Caxigalines nella Reguera'l Campizu

30 dicembre 2008

UN BACIO A TUTTE/I

Si, xa sei. Demasiado obvio. Pero non puiden evitalo. Non quixen evitalo. 

A FORZA DO BLOGOMILLO


Pasei boa tarde transcribindo este texto dun coñecido meu que saiu publicado o sábado no suplemento do Xornal de Galicia. A ver se poñen todo en pdf, que copialo todo dá un choio de carallo. Se teño tempo (e ganas) poño os enlaces. 

A lingua galega posúe no mundo dos blogs o seu máis fértil xacemento. Con periodicidade variada pero teimuda, centos de persoas, con moi diferentes gustos e vontades, publican na rede as súas anotacións sobre calquera cousa. Todas elas, máis de cinco mil segundo os últimos recontos (non todos agora operativos), constitúen o chamado Blogomillo, un fenómeno cultural de primeiro orde que pode resultar descoñecido para boa parte da sociedade, refractaria ou indiferente a esta indubidable mostra de enerxía creadora. A suma das anotacións e mesmo dos comentarios escritos en lingua galega nun só día supera a calquera medio de comunicación e pode equivaler á producción en papel de varias semáns. Ignorarmos esta fascinante industria cultural, xeradora motu proprio dunha riquísima literatura á marxe de calquera estímulo oficializador, resulta nestes tempos insólito e imperdoable.

Non é doado establecer o primeiro alento dos blogs. Unha pulsión expresiva, que algúns tildan de hipertrofia do eu e os máis de onanismo verbal, parece ser a causa primeira. Pero tamén a dun certo recoñecemento social e, por qué negalo, o ambicioso prurito de crear opinión ou de apurar debates de alcance social. Non é estraño que unha das materias que máis se extenden polo blogomillo sexa a discusión política. Aínda que non exentos de inescusables efusións persoais, os blogs Dpaso (Manuel J. Barreiro), Calidonia, Zerovacas (Marcos S. Pérez), Sihomesí (Xosé Manuel Pereiro), Cousas de Imeneo, O demo me leve ou Croques (Perfecto Conde) comentan, desde unha perspectiva obrigadamente crítica e libérrima, a actualidade política. A súa formación e nalgúns casos oficio (xornalistas, peritos en política) axudan a compoñer figuras de contrapoder en tempos revoltos (Prestige, a guerra de Irak), pero tamén a instalar vixiantes necesarios das eivas do presente.

A reflexión política sempre xorde a carón dunha inevitable preocupación polo mundo da cultura. Os veteranos e seguidísimos blogs (máis de 500 persoas entran diariamente) de Brétemas (do editor Manuel Bragado) e de As uvas na solaina (do historiador ourensán Marcos Valcárcel) alternan as anotacións sobre política (retrucadas con numerosos comentarios polémicos) con informacións e aportacións acerca de eventos culturais. Constitúen un marco de referencia do debate político-cultural e exercen, sen dúbida, unha clara influencia no foro político galego: moitos xornalistas (de letra impresa) e intelectuais confesan a consulta diaria destes blogs, animados polo interese que provocan tales debates.

A presencia da cultura é moi notable noutros cadernos, coma Capítulo 0 (Manuel Gago: cun cuidado exquisito na súa presentación), Fragmentos da Galaxia (Juan Blanco Valdés: que comezou como plataforma dun editor) ou Lándoa (Arturo Casas: que a partir da literatura emprende especulacións máis amplas), que hoxe conforman lugares de visita obrigada. Outros blogs, cunha particular tendencia pola literatura, preséntanse como espazos críticos, de análise de libros ou como foros de animación poética: tales son os casos de Trasalba, O levantador de minas (coa incorporación novidosa de videos para amosar presentacións ou lecturas poéticas) ou Ferradura en tránsito (Xosé M. Eyré, que adianta as súas críticas, en interesante borrador nalgúns casos, para os lectores en rede), páxinas hoxe indispensables para a información e a crítica literarias. 

A creación non podía ficar allea a esta nova modalidade de expresión: nesta paisaxe virtual agroman interesantes propostas, que en xeral misturan texto,  imaxes e bandas sonoras, coma a bitácora …mmm… de Estíbaliz Espinosa (un hiperespazo do eu), Casatlántica de María Lado (con podcasts poéticos), Ovnis e issoglosas de Igor Lugrís (con reflexos do agit-pop), A pícara de Allegue (con olladas oblicuas do cotián), Haicu de Leo (con escatolóxico orientalismo), Selva de Esmelle (coa elegante sensualidade de X), Cartafol de silencio (co lirismo da imprescindible Sara Jess), Chantos na chaira (coa inteligencia espilida de Lourixe), Modesto Fraga (desde Fisterra), ou o recente Clubdacalceta, de María Reimóndez. O predominio dunha voz feminina visible mesmo en corpos que se exhiben en galería de imaxes engade un particular interese a este fenómeno concreto da literatura en rede.

