O DÍA D DE ANTONY BEEVOR

Entreteño os pequenos intres entre as clases de mañán e clases de tarde coa lectura atenta de El día D, de Antony Beevor. Tan atenta, que avanzo pouco de cada vez, ensimismado coa minuciosidade con que relata o historiador inglés o desembarco/invasión de Normandía. Aínda vou pola entrada na praia de Utah, pero podo asegurar que levo case duascentas páxinas lidas sen alento e sen perda algunha de interese. É certo que a relación pormenorizada de unidades, batallóns, brigadas, xenerais, tanques ou calquera mínimo detalle pode cansar, pero é tal a variedade de perspectivas, a focalización cambiante do relato ou a mistura admirable de aspectos que resulta imposible amosar desánimo. 

O libro comeza cunha claridade expositiva extraordinaria e cumpre con admirable concreción coa regla canónica que rexe para o arranque de calquera narración que se precie: en tres capítulos iniciais realiza unha presentación dos actores do drama completamente exemplar, nunha especie de dramatis personae precisa e ao tempo complexa: no primeiro, retrata os debates e dilemas das tropas aliadas, con agudas análises (non exentas de hipóteses atractivas, pero arriscadas) das personalidades dos principais protagonistas da batalla; no segundo, debuxa o disperso e escéptico frente alemán, coas súas disputas internas, ás veces cunha para min discutible tendencia ao comentario moral (a soberbia dos oficiais alemáns, por exemplo) ou psicolóxico (a apelación, por exemplo, a indisimulados complexos de inferioridade); e no terceiro, unha gorentosa e nada compracente fotografía da resistencia francesa co xeneral De Gaulle ao fronte. 

Tras esa presentación, vai o nudo. Neste estou. Aquí, a documentación riquísima sobre diarios, cartas, notificacións oficiais, misivas, ordes tramitadas, aporta numerosos datos sobre cada un dos minutos vividos naquela batalla. Antony Beevor é quen de pasar da delineación dos movementos dos tanques sobre os areais de Normandía a escoitar as voces baixas do soldado moribundo que agarda, con morfina ou sen ela, que chegue a morte. Logra integrar nun só párrafo (escrito con esa sintaxe simple e ao tempo densa, propia dun Tácito por exemplo) as preocupacións na retagarda ou as dúbidas do mando alemán en Berlín coa agonia do soldado alemán que acaba de recibir o impacto das balas dos tanques que chegan á praia. Nin siquera esquece trasladar o arrecendo da escuma das augas golpeando o metal da rampa dos tanques, nin a estampa velada polo fume negro dunha praia invadida por cadáveres. Non aforra por suposto o reconto da sangue, dos osos quebrados na loita, das decapitacións antes de chegar a terra, nin os erros, nin o aire de masacre e matanza que un acto sempre considerado heroico posúe cando se mira desde moi perto, desde a ollada de rapaces de 16 a 20 anos condenados máis ben a morrer en terras alleas. Dígoo e parece que Antony Beevor fai patético o relato. Nada en absoluto: cumpre co seu labor de historiador cirurxán, coa apertura implacable dos miolos desta historia, sen deixar cabo solto, sen deixarse arrastrar polos acontecementos, cunha irresistible capacidade para contar a historia. 

Dá gusto ler a Antony Beevor. Canto deberían aprender moitos outros que se teñen por narradores ou escritores de ficción! Seguire, pois, lendo, co maior pracer do mundo.