ICH BIN EIN BERLINER

Un sábado pola tarde en Berlín. Chegamos á futurista estación con ecos de Metrópolis, con trens que voan e cristais e acero por todas partes. Dalí tomamos un taxi ata a porta de Brandemburgo e ao Reichstag. O granito, en adoquín ou en plaquetas anchas, como en calquera actuación local, invade case todo. Todo parece novo, pero, acorde cunha arquitectura agora xa demasiado coñecida, impacta menos. O que chama a atención son as grandes avenidas, as prospectivas, como chaman en Rusia ás longas, rectas e amplas rúas, acompañadas de ringleiras de árbores ou estatuarias unidas no punto de fuga. Visitamos sobrecollidos o memorial do Holocausto de Peter Eisenmann, en gris cinza e silueta de crematorios e fúnebres cámaras de recordos. Ao sair dalí decidimos ir paseniño cara Alexander Platz pola avenida dos tilos, Unter den Linden, unha maxestuosa e imperial liña que serviu en tempos nazis de esceario de desfiles e exhibicións de forza. Despois da guerra pertenceu á Xermania Oriental e nela se advirte o marcado cemento dos bloques prefabricados coa caligrafía solemne dos diferentes edificios oficiais, en especial a imponente e amazacotada embaixada soviética, agora rusa, que parece agocharse agora tras a sombra espilida das arbres no inverno. Tomamos nun café elegante un café capuccino cun apfelstrudel quente con tona fría. Alí entraban parellas de alemáns, a piques da xubilación e de marcharen para Palma, a cearen e charlaren en voz completamente inaudible, case en silencio a unha hora relativamente tardía: ás 7 da tarde. Rematamos e seguimos pola mesma beirarrúa con paradas en librerías cheas de libro sobre os últimos anos de Berlín e sobre o periodo nazi. Cando un bota un vistazo a eses libros e contempla que pola mesma rúa por onde camiñas antes se amoreaban centenas de miles de berlineses para searear ás tropas de dominación e exterminio sintes que a cicatriz, as feridas de Europa son dificiles de curar. Cando saes de novo ao frío, miras eses xélidos bulevares co corazón encollido e pensas en cómo, por qué, de que xeito puido suceder todo. A catedral, o dom, ao fondo, fronte a un par de edificios en ruínas, conservados en memoria dos bombardeos, parece expiar a culpa. Alexander Platz advertíase ao final da rúa, coas luces de neón de novas marcas, de novos comercios. Dimos a volta. Era a hora de cear. Escollimos o Block House, un restaurante para carnívoros, cheo ata os topes: alí pasamos dúas horas espléndidas e divertidas nun ambiente moi animado. Sen dúbida, se volvo a Berlín, que voltarei, voltarei a ese mesmo local. Saimos ás 10 da noite. Decidimos dirixirnos ao Cafe Einstein, un dos máis coñecidos da cidade. Estaban a piques de pechar, pero aínda tivemos tempo para tomármonos un café. Voltamos sobre os nosos pasos: vimos, de noite, con silencio absoluto, as lápidas do memorial, sen luces, como un camposanto de pedras relucintes. E de novo a memoria dun tempo non moi lonxano, latente en cada esquina da cidade. As luces dos rañaceos de Postdamer Platz, onde se conservan anacos do muro, flanqueados con paneis explicativos, parecen querer sepultar ou agochar aquel tempo maldito. Non sei por que nesa zona, outrora inhóspita, unha terra de ninguén desolada, morta, precisamente nese mesmo espazo agroman fastuosas arquitecturas da modernidade, como se mirar para arriba, cada vez máis arriba, permitise esquecer esa terra, ese humus de Berlín composto por morte e destrucción. O viaxeiro coma min entretense admirando aqueles altos edificios (non máis de 40 ou 50 prantas, cunha fasquía que lembra os principais rañaceos neoiorquinos: o flatiron, o empire state building, o chrysler, nunha especie de homenaxe implícito) pero chega á fascinación cando entra no Sony Centre, cunha cúpula que vai mudando de cor a uns cen metros de altura. Nese momento de boca aberta e incredulidade, Berlín reclama atención, rouba o pensamento. Tan só quedas mirando coma un parvo pailán á novidade de cristal e acero creado precisamente para iso: para que Berlín sexa xa para ti un lugar inesquecible. Cando marchabamos no taxi para o hotel, só pensaba en como facer para voltar inmediatamente.