Noutros casos, escritores coñecidos polo seu éxito editorial en papel complementan a súa presencia con blogs, para prolongaren, obrigados pola enerxía do espazo virtual, a súa relación cos lectores posibles, pero, sobre todo, para crearen autónomamente novos textos: tal é o caso de Jaureguizar e Cabaret Voltaire, Fran Alonso e Cabrafanada, Francisco Castro e Canción do Náufrago, Uxía Casal e Gradicela, Xabier Cid e As túas balas, Mario Regueira e O porto dos escravos, Séchu Sende e Made in Galiza, Marcos S. Calveiro e Alfaias, cun blog afluente para comentarios da súa Festina lente, ou Rubén Ruibal e Alicia crece. As principais editoriais, Xerais ou Galaxia, comezaron hai ben pouco (a segunda hai apenas un mes) este novidoso formato, pero semellan voces, polo de agora, estrañas á substancia individual e pouco transferible dos blogs, máis destinados á comunicación das persoas que carecen de canles canonizados ou das que prefiren a calor inmediata da resposta.

Porque este é o mundo primixenio dos blogs: o da autobiografía entre intelectual e doméstica de quen pretende expresarse e remata por exhibirse ou de quen simplemente enuncia laios, desexos ou compromisos, pero son estimados e atendidos polos seus lectores por esa tenra impostura (de ser esta mentira) da veracidade. Trátase de blogs coma A raíña vermella, Apocalipse do porco (un dos máis lidos na rede), Beliscos pequenos (co peculiar desenfado de Besbelliña), Fíos invisibles (no próximo lonxe de Bos Aires coa voz de Debora Campos), Bouzafría, Leoeoseus ou Verbas, nos que prolifera o comentario despreocupado, cheo de liberdade, sobre a realidade cotián, e que contribúen de forma decisiva á extensión imparable desta impúdica blogoleria.

Con impronta desigual, o mundo educativo comeza a abrirse a este formato de visibles vantaxes interactivas, alomenos no seu emprego coma un servizo á comunidade. Desde unha biblioteca universitaria, coma Anabande, ata unha librería de barrio, coma Azeta Librería, ou desde un instituto coma o constante Trafegando ronseis, ata lugares de promoción lectora como Espazo Lectura, o modo do blog imponse pola súa inmediatez e pola súa capacidade case inmediata de desposta neste ámbito. As queixas sobre o pedestre e elemental do sistema de anotacións, sobre todo para quen esixe unha maior liberdade formal, son innecesarias neste terreo, xa que unha boa disposición dos enlaces e da información que fornece resulta máis ca suficiente.

As artes visuais non poden faltar no blogomillo. A banda deseñada ofrece un completísimo panorama, coa Revista retranca (creada por Kiko da Silva), que simultanea a impresión cunha vida virtual activa, e con blogs persoais como Paxarada ou As ovellas eléctricas como especial punto de referencia para os amantes do cómic. O cinema tamén constitúe tema principal do blogomillo, ben coma esporádico recurso nos blogs de carácter cultural, que permite dar voz aos espectadores ocasionais dos filmes, ben coma principal materia a través das anotacións fascinantes de Cinema Friki ou a través das críticas de Martin Pawley no imprescindible Días estranhos, unha fonte extraordinaria de información cinematográfica en Galicia.

A música ocupa un lugar moi destacado no blogomillo. O blog da plataforma A Regueifa é arsenal de grupos e escaparate das novidades musicais galegas. Os cadernos musicais de Projecto Mourente (Prosciutto Mourente), de Ataque Escampe ou de The Homens son complemento esencial das súas actuacións, sen darmos ao esquecemento as infinitas páxinas de myspace doutros moitos grupos que propagan así as súas músicas. Sen o concurso dos novos modos de comunicación interneteira, o aprezo e a singularidade deste aspecto da cultura ficaría arrumbado aos recunchos das miles de salas deste país: o soporte amplifica e constrúe un esceario complexo de afinidades e ambicións artísticas.  

Deste fenómeno a plataforma Blogaliza establece un ránking. No vértice desa lista de éxitos, atópase O blog de Andrés Milleiro, que ten nas propias tecnoloxías e nas novidades da rede o seu principal tema. Iso tamén explica que outros blogs coma Marcus.es, Berto ou Galpón de Breogán, que se nutren da propia materia redeira e nacen fundamentalmente do mundo xornalístico, sexan uns dos máis seguidos. E que deles xurdan (con Berto Yáñez como propulsor) algunhas iniciativas case de mancomún, en forma de redes sociais ou de promoción de noticias relativas ao ámbito galego como Chuza!, onde todas estas manifestacións atopan unha especie de feira multitudinaria das letras galegas.

