Caxigalines nella Reguera'l Campizu

30 ottobre 2007

AS OITO. QUE PASEN

Non entendo moi ben a mecánica do meme en cuestión, pero, sendo invitación de Besbelliña e tendo en conta que eu nunca entendo ningunha mecánica, procurarei afinar as 8 cousas que se me piden que parece deben constituir a parte máis importante da miña vida. Aló van:

1. A familia, para todos os lados da arbre xenealóxica. As fillas, Sabe, meus pais, meu irmán. Eu que sei. Cando me din ven, lo dejo todo.

2. A literatura, pero a poesía. Ou mellor un poema. Ou mellor un verso. Ou unha verba. Calquera cousa, menos o silencio. No he de callar por más que con el dedo.

3. A música. Tocar un instrumento, esa guitarra a media mañán de domingo, malamente rasgada, coa voz tomada polos churros recén feitos por mín, ollo. So sweetly.

4. O sexo. Que non sei porque poño de cuarto.

5. O cinema. Nada de misticismos de cuarto escuro e silencio absoluto. Unha pantalla, calquera vale. Mesmo esta que teño diante e que agora é a miña compañeira de horas.

6. Viaxes. Cambiar de paisaxes. Ser de moitos sitios a un tempo. Non ser de ningures. Pero desembocar en Italia, en Toscana, perto de Arezzo na val di Chiana. Un día enteiro na auga entre as rochas de santa Margherita Ligure é o máis próximo ao paraíso. Con permiso de Nova Iork en primavera. Vivir como un noble, pero non arruinado, entre las ruinas de mi inteligencia.

7. Os amigos. Non sei por que os vexo sempre arredor dunha enchenta cordiale. Risas a tutiplén. Pero tamén comezo a pensar en todos os que viven neses blogs que visito e que non coñezo. Faiseme extraordinario. E emocionante.

8. Unha noite de estío, baixo as estrelas e o ceo de san Lorenzo, coas oliveiras recortadas no resplandor da lúa. Unha cháchara ebria, sen sentido, tumbados na pouca herba dunha casa en Castiglion Fiorentino.

Son 8, pero podían ser moitas máis. Pero o mellor é pasarlles a bola, sen obrigas, oigan, a Occam, Alicia crece, As uvas na solaina, Alfaias, Bouzafría, Lula Fortune, Fragmentos da Galaxia, Anabande.


29 ottobre 2007

THE VALETOR: THE QUEEN MOTHER


O Valedor do Cidadán de Vigo foi reelixido por outros cinco anos máis, coa insólita unanimidade de todos os grupos. Por qué? Porque o que fai non vale para nada. Así de claro. El mesmo, na súa nova toma de posesión, reitera a incapacidade de resolución do concello: ou sexa que non lle fan nin fucking caso. Eso si: cando presenta o seu balance os alcaldes e alcaldesa están alí para a foto. Espada é teimudo na súa denuncia do ruido e do tráfico, afea sempre á administración, pero non obtén resultado algún. Por qué carallo sigue? Gústalle, sen dúbida, o cargo e como é gratuito para o concello (?) ninguén di nada: pásanlle a man polo lombo e todos moi contentos. Uns porque teñen ao tío amonestador que lles bota a bronca cara a galería un día (a cuota autoxustificatoria) ao ano pero déixaos en paz durante o resto do tempo, e el porque ese día síntese como a queen mother: non vale para nada pero dá pompa e circunstancia a un concello, fachendoso de ter un cargo tan fascinante como exquisitamente baleiro.

28 ottobre 2007

SANTIAGO NO CORAZÓN


Onte, nunha reunión de vellos amigos na que eu era un convidado un tanto alleo, falouse e moito da política nacional. Pero tamén da intelligentsia galega. Saíron nomes, que non podo reproducir, e apelidos de moita xente. A máis dun caeulle un bó traxe, con argumentos de peso ("bó rapaz, pero corto"), pero o máis interesante xurdiu cando falabamos de medios de comunicación.

O que propiciou o debate foi a consideración dun dos intervintes de que en Santiago mirábanse o embigo (a chamada onfaloscopia) e tiñan unha visión non curta, senón curtísima da vida política galega. A súa impresión baseábase no escaso roce coa chamada "realidade real" de moitos dos escritores e intelectuais (ou simplemente colaboradores columnistas de xornais), que adoitan moverse entre apenas dous espacios: o centro educativo onde como funcionarios soen traballar e a cafetería onde atopan a outros da súa mesma caste ou no mellor/peor dos casos a xente que recorre as covachas de san Caetano.

O aludido, que non negaba tal cousa, argumentaba que ese tal mundiño compostelán non existe e que, en todo caso, non era nada comparado co poderío fáctico emanado desde Coruña co seu buque insignia La voz de Galicia. A partir daí desatouse unha diatriba brutal, procedente de todos os lados, contra La voz ("a cidade da cultura, se estivera na cidade de Paco, xa estaría máis ca feita, con Santiago Rey inaugurándoa ao lado do rei," asentiron todos), contra o Faro, con menos saña por falta de tempo, aínda que un lembrou que o xornal non era galego, senón mallorquín; contra La Región e contra todo o que se puxera por diante. Sobre El correo gallego tamén se lanzaron acusacións (ou admiracións, nunca se sabe), encol do seu espíritu lampedusián que permite canchas para todo deus, pero sobre todo para os máis próximos ao poder, agora pois para o bipartito. Falaron de cuotas nos xornais para cada un dos partidos e falaron tamén das cuotas na tvg e na rg entre os dous partidos do goberno. Cuotas, subvencións, maniobras, intrigas. A Corte no seu esplendor.

Funme coa sensación de que efectivamente eso que motivou a discusión, o mundiño intelectual compostelán e a súa curtedade de miras, existe, malia o noso amigo, que, sinalando para o norte poderoso, aceptaba implícitamente que ese mundo de tertulia cafeteira trasladada aos xornais non era máis ca cháchara improductiva, pouco acaída coas cousas que acontecen na rúa.

