JULIO LLAMAZARES EN FERROL

Había moito tempo que non visitaba Ferrol. Din un pequenísimo paseo polas rúas do centro a unha hora se cadra non moi rumbosa: ás cinco e media da tarde. Pouquísima xente pola rúa, as tendas (con claro sabor antigo) e cafeterías (con estética oitenteira de esquai nas paredes no cantón, por exemplo) baleiras e unha sensación (pouco sólida, seguro) de declive. Os datos económicos dos últimos vintacinco (quizáis máis) anos son elocuentes, pero deume a impresión de que das cidades galegas que coñezo esta foi, sen dúbida, a que quedou máis estancada. A visión, segundo chegaba pola autoestrada, dun Narón amoreado de vivendas (o único medre desta zona) nunha das paisaxes máis fermosas de Galiza provoca algo semellante á desolación.

Pero non ía falar de Ferrol, onde gardo bós recordos de cine de sábado, senón da charla que deu mércores na Fundación Caixa Galicia Julio Llamazares. 

Non o coñecía en persoa. Linlle os seus libros desde case o comezo, naquela época universitaria en que lía canta cousa caía ao redor, en particular poesía o máis nova e contemporánea que houbese. Linlle La lentitud de los bueyes e Memoria de Nieve. Gustáranme aqueles versículos, de sintaxe ordeada e con ritmo de ladaíña, sobre a perda dun tempo e dun espazo. Linlle despois Luna de lobos, a historia duns maquis dos montes de León, en gran parte porque tamén meu pai contaba historias dos que se tiraban ao monte escapando da represión franquista tras a guerra. Seguinlle a pista con La lluvia amarilla (a historia do último home dunha pequena aldea do Pirineo) e con Escenas de cine mudo (a lembranza de Olleros de Sabero, un poboado mineiro dos montes de León durante os anos sesenta). 

Apreciara tamén os seus artigos en EL PAíS, espaciados no tempo, que sempre ofrecían diáfanos toques de atención sobre o mundo: aquel célebre sobre o arcebispo de Manila onde deixaba unha antolóxica frase final contra Cela; aqueloutro sobre as primeiras prohibicións de fumar onde amosaba a postura tantas veces repetida do rebelde vicioso; aqueloutro contra a moda postmoderna dos anos 80 de defensa das touradas ou aquel tamén famoso no que explicaba a frase "estar en Babia" coma un estado de ánimo de supremo pracer. 

Durante un tempo desapareceu ou deume a impresión a min de que desaparecera. No ano 2005 voltou, cunha novela (de evidentes elementos autobiográficos) sobre a movida madrileña ou, máis ben, sobre aquela época da modernización abrupta e convulsa do país dos anos 80. El cielo de Madrid axustaba contas cunha mistura de amarga nostalxia e certo resentimento, suliñados por un estilo desmañado, pouco traballado (en contraste cos anteriores, plenos de rasgos líricos), a ton co tema principal da novela: o descubrimento do baleiro que agocha o éxito. 

Falou en Ferrol de todo isto: explicou como naceu a súa vocación literaria, contou anécdotas da súa infancia e do poder limitador da memoria e do esquecemento, narrou co suspense necesario as pequenas historias de maquis, desvelou a sorpresa que lle supuxo o éxito de Luna de lobos, amosou breve a súa ollada descontenta e irritada co tempo. Estivo entrañable e deixou, creo, unha doce pegada no público. O Ponte Far estaba contento. E eu, polo menos, paseino moi ben.