Facebook, Messenger, Tuenti, o citado Myspace e Foros de toda caste lindan con este mundo dos blogs e nalgúns casos parecen últimamente ultrapasalo. O tempo dirá, mais o que hai un par de anos –este recoñecido blogomillo, ao que deron por morto varias veces- semellaba un espazo alternativo á cultura máis tanxible (en termos de papel ou de presencia física) hoxe é, en moitos casos, a única e máis visible mostra da enerxía cultural dun país. Hoxe, o que non está no blogomillo (como anotante ou participante, que para o caso é o mesmo), sinxelamente non está. Ou non é. 

23 dicembre 2008

TRASPÁSASE


Maricarmen está desesperada. Hoxe, que traían os xornais a páxina clásica do sorteo de lotería, non vendeu moito. Pronuncia a palabra crise e advirte que cada vez compra a xente menos xornais. Eran as doce e media da mañán e os andeis estaban, en efecto, repletos. 
Leo ademáis novas por todos os lados que anuncian despidos na prensa, baixadas espectaculares na publicidade impresa, ventas en caída case libre. 
O incertidume (tinguido de temor) é o principio do presente.

Portada do Time de decembro de 1961.

21 dicembre 2008

ASTURIANÁ

No suplemento cultural, NÓS, do Xornal de Galicia escríbese sobre a Historia universal de Paniceiros, de Xuan Bello, traducido para Edicións Positivas. O libro leva un prólogo ben fermoso de Paco Fernández Rei, asinado en Fefiñáns, Mar de Arousa, lugar onde vivín e fun felicísimo durante varios anos da miña vida. 

Onde o mundo se chama Paniceiros, 

Xuan Bello (Paniceiros, 1965) escribe en asturiano. Escribe desde novísimo e publica, con aplauso, desde o ano 1982 (con apenas 17) toda clase de textos: versos que substantivan a natureza con palabras coma braña ou borrina, alternadas con nomes propios de veigas ou vales; columnas xornalísticas de urxencia semanal (en Les noticies, onde ata hai pouco facía de case todo e onde agora pousa breve a súa agardada opinión) sobre xeografía, goberno, lingua; meditacións entre líricas e especulativas sobre literatura, ficcións ou fantasmas; evocacións saudosas de tempos ou de poetas que evocan o tempo. En todos estes textos Xuan Bello exhibe a súa condición de lletramancau, de escritor que transforma a vida (o recordo da vida, ás veces) en materia literaria. Nun dos textos que figuran na súa Historia universal de Paniceiros (2002), “Nenúfares e rula”, a tópica disputa entre vida e literatura aparece saldada, co auxilio de Cunqueiro, coa victoria das palabras que nomean e constrúen o mundo: a vida “é sempre unha mentira máis ou menos ben contada”, sentencia ao cabo doutro texto.

O libro, traducido agora con feliz sotaque asturiano ao galego por Esperanza Mariño, presenta corenta e tres cadros, de diverso calibre e pretensións, xunto a catorce fotografías, en doméstico branco e negro, que ilustran a historia. No variado conxunto non faltan poemas, como o de Paniceiros, cuxos ultimos versos constitúen unha declaración para todo o volume: “onde la mirada yera pura cenciella/ la xaceda que dexara la nube en cielu/ Onde namás nos queda la memoria/ corrompida de la infancia/ La nuesa soledá/ L’abandonu de nueso”. Que se inclúan versos alerta sobre a condición primixenia de Xuan Bello coma poeta, pero non era necesario: todos os discursos son compostos con esa pulsión. A perspectiva dun eu lírico, de melancolía romántica, impón a súa ollada. Non é observable unha liña definida na distribución dos textos; se cadra, unha deriva final, case imperceptible, cara a narración. Pero, en todos eles, a voz do poeta encadra e ordena o pensamento.

Paniceiros é a palabra clave, o lugar de onde parte todo, unha pequena aldea na aba do monte, nas vales de Tineo, desde onde se pode intuir o mar de Lluarca. Este reducido territorio, un mapamundi de apenas dezaseis casas, como advirte Bello nos agradecementos, é un microcosmos, porque o que nel acontece (re)crea o universo. Os relatos desta Historia universal de Paniceiros, pequenas anécdotas que adquiren alento épico pola forza da saudade, son historias familiares: xogos de tarde de verán, lembranzas de antroido, estampas de aulas, escenas de caza entre a neve, encontros con persoaxes singulares (Evaristo Casariego, Villabazal, Pere d’Oumaña, Puliatos) que expanden coas súas vidas a memoria do narrador.