Polo que puiden logo saber, este noso amigo incombustible levaba unha leve melanconía para a capital xa pola noite.

NON, MORATINOS, NON

Aproveito esta entrada en número primo para falar da similitude desta ilustración, un auto de fe na praza Mayor de Madrid, coa exaltación de mártires hoxe en san Peter. E aínda temos que aguantar que o ministro da ponla correspondiente (ou sexa Moratinos) asista por se os do PP monopolizan a cousa. Valente excusa. Que PV vaia porque lle cadra pertiño e ademáis lle van a pompa e as circunstancias xa lle ronca, pero que por riba o ministro empregue tempo e cartos en vaixar a Fiumicino parece o colmo.

27 ottobre 2007

PARA XOAN DA COBA

Leo a Xoan da Coba, un dos mellores escritores en galego do momento; leo a súa estampa dun neno abraiado diante dun cadro con fórmulas matemáticas, o desprecio dos alemáns frente ao seu perfil de emigrante suxo e a súa rabia de hoxe, cabrós, coas ecuacións de Maxwell exhibidas como triunfo incontestable. Agora mesmo, na rede atópase a mellor literatura de Galicia. Para celebralo, vou poñer ao lume uns spaghetti neri e ornalos coas mellores gambas que María, a miña pescadeira da rúa Serafín Avendaño, seleccionou das que traen desde Andalucía. Ao alliño, o aceite impregnará os fíos negros de pasta e todo será o pracer máximo. Un sábado limpo e gozoso. Tras a morte, a plena vida.

24 ottobre 2007

ELVIRINA

Elvirina vivía nunha modesta casa nos Pontones, a un paso de Mieres. Desde a súa porta vía un bosque de castiñeiros e carballos, pero tamén as vellas vías do tren de carbón que en tempos transportaba miles de homes para traballar nas minas. Ela vivía de aluguer, porque non sabía o que era a propiedade, os luxos, os gustos máis ou menos caros da xente. Tiña unha bilbaina, cun quentador de auga arriba que tapaba cun pano para que o "hollín" do carbón non engrasara o metal e ennegrecera de máis aquela cociña. Cando iamos visitala, ás 12 ou á 1 da mañán, tiña unha pequena pota con arbeyos, fréjoles y una patatina fervendo paseniño nun rincón da prancha, queimada co carbón que aínda recibía. Botaba ás agochadas un pouco de pimentón picante para darlle un pouco de sabor a esa comida suficiente para a súa idade. Padecía da circulación desde hacía varios anos, pero eso non lle impedía moverse pola súa casa coa ledicia dunha nena encantadora e marabillosa. Era pequeniña, apenas metro e medio, e tiña un sorriso inigualable, unha ledicia na faciana que nunca esquecerei mentras viva. E iso que, como moitas mulleres da súa idade, 96 anos, a vida non foi con elas doada. Cuidou sucesivamente dos seus irmáns cando pequenos, do seu marido ata que a guerra o matou, do seu pai, outra vez dos seus irmáns, homes xa maiores, un, Avelino, un pouco retrasado, a quen recordo agora co seu pano limpando a súa boca torta e o seu sorriso tamén perenne, o outro, Herminio, un mineiro, vello comunista coma seu pai, case fundador do partido en Asturies, pero ao parecer un pouco baldreu para as cousas de casa. Toda unha vida de traballo para os demáis, pero sempre co sorriso, a preciosa ledicia e a xenerosidade abraiante nos seus labios.

Ía a todos os enterros da bisbarra: coñecía a todo o mundo e todo o mundo a coñecía a ela. Pero nos últimos tempos receaba de que non quedara xente para o seu enterro: todos ían ficando nel camín. Mañán non poderá ir ao seu. Ou si. Nunca se sabe. Porque Elvira nunca morrerá: o seu sorriso, con aqueles ollos azuis, transparentes como as augas da fonte de Pocacosa, a nosa casa aló no medio e medio do monte, mentres exhibe unha pota xigantesca de fabada, non se me quitarán nunca, pero nunca, nunca, da miña memoria.

Adeus, Elvirina, adeus. Mañán irei aos Pontones a verte: alí estarás seguro, con les perres en los bolsillos siempre preparaes pa les nenes. Seguro que me dirás: pa caxigalines. Pa caxigalines nela reguera'l Campizu, onde todos vamos estando. Un besu.

23 ottobre 2007

NORABOA RUBÉN


Rubén Ruibal gaña o Nacional de Teatro. Desde esta casa que é a súa, unha aperta enorme e unha ledicia moi grande. Como lle dixen no seu blog, está apalabrada a quedada birrística no Galician Star de Four Ways en Coruña. Agardando pola data e a hora, bicos de nait bilons tulovers.
Repito ilustración, pero a ocasión píntana calva. Outro día falo disto.

22 ottobre 2007

VIÑOS E TAPAS

Os bares do Casco Vello vigués volven organizar un concurso de tapas: o terceiro. O do maio pasado non estivo mal, aínda que faltou algún entusiasmo de máis. A Curuxa, A Meiga, A Pita Tola, Axóuxere, Bahía, Cabernet, Casa Amura, Dona Branca, Reconquista, El Pescador, Gril's, La Comidilla, La Mari e Trastévere foron os da primavera, pero neste aínda estou perdido. Pasamos o outro día por cesteiros por palparmos o ambiente. A cousa, tal vez polo bó tempo, andaba frouxa. Pero agardo que estes días ata novembro sexan de cheo a rebentar. E a ver se algún prepara a gran tapa do ano. Por alí andaremos, que boa falta lle fai ao Casco.

DÚAS DESFEITAS VIGUESAS E UN AMOR CONFESADO


Un paseo pola mañán do domingo por Vigo levoume a varias reflexións.

