Caxigalines nella Reguera'l Campizu

7 aprile 2010

APUNTES (VISUAIS) SOBRE BERLÍN 7


Non teño fotos do Jüdisches Museum de Libeskind. Non sei se por respecto involuntario ou por puro esquecemento diante das infinitas sensacións que un padece (hai algo tamén de inevitable mortificación) naquel sobrecolledor espazo. Non revelo nada se digo que se trata dun dos museus máis extraordinarios que un pode visitar, aínda que visitar non é nin moito menos a palabra. Concebido con planos que fuxen de paralelismos e simetrías, con predominio dos ángulos agudos e de aparentes insinuacións trapezoidais, nunha especie de deconstrucción da estrela de david (influencia de Benjamin na proposta de Libeskind), o museu permite recorrer a historia do xudaísmo a través dos seus símbolos, da súa vida doméstica, da súa proxección socioeconómica, con particular atención a Alemaña pero tamén a toda Europa (aínda que non vin eu demasiada á expulsión dos xudeus españois, pero era tanta a información que tamén pode ser que se me escapara nun dos moitos currunchos da exposición).
Pero non queda nunha mera xustaposición dos elementos máis comúns do mundo xudeu, senón que procura á persoa que entra nesas salas, que negan o cubo clásico e elemental da arquitectura, unha sensación de desacougo esencial, plasmado de forma ao meu xuízo xenial en tres ponlas do inusual edificio: unha, que conduce á parte museística (aínda que poucas musas poden acougar), a Escaleira da Continuidade; outra, a vía do Exilio, que leva a un patio de oliveiras, enterradas sobre varios pilares de cemento, no único espazo cadrado do museu; e a terceira, do Holocausto, cunhas vitrinas que gardan os obxectos e, sobre todo, as breves pero exemplares narracións do horror, que se dirixe a unha sala escura, de apenas uns dez ou quince metros cadrados, de plano trapezoide, cunha altura duns doce metros, só iluminada (un dicir) por unha pequena fenda dun metro de lonxitude e uns dez centímetros de anchura por onde entra unha mortecina luz que permite, tras a cegueira inicial, recoñecer os rostros sobrecollidos dos demáis visitantes (por poñer un nome) e tocar a textura fría da parede de cemento negro que cubre (outro verbo inútil) aquela cámara.
Libeskind deu ese espazo baleiro para a reflexión, como moitos outros que marcan o itinerario, pero tamén para recrear unha ausencia ou, máis ben, para reconstruir a ausencia. Poucas veces un arquitecto, ao meu modesto entender, foi quen de plasmar, en cemento, cristal ou no zinc grisalla que recobre a fachada e compite en aspereza coa ocre luminosidade do Collegiunhaus barroco contiguo, unha idea tan brillante para conter a negrura e o horror dos feitos probablemente máis infames da historia da humanidade.

Foto: É da última sala da Neue Nationalgalerie, onde, por certo, hai un tríptico, que non puiden rescatar de internet, titulado precisamente así, Nacht über Deutschland, de Horst Strempel, que ofrece como paisaxe terrible unhas choupanas negras que ben puideron inspirar a Eisenman os cubículos de cemento negro para o seu memorial de Berlín. Cando consiga ilustración, heina poñer.

Nessun commento: