Escoito a Robert Johnson para ler Blues da crecente. Decidino cando chegaba a parte central do libro e lía os versos que recrean a lenda do bluesman que vendeu a súa alma ao diaño no crossroad da 61 coa 49. Resulta fundamental e eu diría máis: convén lelo, coa luz baixa, e cos versos a medio saír dos labios, procurando que haxa algún acorde sen eco, cortado sobre a pizarra, para tomalo. E, se hai tempo abundante para entregarse, séntalle ben besbellalo dun só alento, retido o aire entre poema e poema.
Feita esta recomendación sobre o estado que mellora ao meu xuízo a lectura, direi que me parece un libro de poemas de inspiración lorquiana, en primeira instancia do Poeta en Nueva York, por léxico, imaxes ("Non hai crepúsculo en N.O" é un dos primeiros versos onde ecoa ao meu ver "La aurora de Nueva York") e mesmo concepción estética, salvado o conxunto de voces diversas que parecen dialogar en troques da profética e por veces evanxélica ollada de Federico (non é allea a esta afinidade o gusto por certas imaxes bíblicas, en especial ese Caín creador do mundo coa forza asasina do queixelo no cranio).
Construido sobre os tres acordes básicos do blues do delta, cunha primeira parte titulada "N.O".; unha segunda, "Estricnina", e unha terceira, "N.O. (Trens cara ao sur)", modula a melancolía da derrota. Emprega, para iso, certa iconografía do negro escravo que Lorca viu representado nos moradores do Harlem neoiorquinos, como metáfora dunha viaxe na historia desde África ata os barrios pobres da cidade norteamericana. Mario Regueira muda o Manhattan da mitoloxía lorquiana polo delta primixenio do berce bluseiro e describe a fondura triste do que vive a carón do río (desatado polo furacán) todas as vidas dos vencidos: "Tras el ou con el vén un tempo de maldición/ que se atopa con este tempo no último abrazo/ que apedra a todos os outros tempos/ como Caín machacando o cranio do irmao".
Na primeira parte, nunha historia que non ten comezo porque parece mirarse circular, cabe o erotismo, metaforizado en sangue ou en auga ou en materia líquida ("E que do meu ventre colleites un amor máis grande que o río"). Tamén entra a pintura dun lugar composto dos espazos esenciais: lousas, catedral, praza, reloxo. E tamén contan os elementos que son símbolos ou meras insinuacións do tempo ou da historia. Como a propia lúa que se constitúe en protagonista destes primeiros poemas, nunha nova evocación lorquiana (non sei se procurada), desta vez cos Seis poemas galegos, co que teñen de breve pero substancial escenografía poética.
A segunda parte, Estricnina, conduce ao cruce de camiños do blues. O esceario de ciganas que len a man, de tafures ou de botadores de cartas, de príncipes que miran desde a torre, de portas do ceo pechadas, de moedas que tintinan sobre as barras das baiucas que serven whisky para prostitutas e vagamundos malditos, de inmediatas resonancias dylanianas (e mediatas de toda a grandísima tradición sureña dos EE.UU.), desvela os infinitos "camiños da auga" que compoñen a historia da humanidade derrotada. Esta parte do libro, centrada na figura de Robert Johnson e na súa exemplar condición de fundador demoníaco do blues, resulta especialmente atractiva, se cadra para min, máis entregado a estas expresións familiares da literatura popular americana.
Na terceira parte sinte o lector as voces do porto dos escravos, o lugar que Mario Regueira construiu no blogomillo para outorgar palabra e denuncia aos que permanecen calados para sempre. Nesta viaxe ao sul do sul, Regueira augura a conquista efímera a Dahomey (con ecos ferrinianos) e recrea a figura heroizada de Mackandal o insurxente haitiano, descendente dos escravos negros, que ensinaba a fabricar veleno para acabar coa tiranía dos opresores. Nos versos de "O silencio estrepitoso dos aeroportos" atópase o fin deste poemario: o de constituir o discurso dos desposeídos para enfrontalo ao dos triunfadores, dos heroes ou dos templos sempre reconstruidos. Así celebra o poeta esta épica da rebeldía, tras deixar o brazo fechado en puño nos parénteses da obertura: "Ningunha das pequenas historias é máis/ que un asento de tranvía gañado/ nunha tarde de outono, ou un ceo do sur/ apuñalado con orgullo./ Ningunha é máis que as rúas de Alxer/ atravesadas por panteras certa mañá/ mentres Nova Iorque seguía escrava/ e o mar entraba en N.O."
Segue soando Robert Johnson. Desta vez, Crossroad Blues. Mario Regueira está sentado á beira neste cruce de camiños contemplando como baixa o sol no horizonte. Mira para o oeste e mira para o leste. Escribe desde esta cuneta coa luz do luar que chega. E escribe este Blues da crecente "axeonllado dentro do meu propio peito".
Nessun commento:
Posta un commento