1. O paso pola pedra, polos postos de ostras e polas terrazas ateigadas de xente foránea (e non tanto) sempre atrai. Pero onte pensei nos cartos gastados naquela instalación férrea, con cristais rexos e falsos velóns. Non sei a cifra, pero foi hai pouco, non moito máis dun ano. Hoxe pretenden reformalo porque non está ben rematado e porque, no fondo, aos propietarios das casas de por alí e dos propios restaurantes non lle chistou moito no seu momento ou despois que tanto ten. O caso é que, de novo, cos cartos de todo o veciñato vigués queren reforma. Conclusión: como non son seus os euros gastados e por gastar, o Concello (en xeral, sen adxectivos partidarios), ledicia infinita: aí vai outra partida. Total: a identidade dunha cidade como Vigo pasa pola pedra. Pola Pedra, quixen dicir. Outro día falarei do feito insólito que supón ter o Concello en réxime de concesión varias tendas que, de cando en vez, son requisadas por vender productos non moi legais, por empregar un termo ben suave.

2. As pedras do paseo do Náutico están feitas un desastre. O material non debe de ser moi alá, pero o tránsito de vehículos por aquela zona é indecente. Aínda recordo, durante un tempo de polémica, o xusto para vender máis xornais, que a decisión do Náutico de exercer os seus dereitos e privilexios de párking levantou indignación entre a cidadanía. Coa demagoxia habitual neses casos, a opinión pública pedía pouco menos que o asalto ao Náutico e o restablecemento dun paseo libre de automóvis. Durante un tempo, por prudencia, houbo un retraimento dos propietarios dos coches que pretendían acceder aos pantaláns. Pero agora, transcurrido ese tempo de axitación, a ocupación daquel espacio é sinxelamente insoportable. Pero o grave é que agora mesmo o chan daquel fermoso paseo está totalmente destrozado. Algún dirán que se o botellón, que se a volta a España, que se ocurrencias varias: o certo é que día tras día afunden máis o chan. Hoxe hai crónica en EL PAÍS das convulsións internas no clube máis famoso do mundo vigués, despois do Celta: sería interesante que a súa aposta por vencellarse á cidade fora máis alá dun anuncio e decidiran dunha vez por todas adecentar, arranxar e deixar ceibe o lugar para paseo de todos os vigueses. Con baranda, ou non, como quería Ferrín.

3. Sempre nos quedará Prada a Tope. Qué botillo, botelo, butieyu! E non digo máis.

20 ottobre 2007

O NOVA IORK DE ALFONSO ARMADA


Hoxe presentaba en Vigo o seu libro Nueva York, el deseo y la quimera o xornalista vigués Alfonso Armada. Na Casa do Libro, xunto ao seu amigo pintor Din Matamoro. A xornalista do Faro, Amaia Mauleón plantexou a presentación como unha charla a dúas voces entre os dous artistas sobre as súas respectivas estancias, co lóxico protagonismo para Alfonso Armada.

O corresponsal do ABC durante sete anos na Gran Mazá contou, entre outras cousas, a súa impresión sobre a cidade: unha mistura de enerxía alimentadora e de animal devorador que require o sacrificio cotián de moita xente. Relatou cunha envexable elocuencia os principais rasgos da fascinación que causa, sobre todo, Manhattan, e, por suposto, con gran tensión narrativa, os momentos precisos do derrumbe das torres xemelgas. Din completou a súa visión con pinceladas (nunca mellor dito no seu caso) sobre a súa experiencia enriquecedora cun entusiasmo que denotaba nostalxia e lembranza demasiado próxima. Nun momento determinado, a efusión pareceulle excesiva e tivo que admitir certa fartura de Nova Iork: eu intuín que necesitaba colocar algo noutro lado da balanza porque a súa percepción daquela cidade prometía dañalo máis da conta.

En todo caso, as verbas encendidas de Alfonso Armada encantáronme e, aínda que xa lle dera un par de trabadas ao libro nos andeis da librería (axudado por un útil índice de nomes que me permitía ir exactamente ao que quería ver), decidín compralo un día destes, cando a miña nostalxia de Nova Iork non sexa tan dorosa como advirto cando escoito o nome das rúas, a doce pronunciación de Man-ha-ttan.

Escribo todo esto e aínda teño por ler New York, New York de Inma López Silva. Besbelliña ten moita culpa, pero admito prevención para evitar as bágoas.

19 ottobre 2007

VELTRONI, CAPO DELLA SINISTRA

Novo artigo en GZnación. Máis ben crónica da victoria de Walter Veltroni ao fronte do Partito Democratico. Suliño unha novidade e un dato: o voto por Internet que chegou a máis de 3 millóns e medio de italianos. Unha participación moi elevada e a través dun sistema novo. A substancia do vello/novo partido hase ver: polo de agora ilusión e moito tempo por diante.

MULLERES

O centro de Vigo polas mañáns é un territorio de mulleres. Agás os empregados dos bancos con ínfulas de executivos que pisan a beirarrúa para tomar o café do mediodía, o resto das persoas que pasean pola rúa son mulleres. Mulleres que falan con mulleres, mulleres que negocian con mulleres, mulleres soas, mulleres que traballan nos comercios de roupa, de zapatos, de libros, mulleres que compran a mulleres que venden, mulleres que organizan o tempo, mulleres que contemplan o mar desde Colón co sol quente deste verán prorrogado. Mulleres por todos lados. Mentres tanto, en naves da periferia, en talleres dos arredores, en polígonos da bisbarra, se concentran os homes (por suposto, tamén outras moitas mulleres), ausentes, expulsados do lugar central da urbe. Non é máis, tal vez, ca unha simple cuestión xeográfica, pero a vista desta paisaxe totalmente femenina permanece oculta para a maior parte dos homes, que se perden esta exhibición ostentosa da nova realidade social. Por iso non podo soportar que nas fotos dos poderosos (emprego o masculino a posta) sempre saian homes traxeados por unha ou dúas excepcións femeninas (con traxe, por certo, tipo xastre). Cando veremos tamén aí a mesma ocupación femenina que vemos no centro? Todo se andará e confío que axiña: polo de agora, a rúa é súa.