Sobrancea nestes textos un desexado vencello coa natureza asturiana de lobos, néboa, auga ou arbres, pero tamén unha delectación pola evocación do alén: o demo amable, a xigantomaquia que dá orixe á mesma aldea de Paniceiros, as fantasmas que non son máis ca retratos da memoria, a güestia acollente, os tesouros (de mouros, xaora) inatopables, os soños duplicados (con ecos de Borges ou das fantasías orientais), as illas inventadas ou as paisaxes de ultramar (Irlanda, Bretaña, Manhattan, Habana).

Esa forma de insatisfacción que consiste en recordar outro tempo (para Bello, o pasado “é un país estranxeiro, de costumes bárbaros, que escasamente entendemos”) e outros lugares (a pesar das súas procuradas raigames baixo un ceo de devanceiros, proclama, tras vivir en Coimbra, en Roma, en Nova Iork, que somos “errantes e desertores”) é o íntimo refuxio para un poeta que conclúe noutros versos (“Variaciones del mio nome”): “Y tu,/ qué estraño,/ llamate Xuan Bello/ y tar equí, n’Uviéu,/ pasando visiones/ escures/ al asturiano claro./ Saber que la to patria/ Siempre queda aende:/ ellí onde tu nun tas.”

Foto: A casa da miña avoa en La Villa de Mieres. A casa familiar, pranta baixa e primeiro andar co corredor, agora derruida por completo. 

20 dicembre 2008

FERNÁNDEZ


Noraboa, veciño Agustín, por este ano de tantos e merecidos premios. 

Cuidado coas maniotas e as microrroturas fibrilares nos paseos. A modo.    

19 dicembre 2008

DEAD DEEP THROAT


Morreu onte aos 95 anos Garganta Profunda (Occam: non vou falar do Orgasmo Global, pero aproveito a paréntese para promover o evento do domingo). Mark Felt, segundo en rango do FBI, revelara hai tres anos a súa identidade. A súa intensa historia en relación co Watergate é ben coñecida, pero non tanto a súa vida posterior, con ese secreto gardado, a pesar dos pesares. A min desta biografía, que espero ler con atención, interésame o día a día desa tensión íntima que supón calar durante tanto tempo. O artigo do New York Times de 1 de Xuño de 2005 resulta un perfecto e extraordinario avance dese relato. As reservas últimas de Woodward (que foi o que coñeceu a Felt) e Bernstein para non confirmaren as revelacións do propio Felt (máis ben da familia) nin as propias do Washington Post (catro persoas ao cabo coñecían a identidade do home que compartiu alcume con Linda Lovelace) son conmovedoras. Recomendo encarecidamente a lectura da información do NYT, pero non podo evitar a transcripción dun párrafo: "at least one prominent Washingtonian expressed a slight nostalgia that the mistery has been solved".

Foto: Felt, con óculos glam, en 1981. New York Times. Déanlle tamén ao audio slide show.E á páxina de Multimedia Timeline (non son quen de poñer o enlace). Unha lección de xornalismo.

17 dicembre 2008

AS EÓLICAS

A concesión das industrias eólicas pode converterse, por torpeza política máis que por limpeza no procedemento, nun grave asunto do goberno bipartito, sobre todo cando xa está a lexislatura máis que rematada. O anuncio dunha data precisa para a decisión, próxima ademáis ao final do periodo lexislativo, a constante apelación á transparencia do proceso (inducida polas denuncias anticipadas do PP, pero amplificada sen vir a conto moitas veces), dificultan a normal percepción dun feito que non debería suscitar tanta polémica ou escándalo. A prensa non é allea a este estado de cousas, por todos os intereses (connivencias ou conflictos) que concorren dun tempo a esta parte en resolucións desta natureza. 
Vai ser case imposible saír con ben de todo isto: antes de pronunciarse o goberno, xa están tomadas as posturas. Pase o que pase (e eu non prexulgo xa nada), o pifostio xa está montado. A favor do goberno están as vacacións e o fin da exhibición mediática por peche de exercicio; en contra, a sensación inevitable (á vista destas últimas horas) de que todo isto (cunha chea de empresas por aí movilizando lobbys) puido facerse mellor ou de xeito máis intelixente.

Bernard Buffet sobre O soño/A orixe do mundo de Gustave Courbet.

16 dicembre 2008

CON VERSOS


ENTE NÓS

Presiéntote entrando a tientes…

y como nun quiero asustate,

ciarro los güeyos y finxo siguir dormida,

mentes escucho la to respiración forciada…

 

Voi aldovinando’l percorríu de les tos manes,

de la que retires les sábanes

que me cubren de misterio y de vergoña.

