Caxigalines nella Reguera'l Campizu

20 dicembre 2010

O FUTURO IMPERFECTO DE XULIA ALONSO DÍAZ


Coñecín a Xulia en Santiago. Nunha casa da rúa Loureiros, nun piso con varios cuartos que a pensión fornecía aos estudantes. Ela vivía ou compartía o cuarto cun colega do piso e viámonos case sempre no pasillo camiño do baño. Non podo dicir que cruzara moitas palabras con ela, un saúdo e pouco máis, pero, iso si, sempre agasallaba o encontro cun sorriso fulgurante en medio dun rostro de plenitude e ledicia. Era o meu primeiro ano en Santiago e aquela rapaza era case o primeiro signo da nova vida de estudante, libre e algo desordeada (en horarios, sobre todo) da universidade. Se lembro este pequeno detalle é porque resulta fundamental na miña lectura deste libro devastador, que se le nun único alento, titulado Futuro imperfecto. É posible que outros/as obteñan esa mesma sensación sen esta mínima experiencia. Pero eu non puiden. A portada, ademais, non contribúe para nada a sustraerme a aquela imaxe miña santiaguesa, xa que a mesma faciana da foto, o mesmo corpo semiespido imponse sobre o relato terrible, abafante e catártico de Xulia Alonso Díaz e magnifica a tristeza infinita que desvelan as súas páxinas.
A historia está contada en forma de confesión. Ou en forma de desabafo torrencial destinado ao seu Nico, nunha prolongada e apaixonada declaración de amor como poucas veces se teñen visto nun texto destas características. Baixo esta fórmula do discurso dirixido a un ti ausente, morto en terribles e agónicas circunstancias, Xulia Alonso Díaz non aforra ningunha palabra para definir todo o proceso, desde o momento en que decide saír de casa, vivir unha entusiasta e eufórica existencia, engancharse á heroína e, ao mesmo tempo, ao amor eterno da súa vida, e á enfermidade e á propia morte. Non temo contar toda a historia, porque non é necesario descubrir eses fitos, por outra parte tan tristemente recoñecibles en moitos amigos e amigas das nosas xeracións, entregados ao servidume das drogas e consumidos co sida ata a pura extinción. Con epígrafes de Lois Pereiro en moitos capítulos, o relato de Xulia Alonso Díaz, autobiográfico sen estratexias enmascaradoras, describe cunha riqueza de matices todos os pasos dese descenso aos infernos (esa palabra aparece moitas veces), con duras imaxes do declive físico (son dorosamente exhaustivas e minuciosas as súas precisións sobre a enfermidade), con sutiles apreciacións sobre os seus pais ou a súa familia (ese pai autoritario que se derrumba fráxil diante da filla enganchada; esa nai resignada que aparece como bálsamo ou metáfora da salvación), con sobrecolledores instantáneas de certos e significativos intres (eu cheguei a emocionarme coa fotografía fixa das calugas dos seus irmáns na parte de diante do coche cando estes a levan a unha casa de internamento en Logroño), con metáforas e analoxías de ruínas ou de abismos. Non é un libro que pida ser lido como un cúmulo de sucesivas caídas ao máis profundo da tristeza e do abandono, senón como unha catarse, unha necesaria ollada para salvarse da asfixia. A novela actúa como ese ansiolítico que debe tomar a autora nun semáforo da rúa Coruña para poder respirar tras esa dor que se manifesta en cada unha das partes do seu corpo.
Pero esta sensación de ansia, de agonía permanente, non debe e non pode agochar o intensísimo amor que se proclama por todo o texto. Dentro dese relato de destrucción, explicada como ignorante explosión de liberdade (ela inclúe algunha apreciación sobre a época de carácter xeracional), Xulia Alonso Díaz aproveita para introducir un sentimento amoroso pleno de entrega. Non só cando trata de pintar o fulminante namoramento, dun romanticismo radical, senón cando de forma moi precisa plasma as caricias e os bicos no trance demorado da enfermidade ou o contacto físico dos corpos na cama na previa agonía da morte. Non é fácil atopar unha literatura de tan intenso dor e de tan intenso amor ao mesmo tempo como a que atopo neste Futuro imperfecto. É certo que un pode correr o risco de deixarse levar pola pura narración dos feitos, polo feitizo de saber máis desa sucesión desesperante de caídas, e non mirar neste relato un precioso e elaborado texto poético. Sería natural, porque o poder da historia supera calquera aproximación puramente literaria, pero o libro está admirablemente narrado, con un uso de imaxes moi poderoso, cunha deliberada estructura de suspensión e pautas de emocións e, sobre todo, cun moi suxestivo catálogo de metáforas para explicar todos e cada un dos momentos que lle tocou vivir ao longo da súa intensa e apaixoante (en todos os sentidos da palabra, pero, sobre todo, como padecemento e como entusiasmo) vida.
Vina, despois de moitos anos, nunha pequena festa na casa de Coruxo co céspede mol e magnolio que aparece no libro. Espero vela moi axiña para darlle as gracias en persoa por este magnífico e conmovedor relato, que só pode lerse dun tirón mantendo a respiración ata a última páxina.

6 commenti:

Anonimo ha detto...
Questo commento è stato eliminato da un amministratore del blog.
Manuel Ángel Candelas Colodrón ha detto...

"En maio de 1990 os dous tiñamos carné, os dous tiñamos traballo, os dous tiñamos unha filla, os dous tiñámonos aos dous, os dous morriamos e... os dous sabiámolo", p. 183.

Anonimo ha detto...

Por se lle interesa, vou ir dentro de nada á miña librería de cabeceira para mercar ese libro. A reseña que vostede fai del abriume o apetito.

Xa lle contarei.

Son Unha Xoaniña ha detto...

Entereime da publicación deste libro pola entrevista que lle fixeron a Xulia na radio galega, e ise mesmo día merqueino e o lin deixándome levar polo "feitizo de saber mais" como dí vostede, pero logo volvino ler para desfrutar desa intensísima e infinítamente triste pero a mesma vez fermosísima historia de amor e supervivencia.
Coñezo a Xulia dende a nenez porque somos da mesma Vila e estudamos xuntas no mesmo colexio e na mesma clase,perdemonos de vista ao chegaren a Santiago, inda que iamos coas mesmas espectativas e desexándo vivir a liberdade que se nos presentaba en "bandexas de ouro", cada quen seguiu a súa ruta.
Pertencemos a unha xeración que deixou moitas vidas no camiño. Alegróme que Xulia ao fin conquerise liberarse e sair fortalecida de todo aquelo, inda que ningún dos que fixeron a viaxe pola aquela tortuosa ruta, como ela mesmo di, "ningún saíu indemne".
Parabéns para Xulia por iste fantástico libro, e a vostede por esta reseña sinceira e auténtica.

Anonimo ha detto...

Futuro Imperfecto llego a mis manos como un regalo, alguien queria poner la ultima pieza de un gran puzle, no hera mi puzle, pero le agradezco este regalo por la oportunidad de leer esta maravillosa historia de compromiso con la muerte y con la vida.Y le agradezco a Xulia la generosidad de compartirla.

Isabel.

Unknown ha detto...
Questo commento è stato eliminato da un amministratore del blog.