18 ottobre 2007

SKATING RINK



Despois de deixar as bolsas do Fairway no apartamento, decidimos dar un paseo por Central Park, a uns cincocentos metros da casa sen cambiar de beirarrúa. Camiñamos un pouco pampos, cos ollos abertos e atentos a cada movemento na rúa. Case non falamos. Desde ao lonxe e ao final da rúa, víanse as ponlas das arbres núas, coa silueta do Dakota á esquerda. Quedamos un rato mirando aqueles famosos tellados verdes e cruzamos para o parque a través da seara chamada Strawberry Fields, en honor a John Lennon, asasiñado naquel mesmo lugar, perto do seu apartamento no edificio maldito onde tamén Polansky rodara Rosemary's baby, traducida ao español co desvelamento de toda sorpresa: La semilla del diablo.
Os esquíos saltaban a cada paso pola herba dura do parque, xiada polo inverno e tocada nos sitios máis umbríos pola mesma neve caída durante a semana anterior á nosa chegada. Facía un sol un tanto morno, que preludiaba a primavera, pero comprobamos que bufandas e puchas seguían a ser indispensables. Quedaramos cos nosos amigos na pista de patinaxe. Alí entramos. Alugamos os patíns e comezamos a esvarar sobre o xeo coa impresión de ter estado alí miles de veces. O impacto da chegada ía amainando e unha lene sensación de familiariedade foise acubillando no noso corpo coa marca superficial dun infatigable sorriso. Foi ese o primeiro momento en que decidín cantar polo baixo a todo volume o newyork de Sinatra. Naquel momento tamén desexaba bicar a todo o mundo. E, por suposto, así o fixen.

17 ottobre 2007

O MUNDO ENTEIRO EN FAIRWAY, LIKE NO OTHER MARKET


Unhas poucas horas foron suficientes para superarmos o famoso jetlag da viaxe. Había que chamar ao aeroporto para interesarmos polas maletas perdidas. O pouco inglés aprendido no eficaz sistema hispánico foi inútil: unha voz hispana atendeu os meus desacougos e prometeu traer a equipaxe ao día seguinte. Mentres tanto, a cidade pedía, esixía ser recorrida. Antes, con todo, debiamos acercarnos a un supermercado para encher o freezer. Recomendados con vehemencia polos amigos A. e E., fomos ao Fairway, a escasos metros de casa. Cando vimos o espectáculo da froita no exterior, perfectamente colocada, non podiamos imaxinar o que íamos atopar dentro: un enorme almacén ateigado de productos procedentes de todas as partes do mundo (unhas ameixas de conservas Peña alí relocían), cuns pasillos enanos por onde difícilmente pasaban os carriños e unha turbamulta de persoas recorrendo co mesmo vértigo co que andan pola rúa todos os andeis. O arrecendo amalgamaba a madureza das froitas tropicais, cos polos ao espeto e as bandeixas de sushi brilantes. Peixes de envergadura colosal, carnes dunha textura case inverosímil e miles de conservas de toda clase, nunha tosca arquitectura de colmado antiguo pero xigantesco. O impresionante chegaba ao final, cando, perto das caixas, un home inmenso, vestido con traxes rechamantes, gafas de sol e arracadas douradas, a xeito de porteiro de discoteca, chamaba aos clientes e lles indicaba rexamente a caixa que estaba libre coa voz atronadora de Next, please. Dirixía a operación como o cómitre dunha galera, mantendo a raia aos empregados perezosos. Cando escollimos unha caixa, dúas persoas organizaban a operación: unha cobraba, outra introducía cunha habilidade pasmosa a compra nas bolsas, mentres falaban con total naturalidade nun español meloso e musical os pormenores do seu traballo, o que ían facer ao saíren do choio ou as características sexuais dos seus partenaires, coas correspondientes risas tranquilas. Dirixíanse a nós en inglés, pero, tras comprobaren que nós empregabamos o español elas respostaban, sen inmutarense e sen amosaren signo algún de sorpresa, en español durante un segundo, para remataren dando as gracias e o tique nun inglés de protocolo: Have a nice day, thank you. A experiencia do Fairway foi a primeira descarga eléctrica en Nova Iork: con esa enerxía o día enteiro ía ser xa diferente. E, como comprobamos máis tarde, pero moi pouco máis tarde, os días enteiros, coas súas 24 horas, que pasariamos alí.

16 ottobre 2007

O APARTAMENTO DA RÚA 72

Chegamos un pouco tarde. Sen maletas. Collimos un taxi e dirixímonos á cidade. O taxista pisou a fondo o acelerador por aquelas autostradas con miles de cruces, desvíos e cartaces inmensos con nomes familiares. A máis de 150 kilómetros por hora fomos acercándonos, cos ollos postos no horizonte entrecortado ao lonxe. Pouco a pouco aquel horizonte fíxose cada vez máis nítido e as cúpulas dos rañaceos comezaban a albiscarse con claridade. Chegamos coa mesma velocidade de vértigo a unha ponte enorme de ferro. Por entre o armazón metálico as luces das fiestras encesas movíanse coma nun soño irrecoñecible. Entramos na ponte coma se fora un túnel; penetramos naquela esfera de edificios xigantescos, engulidos coa compracencia forzosa do medo. O taxista decidiu mudar de recorrido, pero non de vértigo. Tomou a Quinta avenida cara o norte, cruzou por medio da escuridade de Central Park e parou nun semáforo diante do Dakota siniestramente iluminado. Xirou á dereita pola rúa 72 e con lentitude foi buscando o número. Xirou de novo á esquerda por Columbus Avenue e deixounos aínda a douscentos metros da casa. Recollimos a mochila e camiñamos polas beirarrúas, co frío xiado do mes de febreiro, ata chegar ao cruce de Broadway e Amsterdam Avenue. Naquel mesmo lugar, coa saída do metro da liña 1, concentrábase a xente á espera de algo que non sei, siquera hoxe, descifrar. Na esquina o Gray's Papaya daba unha luz alaranxada á rúa. Cruzamos o semáforo. Seguimos por debaixo dun andamio, pasamos diante dun local de apostas, con varios homeless á porta cos seus carriños cheos de bolsas de plástico, e, por fin, acertamos coa porta. Chamamos. E. baixou recibirnos e subimos por unha esqueira torta, inclinada ao abismo. Abrimos a porta do segundo andar e entramos naquel pequeno apartamento, coa cociña nun recuncho, o baño tamén inclinado, unha sala con sofá, un dormitorio cun edredón de froles e unha terraza que daba a un patio, como aquel de Rear window. Despois de colocar a única mochila que nos quedaba no chan, mirámonos e descubrimos que todos acababamos de pasar pola experiencia máis fermosa das nosas vidas. E iso que só era o comezo.