 

Ya cásique controlo’l xirpíu

que provoquen les tos piernes allugándose a les míes.

 

Ye custión de tientos y d’años…

 

Como si fora un gatu,

fáigome con cuidáu a los tos espacios,

y calístriome del fogaxe qu’esborda la to piel

y que-y falta a la mía.

Entovía queden respingos ente nós…

Eso nos salva de la quema. 


Ana Vanessa Rodríguez

Ana

14 dicembre 2008

A CURUXA


Soaba música de jazz. Houbo godello Viñaredo, e ameixas (chirlas, mais gorentosas) con fideos e algas, empanada de zamburiñas (a falta dunha boa pizza margherita), doces variados e dous cafés illy pluscuamperfectos. A Curuxa de Cesteiros, neste caso co pracer engadido da compaña de don Xoan Da Cova e Mercedes, sempre triunfante.

13 dicembre 2008

ZÍNGAROS EN MIERES

Topei esta foto na miña pescuda de fotos antigas de Mieres. Quedei pampo e decidín incluila no blog.

PERIÓDICO PRACER


A lectura da prensa constitúe un dos meus praceres cotiás desde que era ben pequeno. A sorte de nacer nunha familia que amaba o periódico (unha das palabras máis queridas na miña casa) por riba de case todas as cousas explica tal querencia. Cando iamos a casa das miñas avoas (non coñecín aos avós: un por pouco tempo e doutro non teño memoria), sempre había un xornal por riba das mesas. E sempre había un tío, un curmán, unha tía lendo, moitas veces en voz alta, as noticias do día. E sempre había un especial cuidado en doblalo, en mimalo, en gardalo nun lugar preferente para que outra persoa (as mulleres sempre leron máis na miña familia) puidera recorrer de novo esas mesmas liñas. 
O primeiro xornal que entraba na miña casa, dos que eu teño noticia, era Pueblo. Lembro que viña en dous caderniños: o segundo de deportes, coas fotos de Raúl Cancio ocupando a metade dunha páxina. Desa época, recordo con especial atención as reportaxes do accidente aéreo dos Andes e as novas do golpe de Estado en Chile que meu pai lera con tanta atención como desolación. 
Outro xornal de sempre era La Nueva España co xugo e as frechas no seu rótulo de portada. Cando chegabamos a Mieres, era o primeiro que facía: coller aquel xornal que estaba na cociña da casa (reseco coa calor da bilbaina) e lelo con especial interese, case aillado das conversas da benvida. Apreciaba nel que saían fotos de rúas que coñecía ou de persoas das que alguén podía ofrecer datos. Gustaba de ler as esquelas en alto, porque sempre a partir do nome de alguén sempre saía o conto completo da súa vida na voz da miña tía Nori, un portento narrativo capaz de urdir en menos de medio segundo unha biografía con excursos sempre relevantes sobre a vida de Asturies na guerra e despois da guerra, nel tiempulafame. O xornal, sempre aberto, comunicaba co pasado a través dos fíos memoriosos de toda aquela familia, que competía en dar o dato máis descoñecido para completar o relato vigoroso daquelas rematadas existencias. 
Despois xa en Madrid, no ano que alí vivimos, Informaciones, sen deixarmos de traer o Pueblo a casa: daquela comezaba meu pai a ampliar a hemeroteca con novos xornais. 
Cando chegamos a Galicia, foi a Voz o xornal que liamos sempre de principio ao fin, ou máis ben de fin ao principio, como acostumabamos (e aínda hoxe fago) a facer naquel tempo. Reservabamos o xornal nunha tenda de ultramarinos e desde aquela é difícil recordar un día que non lera La Voz de Galicia. Despois comecei a comprar EL PAíS, aínda que non viña con regularidade á vila e había que erguerse ben cedo ou reservalo (como rematamos por facer) no kiosko da praza do centro. Pero para lelo á tarde, despois de xantar, porque antes non chegaba. Cando fun a Santiago, EL PAÍS foi o meu compañeiro inseparable, ata hoxe mesmo en que forma parte inescusable da paisaxe doméstica.  
Eu sempre merquei o xornal: agora compro (cousa xa ben rara a de comprar) sempre dous, aparte dos que leo nos bares ou leo nas súas versión dixitais. Hoxe é posible que lea non menos de cinco ao día. Son un lector compulsivo de xornais e recoñezo que non sabería pasar un só día da miña vida sen botarlle unha ollada, por pequena que sexa, a un periódico. 
E de feito nunca o paso. 

12 dicembre 2008

DÍAS DE SOL

Estes días de frío, establecidos polas autoridades mediáticas afectadas, son, sen embargo,máis cálidos en Vigo. Así lucía o rancho dos meus liquidámbares. 

