O CÍNICO MONTALBÀ

Sae o último libro de Camilleri con Montalbano máis sobrao ca nunca. Non son eu devoto do comisario e menos do noir/giallo, pero para entreter as tardes agostanas non está mal. Se ademáis un logra comprender ese italiano semidialectal siciliano, a experiencia merece a pena: nas traduccións esa particularidade desaparece (non sei se chega a pintoresquismo) por case imposible reconstrucción sen conculcar certas realidades lingüísticas coas que xoga Camilleri.

La danza del gabbiano conta unha clasiquísima historia de desaparicións, coa indagación autosuficiente e algo distante dun Montalbà cada vez máis irónico, a medio punto (ou nada) do cinismo, eso si, sempre simpático. Pero o máis interesante desta entrega é a doble carga de cervantismo de Camilleri: por un lado, a presencia dun personaxe co nome do autor da serie, o propio Camilleri, e, sobre todo, nun episodio descarallante, a renuncia do comisario a ir a piazza de Ragusa por non atopar alí a Luca Zingaretti (a quen chama , trabucándose, Zingarelli, como o famoso diccionario de italiano) rodando para a televisión un capítulo da serie do comisario Montalbano. Cos ecos do célebre litixio cervantino con Avellaneda, o propio Montalbano declara as diferencias físicas co actor que encarna o seu papel despois de que lle lembraran que o Zingaretti é máis novo ca el: “lui è totalmente calvo mentre io ho capelli da vendere”.

En todo caso, sendo lixeiro case todo, agás esta impronta quixotesca moi acusada, o libro permite a Camilleri, que tamén remata de presentar unha colección de escritos políticos deste último inverno xunto a unha entrevista (da que falarei), a súa particular occhiata, con ese narrador que tanto se lle asemella, sobre o seu país, cunha cada vez máis clara desesperanza e amargura, suliñada, ás veces, pola nostalxia dun tempo anterior cifrado no republicanismo del dopoguerra. No seu senlleiro siciliano escribe: “Que sae ou chega en Italia no horario establecido? Os trenes levan retraso, os avións tamén, os barcos precisan deus e axuda para sairen, de correos xa nin falar, o autobús se perde entre o tráfico, as obras (opiri) públicas tardan en arrancar entre cinco ou dez anos, unha lei tarda anos en ser aprobada, os procesos se prolongan, mesmo os programas (pogrammi) televisivos comezan sempre cunha media hora de retraso sobre o previsto”.  

Seguirei lendo estas tardes a Camilleri, hoxe unha das voces máis rechamantes da intelectualidade italiana e best seller incontestable desde hai alomenos dez anos.

Foto: Basilica di San Francesco, Siena.