15 ottobre 2007

O MEU NOVA IORK


Unha arroutada de saudade. Miro fotos que consolan. E atopo estas: unha barraca de circo en Coney Island e un posto con libretos de pelis, a 5 dólares, pola rúa West Broadway. Teño que voltar a Nova Iork, proclamo en silencio.

14 ottobre 2007

250 ENTRADAS

Xa son 250 entradas neste blog. Cando comencei, despois das festas de nadal, non pensaba que esto enganchara tanto. Recibo 50 visitas de media e uns catro comentarios por termo medio para cada post, o cal agradezo moitísimo, porque destas respostas aliméntase a ilusión.
Pero ao tempo visito eu con moito entusiasmo as miles de páxinas que día a día enriquecen a lingua galega polo internet adiante, ese chamado blogomillo que parece inesgotable. Acostumo deixar comentarios en case todos, con ánimo, en xeral, de abrir novos camiños de discusión ou de discutir abertamente os puntos de vista (ou sexa cum animo belli). Teño que recoñecer que en todos eles, sen excepción, sempre fun ben recibido, mesmo nalgúns onde parecía predominar unha relación moi estreita entre blogueiro e comentaristas e a miña intervención podería considerarse intrusa. Despois de recorrer todos estes meses (case un ano) podo diagnosticar unha saúde de ferro e unha variedade extraordinaria de intereses. Pero convén fíar na roca un pouco máis fino.
Hoxe é día de conmemoración: outro día transcribo a miña diagnose (case) completa.
Fotograma de Il sorpasso (Dino Risi, 1962).

13 ottobre 2007

BELEZA DE GALICIA


Onte fomos visitar unha das paisaxes máis fermosas de Galicia e, por sermos obxectivos, do mundo: a costa da Vela (escríbese así?: será Dabela ou da Bela), desde Dozón ata o facho de Cabo Home. O tempo de verán, co sol no alto e co mar brilante, esplendoroso, contribuiu a magnificar aquela extraordinaria natureza coas Cíes en frente, pero con case toda a costa galega diante dos nosos ollos desde a Curota e mesmo algúns montes da ría de Muros ata o cabo Silleiro. Acabamos baixo os piñeiros na praia de Melide, coas ondas batendo tranquila pero vigorosamente sobre a area. O insólito do tempo fixo que algúns, espidos por esquecemento do bañador pero tamén polo reclamo deste sol único, bañaran nas xenerosas augas do mar de Vigo xa case unidas ao océano.

Foi día abraiante, fermoso, marabilloso. Mágoa culminalo no restaurante Costa da Vela, amalgama do pior da gastronomía galega que seduce tanto aos foráneos exultantes tras a viaxe a esta fisterra como aos propios encantados de que aínda se conserve un enxebrismo mal entendido. Un local sen rematar, cunha terraza de sillas de plástico e cemento sin pulir, uns baños sen limpar desde a era da última glaciación, un polbo reconvertido cun pouco de aceite, cortado ao bies e brandísimo de cocer no pleistoceno, un suposto arroz de mariscos amazacotado e uns postres da casa (da collona), intragables polo que dictaban aqueles pratos cheos. Do café só decir que foi breve o trago.

Pero, en fin, o importante foi disfrutar desa paisaxe, recoñecida, por certo, por miles de persoas que fixemos daquela pista forestal unha autostrada pragada de coches.
A foto, por suposto, de J. Albertos. Para cando a homenaxe para este artista?

11 ottobre 2007

BOBBY CHARLTON

Hoxe cumpre anos Bobby Charlton. Sempre que vexo a súa estampa no campo de fútbol con aqueles ollos transparentes e saltando de ledicia (a necesaria, non esa euforia histérica dos xogadores de hoxe cando mesmo marcan de penalty) penso na esencia do fútbol. Meu pai adora a Bobby Charlton: significaba a elegancia, a forza, o esforzo nada escatimado. O seu dribbling rapidísimo, coas pernas curtas que se alternaban a moita velocidade, os pases longos dun lado ao outro do campo, a entrega incansable, a camiseta branca arremangada, os calzóns brancos, as medias brancas, o número 9 ás costas. Bobby Charlton foi o primeiro xogador que vin xogar no televisor da miña casa. Téñolle un cariño moi especial, entre outras cousas porque me lembra, coa súa cocorota monda, a meu pai. Un día que meu pai xogara un partido cuns amigos do traballo, moito máis xoves ca el, contra outros doutra empresa nun partido de rivalidade laboral, xogado no desaparecido campo da Ponferradina (hoxe mal chamada Deportiva) El Plantío, alguén berrou desde a bancada cando viu canear a meu pai: Bobby Charlton! Desde aquela meu pai e Bobby Charlton son a mesma persoa. Bicos mil para o gentleman de Old Trafford.