11 dicembre 2008

VIGUISMO OCCIDENTAL


Cando encendín o coche pola mañán e arrancou a radio, a enésima publicidade institucional aínda estaba alí. Por suposto, para disimularen, as novas ían comentando con aparente imparcialidade a actualidade viguesa. Pero, antes de rematar o bloque (con perdón) de sucesos, non podía faltar a voz finxidamente airada do noso prócer máximo. Desta vez clamando contra o alcalde de A Coruña, sempre tan localista obviamente, cunha frase histórica: "Vigo é a cidade máis importante do occidente". Dixo do e non de, e dixo occidente e non oeste. Que tamén eran recursos estilísticos (habida conta das pulsións literarias do mesmo) que podía ter usado con maior propiedade e oportuna propaganda. O caso é que quixo rematar a cita gloriosa con alusións a que Vigo era o centro máis importante (faltoulle un tris para empregar aquilo do polo de desenrolo) de entre Cantabria, Asturias, Galicia e eu que sei máis (Portugal non debe estar na axenda xeográfica e Lisboa non debe estar no occidente), nun ataque de viguismo lerístico, propiciado, como ocorre nestes casos, pola propia dinámica retórica da hipérbole. 
Menos mal que a esas horas da mañán xa pouco se escoita, entretidos como vamos en sortear obstáculos para humanizacións que melloran o noso futuro. Mentres camiño pola rúa Santander, esa corredoira de sebes metálicas e silveiras de arame, maldigo a miña teima por escoitar noticiarios: por que non terei preparada Cadena Dial?

Nota 2: Acabo de ler a nova no Faro, despois de escribir todo o anterior. Vigo, como suxeito da predicación deste xornal, resulta ser un mix de alcalde, tenente alcalde, exalcaldesa, alvariño, elena veciñal, sindicalista adhoc e camareiro de comercio. Sempre os mesmos, preparados sempre para saír ao paso de todo: a disposición permanente do xornal para substantivar Vigo e facelo titular da portada. 
 
Nota 1: Sobre xeografía, fascinante o blog de Strange Maps que achego as áncoras bit, vido das Lándoas. 

9 dicembre 2008

A MOEDA NON LANZADA


Durante esta fin de semán descansei do tute italián, pero non deixei de pensar naquel país a cada pouco. Asaltoume a cada intre aquela luz única, aquel balbordo incesante de xente que transita sen orde por rúas sen limpeza algunha, cun tránsito en doce malatía por via del Corso.  Usurparon os meus ollos os obeliscos de Piazza del Popolo ou de Montecitorio. Rematou por invadirme a cúpula do Panteón e a estatua de Giordano Bruno en Campo dei Fiori. Os frescos de Palazzo Farnese, entrevistos de noite desde a praza mentres unha muller falaba por teléfono e dicía que acababa de saír da ambasciata francese, recobraban color durante esta longa ponte. Retiven minuto a minuto os edificios derruidos do Palatino, as roupas bermellas duns falsos centurións baixo o Colosseo, as pedras aliñadas sobre as esqueiras do mercado de Traxano dispostas para a arqueoloxía interminable, as palmeiras do Esquilino camiño do Quirinale, a sorrisa oblicua do elefante de Minerva, a cruz entre as astas do cervo de san Eustachio, a curvilínea fachada de sant'Agnese e de Sant'Andrea della Valle, a espesa néboa de ponte silvio, os vendedores de telas finxidas en Piazza Trelussa, as terrazas baleiras de santa Maria de Trastevere, as melanzane abertas de san Cosimato, o panino di porchetta en Luciano Mannara. A fontana di Trevi, ese esceario de troula e mentiras, perdeu a miña moeda. 
En fin de semáns de amores e meravigliose creature unha idea quedou fixa na miña mente: voltarei sexa coma sexa. Axiña.

8 dicembre 2008

VIA AURELIA



Leo a entrevista de Toni Servillo en EL PAíS mentres escoito, en dous tempos, por dúas canles,  Alice de Tom Waits. Facía tempo que alguén non dicía nada tan intelixente nos xornais. Hai que vivir nunha cidade vencida, nun dos lugares máis fermosos do mundo, para sinalar a eiva.  
Soa Downtown Train para lembrar o que somos.

Nota: baixei por esta vía Aurelia de Il sorpasso o mércores á tarde cando fun Vittorio Gassman baixo o frío e a chuvia de Italia.

