Umberto Eco, con ocasión da apertura da Feira Internacional do Libro en Torino, pronunciou un fermoso e, coma sempre, entretido discurso. Velaí, traducidas, algunhas das súas reflexións:
"Que é a bibliofilia? Conta a lenda que Gerberto d’Aurillac, o Papa Silvestre II, o Papa do ano mil, devorado polo seu amor aos libros, conseguiu un día un inatopable códice da Farsalia de Lucano, prometendo a cambio unha esfera armilar de coiro. Gerberto non sabía que Lucano non puidera rematar o seu poema porque mentres tanto Nerón convidárao a cortarse as venas. Así que recibiu o precioso manuscrito, pero atopouno incompleto. Todo bó amante dos libros, despois de cotexar o volume recén adquirido, se o encontra incompleto, devólveo ao libreiro. Gerberto, para non privarse ao menos da metade do seu tesouro, decidiu enviar ao vendedor non a esfera enteira, senón a metade. Gerberto desexaba ler o poema de Lucano –e isto di moito sobre o amor pola cultura clásica naqueles séculos que teimamos en presentar como escuros- pero se fora sólo por eso, teria pedido o libro en empréstimo. Pero non, el quería posuír aqueles folios, tocalos, quizáis cheiralo un día e sentilos cousa propia. E un bibliófilo que despois de tocar e cheirar atopa que o libro está manco, que lle falta o colofón ou unha fe de erratas, experimenta a sensación dun coitus interruptus.(..:)
Existen os bibliófilos e existen os bibliómanos. Para establecer unha liña de distinción, entre bibliofilia e bibliomanía porei un exemplo. O libro máis raro do mundo, no sentido de que probablemente non haxa máis copias en circulación no mercado, é o primeiro, ou sexa, a Biblia de Gutenberg. (…) Todo coleccionista ten un soño recurrente: atopar unha velliña de noventa anos que teña na casa un libro que busca vender sen saber de que se trata, contar as liñas, ver que son 42 e descubrir que é unha Biblia de Gutenberg, calcular que á velliña quédanlle solo poucos anos de vida e que precisa de atención médica, decidir sometela á avidez dun libreiro deshonesto que probablemente lle haberá de dar algúns miles de euros (e ela ficará xa felicísima), ofrecerlle cen mil euros cos que esterricaríase extasiada ata a morte e meter na casa o tesouro.
Despois, que sucede? Un bibliómano tería a copia secretamente para el e, cuidado con mostrala!, porque solo falar diso se mobilizarían todos os ladróns de medio mundo e nese caso debería desfollala solo pola noite como o tío Gilito que se baña nunha bañeira chea de dólares. Un bibliófilo, pola súa parte, querería que todos visen esta marabilla. Escribiría ao alcalde da súa cidade, pediríalles que a expuxera no salón principal da biblioteca municipal, pagando cos fondos públicos todos os enormes gastos de seguridade e vixianza, co consentimento privilexiado de ir vela cada vez que queira, sen facer cola. Pero que placer sería o de posuir o obxecto máis raro do mundo sen poder levantarse as tres da noite e ir follealo? Velaí o drama: ter a Biblia de Gutenberg sería como non tela. (…)
Tamén está a biblioclastia. Hai tres formas de biblioclastia: a fundamentalista, a biblioclastia por despreocupación e aquela biblioclastia por interés. O biblioclasta fundamentalista non odia os libros como obxecto; teme o seu contido e non quere que outro os lea. É o caso da ruina o do incendio da biblioteca de Alexandría que, segundo unha lenda que está hoxe considerada falsa, foi prendido por un califa seguindo o principio de que ou todos aqueles libros dicían a mesma cousas sobre o Corán e, logo, eran inútis, ou dicían cousas distintas e, logo, eran perigosos. A biblioclastia por despreocupación e a de tantas bibliotecas italianas, tan pobres e tan pouco cuidadas, que non por casualidade acaban por ser lugares de destrucción do libro, porque hai un modo de destruir os libros deixándoos desfallecer ou facéndoos desaparecer en recunchos inaccesibles. O biblioclasta por interés destrúe os libros porque vendéndoos a cachos saca máis que vendéndoos enteiros
A biblioteca non é solo o lugar da túa memoria, onde conservas todo o que liches, senón o lugar da memoria universal, onde un día, no momento fatal poderás atopar que outros leron antes ca ti. É un depósito onde ao final todo se confunde e xera un vértigo, un cóctel da memoria docta.
Existen os bibliófilos e existen os bibliómanos. Para establecer unha liña de distinción, entre bibliofilia e bibliomanía porei un exemplo. O libro máis raro do mundo, no sentido de que probablemente non haxa máis copias en circulación no mercado, é o primeiro, ou sexa, a Biblia de Gutenberg. (…) Todo coleccionista ten un soño recurrente: atopar unha velliña de noventa anos que teña na casa un libro que busca vender sen saber de que se trata, contar as liñas, ver que son 42 e descubrir que é unha Biblia de Gutenberg, calcular que á velliña quédanlle solo poucos anos de vida e que precisa de atención médica, decidir sometela á avidez dun libreiro deshonesto que probablemente lle haberá de dar algúns miles de euros (e ela ficará xa felicísima), ofrecerlle cen mil euros cos que esterricaríase extasiada ata a morte e meter na casa o tesouro.
Despois, que sucede? Un bibliómano tería a copia secretamente para el e, cuidado con mostrala!, porque solo falar diso se mobilizarían todos os ladróns de medio mundo e nese caso debería desfollala solo pola noite como o tío Gilito que se baña nunha bañeira chea de dólares. Un bibliófilo, pola súa parte, querería que todos visen esta marabilla. Escribiría ao alcalde da súa cidade, pediríalles que a expuxera no salón principal da biblioteca municipal, pagando cos fondos públicos todos os enormes gastos de seguridade e vixianza, co consentimento privilexiado de ir vela cada vez que queira, sen facer cola. Pero que placer sería o de posuir o obxecto máis raro do mundo sen poder levantarse as tres da noite e ir follealo? Velaí o drama: ter a Biblia de Gutenberg sería como non tela. (…)
Tamén está a biblioclastia. Hai tres formas de biblioclastia: a fundamentalista, a biblioclastia por despreocupación e aquela biblioclastia por interés. O biblioclasta fundamentalista non odia os libros como obxecto; teme o seu contido e non quere que outro os lea. É o caso da ruina o do incendio da biblioteca de Alexandría que, segundo unha lenda que está hoxe considerada falsa, foi prendido por un califa seguindo o principio de que ou todos aqueles libros dicían a mesma cousas sobre o Corán e, logo, eran inútis, ou dicían cousas distintas e, logo, eran perigosos. A biblioclastia por despreocupación e a de tantas bibliotecas italianas, tan pobres e tan pouco cuidadas, que non por casualidade acaban por ser lugares de destrucción do libro, porque hai un modo de destruir os libros deixándoos desfallecer ou facéndoos desaparecer en recunchos inaccesibles. O biblioclasta por interés destrúe os libros porque vendéndoos a cachos saca máis que vendéndoos enteiros
A biblioteca non é solo o lugar da túa memoria, onde conservas todo o que liches, senón o lugar da memoria universal, onde un día, no momento fatal poderás atopar que outros leron antes ca ti. É un depósito onde ao final todo se confunde e xera un vértigo, un cóctel da memoria docta.
1 commento:
moito me lembrou ao conto de Borges "La biblioteca de Babel".
Posta un commento