VIGO BERNO


A cousa municipal arde. Claro que, tras tres anos e pico nos bancos da oposición sen tocar poder, as brasas entre PSOE e BNG nunca quedaron extinguidas. E coa mínima respiración desacompasada volven encenderse con total naturalidade. Eu pensei que fora aquel malvado Mariño o causante de semellante desacordo, coa inestimable axuda doutro Pérez malfadado. Eu pensei que aquela cousa de urbanismo non podía ser a razón das liortas. Eu pensei definitivamente mal. E agora volve a mesma situación. Que se o 40%, que se 28 ou 14 os concellos, que se os orzamentos estatais, que non me avisas, que son o xefe, que non era eso no que quedaramos, que non te enteras, que falas con eses, que non tes que decirme que vou facer, que están a xogar coa cidade, que non se poden facer así as cousas. Todo eso, con cámaras, micrófonos, megáfonos e o que faga falta. E coma sempre, por sermos ecuánimes (que non o somos), os dous teñen razón. Pero agora, cunha diferencia abismal: a pelexa vai durar os catro anos. Dame que Caballero e Domínguez aguantan na mesma cama. Contacto amoroso ou sexual non terán, pero da cama non baixan. Fóra do cuarto vai moito frío.

Nota: Que nos quería dicir co seu inestimable estilo don Primitivo hoxe sobre a relación estreita entre Karpin e Domínguez de cando este era Director Xeral de Deportes?

10 ottobre 2007

I'M NOT THERE


Estiven lendo unha extensa reportaxe sobre a nova película de Todd Haynes sobre (un dicir) a figura de Bob Dylan: I'm not there. Parece que está gustando moito e entre os máis xoves. Non vexo o momento de meterlle o dente.

FALL

Os calcetíns son a clave. Aínda, pois, camiño cos tenis (teni, en singular) sen calcetíns. Puxen camisas de manga larga; levo cazadora para as primeiras horas da mañán, pero logo anda ciscada por aí. Este verán de san Miguel é o que ten: morno, doce, perfecto para pasear ao serán, con este ceo azul de Vigo, inalcanzable: unha das cousas que máis me gustan desta cidade.

9 ottobre 2007

CRÓNICAS DE ITALIA 5

O artigo desta semán de Gznación trata o tema das tendencias editoriais en Italia en materia de non ficción: os libros sobre a Mafia (Cosa Nostra, Camorra, 'Ndrangheta) e os que revisan os anos máis recentes da historia italiana, con especial incidencia nos anos de chumbo e nos distintos episodios de terrorismo, tanto do rosso como do nero, do periodo de postguerra.

7 ottobre 2007

OGROBE

Será porque a miña primeira filla naceu alí e aprendeu a camiñar por entre os arumes dos piñeiros da Toxa ou porque vivín un par de anos entre aquela xente bravú e xenerosa ou porque probei as mellores escumas de mar entre as súas praias (a Lanzada por riba de todas) ou porque disfrutei da súa luz brilante de illa, vento e salitre, a verdade é que quero dun modo moi especial a Ogrobe. Hoxe ademáis ten como alcalde a un antigo alumno (talentudo e boa persoa: os meus desexos de que todo lle vaia ben). En fin, todo esto explica a nosa querencia anual (non sempre cumprida) de acercarmos á súa Festa do Marisco. Este ano van pola edición XLIV e, como sucede desde os últimos anos, o número de días adicados a tal molicie vai in crescendo, sen menoscabo dos seus sinais particulares: unha razonable (racionable, máis ben) e suculenta oferta de pratos, unha organización perfecta, unha limpeza exquisita e unha eficacia no servizo verdadeiramente extraordinaria. Por iso, non é difícil asegurar que se trata da mellor festa gastronómica de Galicia (e, como redundancia que non evito, do mundo). A "bulla" nestes días, hoxe concretamente, foi escasa, pero, como todo o mundo sabe, durante estes días vai a máis, ata rematar no fin de semán seguinte (ponte festeira coa que fan coincidir o rito pantagruélico) cando chegan á península ogróbica vándalos, alanos e, sobre todo, suevos, abofé que famentos, a papar nécoras, libar albariños e durmir a prea toda a tardiña para empalmar (con perdón) coa noite para entregarse a praceres indómitos, que prefiro silenciar. Nestes intres de euforia (tras o enésimo golazo de Messi) só alcanzo a declarar: "Cacabelos, longa vida á Festa do Marisco".

6 ottobre 2007

NICCOLÒ AMMANITI, UN NARRADOR PRODIXIOSO


Seguín o extraordinario consello de Lula Fortune e lin o libro de Niccolò Ammaniti, Come Dio comanda. Xa lera Ti prendo e ti porto via, felizmente aconsellado por quen anda co italiano a voltas e gusta da súa literatura. Aquel libro enganchárame desde o comezo e crin que non fora posible repetir a fazaña. Pero trabuqueime: quedei completamente colgado deste último libro de Ammaniti, un coñecido representante da xoven (xa non tanto) xeneración italiana Gioventù Cannibale que conta cun entusiasta e multitudinario feixe de seguidores amoreados nun foro fascinante. Foi Premio Strega, o premio que entrega a crítica ao mellor libro escrito en italiano no ano 2006, e constitúe un dos bestsellers máis coñecidos en Italia nos últimos anos.