TRINTA ANOS


Pasaron trinta anos da Inmaculada Constitución. Facía eu COU e preparaba a primeira nova selectividade. Lía Tempo de silencio e estudaba o crack do 29. Escoitaba a Dire Straits nun disco comprado en Montalvo, Ferrol rúa real. E loitaba contra a friaxe, a xiada eterna, o chubasco de vez instalado, o vento nordés desaforado dos invernos. 
Non sei por que relaciono aquel tempo con estas cousas. Tamén con clases de guitarra nas tardes xélidas daquela vila. Arpexiar, aínda que fora só co índice, coma teclean os autodidactos mecanógrafos, era para min unha das saídas. Nos xardíns do concello, coa calor intensa dos intensos besos da amada, resistín aquel tempo ata fuxirmos dalí.
Agora trinta anos despois, neste pequeno estudo, rodeado de libros, coa calefacción encesa e unha luz cálida, escribo para ela esta íntima lembranza, non sei con que sentido. 
Pero para iso están os blogs, non é?

Nota: il Babuino ou Sileno que dá nome á rúa que desemboca en Piazza di Spagna, un dos lugares, xunto ao Pasquino (de onde pasquín), onde os romanos puñan as súas denuncias contra o goberno. 
 

7 dicembre 2008

LEMBRANZAS DUN DÍA SOLEADO


Carolina escribe mentras mira pola fiestra cara o patio da escola.

"Y mirar por la ventana, sin abrirla, ya oír los gritos incansables de cada niño. Ver a los de párvulos correteando sin parar sin saber donde llegar, tal y como es su vida. Mirar de nuevo al ventana y decir tipicamente:- Mira los de sexto que flipados. Volverte a parar a pensar y decir, ostrás ¿y ese niño ya va en quinto? yo que pensaba que iba en primero...nuestros vecinos saludando a sus madres, cinco veces ver pasar a la misma persona abrazando gente y hablando, profesoras cotilleando, niños en la portería, Mario se mete con Martín, va en primero. Supongo que la gente que está ahi abajo lo unico que oirá será: ¿que tal de veranito?. Y así hasta finales de septiembre. Cuando toca el timbre de las 9 y ver cabecitas corriendo a los sitios, una vez sentados solo ves la de la profesora. Niños con meriendas al lado de una gaviota con cara de deseo a su bocadillo. Niños, tres mil niños jugando al fútbol en el campo...porque aun no hay turnos de a quien le toque y a quien no. Los de sexto asombrados por ser quienes son, los de primero asombrados por saber a donde llegaran a ser, los que estan por intermedio, deseando llegar a alguno de los dos. Las profesoras todas ansiosas por no saber donde empezar. Y otra vez ver la ventana cerrada, el disco de Amy Winehouse, rayada por la canción número 5, era buena pero nunca será mejor que una de Fran. Y después tu cabeza pensando en las vidas de cada uno que pasa por la papelera del campo, y de nuevo comiendote el coco pensando si alguien es de verdad el que piensas, averiguando que hacen y quienes son los de la clase en la que yo iba, en esa donde los gritos abundaban en gran cantidad, y otra vez mirar al ventana cerrada, pensando: Yo estuve ahí, entre ellos, entre todas y cada una de esas cabezas el año pasado. Y de nuevo recordar...ahora ya no..ahora ya no volveré.

Al día siguiente el sol no se veía pero la luz detrás del enorme edificio destacaba en toda la ciudad. Yo sin embargo tenía los ojos achinados, como de costumbre por las mañanas. La clase de música estaba iluminada, con sus panderetas colgadas como cuadros, al mismo tiempo en la clase de abajo relucía un esquelto amarillento y roto posaba al lado de uno bien hecho y nuevito, algo siempre oía yo de que esos esqueletos se llamaban Fermín. Las demás ventanas estaban completamente cerradas con las persianas bajadas. La noche anterior había visto mi antigüa clase con dibujos pegados en las ventanas, meses antes había uno mío en la tercera ventana. Aquella noche sólo se veían personitas con el pelo recogido, un traje verde y unos guantes rosas. El huerto estaba deshabitado. En el campo rojo se podían distinguir demasiados pensamientos y recuerdos que habían pasado por ahí a lo largo de la vida de aquel colegio, o quizás tambien recuerdos del último magosto. Las huellas de los dedos de los niños pequeños en la ventana ocupaban la mayoría de la zona más cerca al radiador pintado de blanco. Enseguida logro acordarme del día que el olor a pintura era el rey del pasillo. Sin duda ahora puedo ver los posters pegados, muy arriba donde cualquiera los puede ver, de la clase de Julia, esos que siempre nos ponía un ejemplo de un paisaje bonito. Desde aquí incluso de puede ver la pizarra ocupada de sus inteligentes palabras todas las pizarras están pintadas y la mayoría tiene un 3 de diciembre o un today is Wednesday bla bla bla. Me encantaba salir de clase un viernes y mirar las sillas bien colocadas ya listas para volver a ser calentadas el lunes. Mariposas y flores era lo que estaba pegado en las ventanas de parvulitos. Hay muchas sonrisas bonitas en este mundo pero nunca acabaré olvidando la de cada una de mis profesoras cuando después de unos cuantos años me saludaban con un “Hola Carola”. Me encantaba fingir una cara de “no fui  yo” (cuando en realidad no había hecho nada) cuando Paz señalaba el techo roto sin ningún tipo de respuestas para todas las preguntas que tenía sobre su mente. Sigo manteniendo la promesa de Rosa, la profesora que siempre se paraba cuando la saludaba recordandome una y otra vez lo fea que era. Salíamos a cantar y a bailar bajo la lluvia que caía con fuerza en el campo grande mientras una profesora nos gritaba. Me encantaba, todas las mañanas ver como Paz en vaqueros de paraba detenidamente delante de unos niños que jugaban al fútbol. Es cierto que no siempre hay cosas buenas pero hoy sólo me dedicaré a ellas, sólo hoy. Normalmente nos quedabamos asomabrados con la cantidad de alumnos que pasaban a saludar a sus veteranos maestros en Navidad y en verano, solían ser caras conocidas, en las cuales, al verlas dabamos un brinco arrastrando la silla de manera que los de la clase de abajo se quedaran sordos. Nos limitabamos a sonreír y reírnos en todas las clases con una frase en mente “nunca se olvidará, pero siempre se echará de menos”. Nuestros días acabaron allí dentro, pero la sonrisa perdurará hasta el más lejano de los tiempos.

