas túnica de liño que mesmo evocan o baleiro que ocultan. Ese rei inglés, despoxado, deposto, abandoado por todos, remata en Tennant cunha substancia moral sobre o efímero das glorias mundanas. O seus monólogos ou parlamentos diante dos demáis cortesanos están pronunciados cunha melanconía profunda, pousada, demorada, moi lonxe da desesperada lamentación doutras personaxes tráxicas. 
Se Tennant consegue un papel memorable, non son menores as actuacións de Oliver Ford Davies no seu Duque de Iork, redondo na súa tamén complexa faciana de leal e ao tempo hábil pontífice do cambio de réxime. A viuda de Gloucester, cun papel pequeno, Jane Lapotaire, agasalla un planctum terrible, recitado con aires tremendos de catarse, nun deses momentos excelsos da obra shakespereana. A retransmisión permitiu ver, ademáis, nas entrevistas habituais neste tipo de programas, a vitalidade dunha actriz que supera unha lesión cerebral grave e entrega a súa palabra ao público. A famosa descripción de Inglaterra, "This royal throwne of kings...", a cargo de Michael Pennington no seu papel de John of Gaunt, segue demostrando a grandeza insuperable das metáforas shakespeareanas, nesta obra abundantes e paradigmáticas. 
A montaxe, dunha sobriedade da que deberían aprender todas as compañías empeñadas en versionear clásicos, aproveita a disposición do esceario do Royal Shakespeare Theatre, semellante á que debeu existir nos clásicos teatros do Bankside londinense onde Shakespeare viu representadas as súas obras. Aínda que estabamos nun cine moderno con gradas enmoquetadas e butacas amplas e cómodas, baixo cuberto nunha noite dun outubro chuviñento en Vigo, non era difícil imaxinarnos no Globe dun Londres animado de finais do século XVI.