O estilo particular de Ammaniti, cheo de recursos coloquiais e cun compoñente satírico moi poderoso, recorda tácticas cinematográficas, sobre todo as empregadas polo cinema negro ou, máis claramente, pola estilización do cine B do célebre Tarantino. As persoaxes que circulan pola novela, que viven na terra de nadie que queda entre o campo e a cidade, nun paisaxe industrial máis propio dos suburbios americanos que de Italia, representan aos fracasados, aos vencidos, moi próximos ao lumpen ou ao escalafón máis sórdido da nosa sociedade. Pertos da tolemia, algúns, corroídos por unha historia de enfermidades e desencontros, outros, desprovistos de calquera vencello co sentimento ou a compaixón, case todos, estes seres móvense no fío levísimo da morte e da vida, onde o azar (un elemento esencial na obra de Ammaniti, por veces, excesivo) xoga o papel esencial. Non faltan neste obra a presencia do relixioso visto desde unha perspectiva case gore, o sexo descrito coas doses correspondientes de sordidez e burla (as descripcións, coma na anterior novela, son maxistrais), e unha denuncia implícita dun mundo condeado á marxinación e a autodestrucción. Na anterior novela, un pequeno (ínfimo) sinal de esperanza albiscábase entre liñas. Nesta novela, novelón con letras maiúsculas, a esperanza non aparece por ningures. Ammaniti ten o don da narración; conta cunha facilidade pasmosa, cun ritmo endiañado, cunha prolixidade enfermiza nunca molesta, sempre seductora. Cando colles carreriña aos dous párrafos de comezar, non podes parar ata o final. Risa, bágoas, estupor, emocións continuas para unha poderosa literatura.

Nota molto bene: desde aquí, Galaxias Xerais de Rinocerontes: non malgastedes os cartos en obras quizáis menores: metédelle o dente a este prodixio. Non vos arrepentiredes.

Capítulo I (Primeiros párrafos) e perdón pola (apresurada) traducción.

“Esperta, esperta, joder”.
Cristiano Zena abriu a boca e apertou o colchón coma se baixo os pes lle correra o vértigo.
Unha man colleuno polo pescozo. “Esperta”. “Sabes que debes durmir cun ollo solo. No sono danche polo cú.”
“Non é culpa miña. A vixilia”, rosmou o cativo. E liberouse da mordida. Levantou a cabeza da almofada.
Pero é noite, pensou.
Fóra da fiestra era todo negro, menos o cono amarelo da lámpada na que caían copos de neves grandes coma bolas de algodón.
“Neva”, dixo ao seu pai, en pe no medio do cuarto.
Unha liña de luz viña do pasillo e debuxaba a caluga rasurada de Rino Zena, o nariz picudo, as fazulas e o beco, o pescozo e as costas musculosas. No sitio dos ollos tiña dous buratos negros. Estaba a peito núo. Por baixo, os pantalóns militares e as botas emporcadas con pintura.
Como fai para non ter frío? preguntouse Cristiano estirando os dedos cara á lámpada ao lado da cama.
“Non a encendas. Molesta”.
Cristiano acubillou no novelo quente de cobertores e sabas. O corazón batía aínda forte. “Por que me espertas?”
Logo advertiu que o seu pai tiña na man a pistola. Cando estaba bébedo moitas veces quitábaa e andaba por casa apuntando ao televisor, aos mobeis, ás luces.
«Como fas para durmir?» Rino dirixiuse ao fillo.
Tiña a voz pastosa como se tragara un puñado de ieso.
Cristiano estirou as costas. “Durmo”.
«Bravo.» O seu pai quitou do peto dos pantalóns unha lata de cervexa; abriuna e acabouna dun grolo e limpiou a barba co brazo; despois tronzouna e tirouna a terra. “Non escoitas, bastardo?”
Non escoitaba nada. Nin siquera os coches que de día e de noite pasaban a toda hostia por diante da casa e que se fechabas os ollos tiñas a impresión de que penetraban no cuarto.
É a neve. A neve cubre os ruidos.
O seu pai acercouse á fiestra e apoiou a cabeza no vidro húmido da condensación. Agora a luz do pasillo lle pintaba os deltoides e a cobra tatuada sobre a espalda. “Durmes demasiado. Na guerra a ti bebente o primeiro”.
Cristiano concentrouse e escoitou ao lonxe o ladrar seco do can de Castardin.
Estaba tan afeito que as súas orellas non o percibían. O mesmo para o zumbido do neón no pasillo ou para a cisterna rota do váter.
“O can?”
“Menos mal... comezaba a preocuparme”. O seu pai dirixiuse de novo a el. “Non parou nin un minuto. Nin siquera baixo a neve”.
Cristiano lembrou que estaba soñando cando o seu pais o espertara.
Alí na sala de estar, a carón da televisión, nun gran acuario fosforescente había unha medusa verde e xelatinosa que falaba unha lingua estrañisima, toda c, z, r. E a cousa máis boa era que el entendíaa perfectamente.
Pero que hora é? dixo bostezando.
O cadrante luminoso do radiodespertador apoiado no chan marcaba as tres e vintetrés.
O seu pai encendeu un cigarillo e botou fume: “Tócame os collóns”..
“È medio parvo, ese can. Con todas as zoupadas que lle meten»
Agora que o corazón xa lle parara de marcar no peito, Cristiano sentiu o sono oprimirlle as pálpebras. Tiña a boca seca e o sabor do allo de polo da churrasqueiría. Quizáis, bebendo, aquel mal sabor marcharía, pero facía demasiado demasiado frío para baixar á cociña.
Gustaríalle retomar o soño da medusa onde o deixara. Restregouse os ollos.
Por que non vas á cama? A pregunta saíalle, pero a detivo. Tal e como se movía o seu pai polo cuarto non semellaba que tivera intención de voltar para cama.
Tres estrelas.
Cristiano tiña unha escala de cinco estrelas para establecer a actitude do seu pai.
Bueno, tal vez, entre tres ou catro estrelas. Xa en zona “ten cuidado”, onde a única estratexia era aquela de darlle a razón e estar o máis posible lonxano dos collóns.
O seu pai deu volta e meteulle unha patada violenta a unha cadeira de plástico branco que deu voltas polo cuarto e acabou contra unha morea de caixiñas nas que Cristiano gardaba a súa roupa. Trabucouse. Aquelas era cinco estrelas. Alerta bermella. Aquí a única estratexia era camuflarse e confundirse co ambiente.