6 dicembre 2008

HISTORIA DA ARTE

Carabacho en san Luigi dei Francesi. Só por isto paga a pena ir a Roma.

Nota: unha mágoa que Il colore del sole de Andre Camilleri non estea traducido: un giallo sobre Michelangelo Merisi, detto il Caravaggio.

MIÑAITALIA: I CARE, WE CAN, THEY WIN


A visita fugaz a Italia trae renovadas impresións sobre a decadencia e a crise dese país. Desta vez con contrastadas opinións dos propios italianos. Ben é certo que proceden todos eles do sector universitario, un dos que padecen de modo máis directo a política de Berlusconi. Pero as súas palabras non poden ser máis negativas: non hai conciencia colectiva, hai medo a case todo, o país vai cada vez pior, o control dos medios de comunicación é asfixiante, os políticos forman unha casta, non hai ilusión nin esperanza. 
As novas recollidas de forma ocasional (sigo todos os días a actualidade italiana, pero emprego neste caso o lido nos xornais do 3 e 4 de decembro) informan dunha crise económica terrible (a palabra bancarrota no país cun dos maiores déficits públicos do mundo soou con claridade: o propio ministro Tremonti desmentía con escaso entusiasmo ao que a pronunciaba); da decisión do goberno Berlusconi de incrementar ata o 20% as taxas para a canle Sky, a competencia dixital das súas canles (co escándalo conseguinte); dunha clase política permanentemente enleada en acusacións gravísimas (o nivel de vituperios sería insoportable, e mira que nós tiramos del, no noso país); dun enfrontamento coa Igrexa (o que a min me resulta máis estraño: críticas dos obispos á reducción orzamentaria para a educación ou a máis recente censura do arzobispo de Milán contra as palabras da Lega Nord solicitando unha moratoria para a construcción de mezquitas: "catocomunismo" chama o ministro Calderoli o discurso do arzobispo milanés); da criminalidade extendidísima (coas mafias, camorras e cosas nostras como principais protagonistas), dos casos de xenofobia e racismo abundantísimos e dunha violencia de xénero aínda máis sangrante ca nosa.  
En fin, sería para non seguir se non for porque unha simple visita pola cidade de Roma ofrece ademáis unha sensación de caos e de suciedade (moito máis do habitual nesta cidade) impensables nunha cidade supostamente europea. Fermosísima coma poucas urbes no mundo (para min a máis fermosa), repousa sobre o lixo, o desleixo e a profunda inacción dos seus gobernantes. 
Con todo non é estraño que o colega italiano con quen viaxei de Siena a Roma quedara fondamente impresionado ao mirar a limpeza dunha cidade como Madrid nunha viaxe recente: "entre vós e nós, un abismo" foron as súas palabras. O paso de Roma a Madrid, de Fiumicino a Barajas, non sei se significativo, confirmouno punto por punto.
 
Nota: estou a ler Sinistrati. Storia sentimentale di una catastrofe politica, de Edmondo Berselli (na contraportada: "Se o mundo é de dereitas, que fixemos mal para nacermos de esquerdas?"). Xa lles contarei, pero faría falta un analista político co humor, ironía e capacidade satírica de Berselli para narrar Galicia.