2 ottobre 2007

ARTHUR HOUSES VOUCHERS

Coñecino na Facultade coa súa estampa sempre erguida. Disfrutei del por primeira vez no Derby nunha tertulia memorable, con Miguelanxo Prado por medio aínda por famosar, na que contaba os seus terrores (compartidos) diante do peluqueiro cando este procedía a cortarlle en liña recta o que el chamaba a perreira. Souben que era socio desde o mesmo nacemento do equipo da cidade vella herculina o Sporting Ciudad e que frecuentaba poetas, músicos de jazz e demáis raleas aló polas Galicias adiante.
Coincidín con el máis tarde no noso primeiro traballo aló no CULU, a par do Miño en Augas Férreas. Naquela fraga que rodeaba o aparcamento, pasamos frío mentres debatiamos as nosas teses respectivas cunha sorna implacable: aínda hoxe non sei como rematamos. Tal vez porque nos separamos e logramos evitar que a nosa ironía (mezclada cunha sanísima mala hostia) fora tan destructiva. Viviamos (ou bebiamos) en Lugo como bohemios de día, comatosos a esa hora da tarde en que a friaxe sobrevive a sí mesma entre a néboa, xusto antes de darmos unhas clases case perfectas ou de recorrermos a muralla a gargalladas ou co sorriso nos labios. Foi o meu compañeiro naqueles días en que Lugo era unha festa e la vie era en rose: a persoa máis viva, máis intelixente, coa verba inxeniosa sempre alerta, que eu coñezo. O tempo (eu para Vigo, el para Santiago) separounos e as nosas vidas tomaron camiños diversos. Sei da súa vida porque pregunto, porque me interesa, pero temos poucas oportunidades para vernos.
Hoxe escribiume unha carta por correo electrónico. E alí estaba, cariñoso coma sempre, encantador, co seu estilo envexable e admirable cheo de inxenio e talento. Unha bágoa asomou polo rostro e deixeina caer con total libertade. Moitos bicos, Arturo.

1 ottobre 2007

ARTHUR E GEORGE, DO MESTRE BARNES


Émile Zola escribiu a súa famosa denuncia, Eu acuso, o día 13 de Xaneiro de 1898 no periódico L’Aurore. O obxecto do famoso escrito, considerado como un dos primeiros exemplos do compromiso do intelectual, era o tamén célebre caso Dreyfus, o caso dun oficial de orixe xudeu que foi condeado sen probas e con notables arbitrariedades procesais como traidor tras unha campaña longa de persecucións e infamias, basada nun ambiente de antisemitismo. Zola puxo a súa literatura ao servizo da reparación da inxustiza e o seu dedo acusador nos nomes de varios oficiais que conculcaron os dereitos dun home falsamente declarado culpable. O seu discurso, dirixido ao presidente da República francesa, constituiu máis adiante unha proba da saúde da democracia e instaurou, sen pretendelo o propio Zola, a figura do intelectual engagé tan característico da cultura francesa.
Julian Barnes partiu deste feito, ben coñecido por outra parte, para compoñer a súa novela Arthur e George. Un amigo lembroulle que Arthur Conan Doyle fixera algo parecido co caso de George Edalji, un avogado de nai escocesa e pai parsi vido da India e vigairo dun pobo do interior de Inglaterra, que fora condeado inxustamente como culpable da matanza cruel de gando no pobo onde vivía. Barnes interesouse en primeiro lugar por este home, un tanto escuro, de costumes rectas, educado coa disciplina relixiosa do seu pai, pero, despois advirtiu, tras esculcar o caso polo miudo e comprobar que o creador de Sherlock Holmes comprometera a súa carreira na defensa daquel malpocado letrado, que a figura de Conan Doyle, con quen Barnes pouco compartía, tamén posuía un innegable atractivo literario. A partir de aquí, Barnes decidiu repartir o relato entre ámbalas dúas figuras, a xeito dunhas vidas paralelas condeadas a atoparense.
O caso do erro xudicial de George Edalji, que mudou o sistema inglés de garantías procesais, constitúe a xustificación da novela. Pero a narración das dúas historias supera esa mera anécdota, cunha precisión e unha sutileza extraordinarias. Barnes emprega o presente histórico para contar e reflexionar, coa falsa obxectividade dunha enciclopedia, sobre a vida de ambos homes. A documentación detallada, que confesa recoller dos xornais e actas xudiciais da época, xunto cun estilo retórico, de orde case perfecta e quizáis deliberadamente anacrónica, e unha clara inclinación ao folletín amoroso e á novela detectivesca, remata por ofrecer unha narración ambiciosa, chea de momentos maxistrais que o lector relé a cada paso con gusto. Na turbamulta de libros publicados, lidos, comentados e esquecidos, case sempre no prazo medio dunha semana, o libro de Julian Barnes pasou o exame coa sordina fugaz das gabanzas oportunas. Lida con certa distancia, Arthur e George é unha das mellores novelas dos últimos anos, pola súa heteroxeneidade de xéneros, polo seu estilo brilante, pola súa ambientación única dun Londres de comezos de século XX fascinante, ou pola profundización das personaxes (principais e secundarios que adquiren unha importancia insólita) que semellan sempre diferentes e descoñecidos aos ollos sorprendidos dos lectores. E, sobre todo, porque, de novo, coloca no mesmo plano que Zola a loita do individuo (de condición senlleira e estrañada) contra a inxustiza cometida polo aparello mecánico pero abusivo do propio Estado. Mesmo nun caso en apariencia menor (un carnificio de gando), en que a garantía da inocencia e da libertade humanas fican conculcadas.

O PRACER DO DETALLE

Hoxe deume pe a ilustración do último post de Marcos Valcárcel para esta anotación: o retrato do matrimonio Arnolfini de Jan van Eyck agocha un tratado completo da pintura. Pero en cada un dos detalles, coma este do espello, nos que fica pronunciado o nome do xenio.