PRIMAVERA

Hoxe, 29 de febreiro, no cruce da rúa García Barbón con Velázquez Moreno, estoupaban as camelias e subía do mar un anticipado arrecendo á frol de azahar.

SIMON & GARFUNKEL

A Rafa que sempre será Garfunkel. E a Cesarín que aguantou Ponte de augas turbulentas tantas veces que eu creo que foi eso o que o levou a estudar o que estudou.

A miña filla estivo hai un rato bailando shakiradas e rihannadas varias para preparar as súas clases de baile chamémoslle moderno. Pero acougou e está aquí ao meu carón sentada co messenger a toda vela. Pero sigue coa música de fondo. E non podo concentrarme todo o que desexo porque deulle por Scarborough Fair nas voces dos Simon & Garfunkel, as voces da miña adolescencia, completamente adaptadas a todas as miñas vísceras. Non sinto siquera a música, como cando atopas a temperatura exacta da auga quente correndo pola túa pel. Agora soa The boxer. Non sei cal virá despois. Ela non sabe as cancións, pero tararea suavemente o lailalalai in crescendo das nosas vidas.

ON THE SOFA

Eu non sei o que é botar un pigazu fóra de hora. Pero eu non son nin Jack Kerouac nin estiven on the road tanto tempo. Veleiquí ao heroico escritor durmindo a siesta nunha festa en Milán.

ESCOLA

Escola de Carraspientes, 1912: esta foto lembra o que algunha vez fomos. Por se os disputadores teñen a tentación de esquecelo.

MÍTICA FABADA

Un viaxe de sur a norte e de norte a sur nun domingo de choiva, 24 de febreiro, que quedará rexistrado na miña memoria por xantarmos unha das mellores fabadas da mítica factoría materna ou Casa Tere. Morcielles de Aller, chourizos de Pajariel, touciño de As Pontes e fabes de la granja en estado de gracia crearon a lume lento unha obra mestra. Para darlle adorno de gloria concurriron un queixo "afuega'l pitu" da Foz de Morcín, excepcional, e un viño modesto pero sensacional como un Palacio de Arganza vilafranquino. Unha lingua da confitería Solla (un dos postres máis perfectos que se poden atopar en Vigo, rúa Uruguai) foi exquisito preámbulo dun café solo que culminou unha xornada inesquecible: domingo, 24 de febreiro de 2008, dúas da tarde, rúa Manuel Azaña, A Coruña.

NO COUNTRY FOR OLD MEN

"Non é un país para vellos" conta a historia da persecución dunha persecución. As leis primarias de toda narración (un encontro fortuito do que resulta imposible saír, a suxeción a un código homicida, a reflexión entre irónica e desencantada sobre a violencia humana) concurren na última película dos xeniais irmáns Coen cunha mestría que só a tradición asimilada (case interiorizada) do cine americano clásico pode permitir.

Os xéneros definidos desta arte fundamental do noso século (para mín, por riba das sete que alumearon a historia da humanidade) se alternan neste filme poderoso: o western na primeira parte, mesmo coa inclusión dunha insólita cabalgada polo deserto texano; o suspense, de corte por veces hitchcokiano cando falsean a situación para acrecentar a angustia do espectador; o thriller, de notoria plasmación gore co sangue como especial protagonista, tan habitual nas películas dos Coen; o paródico buddy movie entre un soberbio Tommy Lee Jones e o seu cretino axudante; e mesmo unha pequena dose de drama moralizador nos diálogos finais da obra ou na melancólica ollada do sheriff cara ao horizonte. Esta mistura de xéneros, tan típica tamén nos Coen (que son incapaces de evitaren de cando en vez unha nidia mirada distanciadora co humor como principal recurso), ha provocar a sensación de estarmos diante dunha película de extrana resolución. Non vou estragar o final do filme, pero o desenrolo fascinante da acción, cunha dirección, un ritmo, unha fotografía e uns encadramentos da paisaxe dun claro clasicismo durante a maior parte do filme, interrúmpese case ao final cunha volta interpretativa de corte moral (tamén moi do gusto dos Coen), tinguida de pequenas preocupacións teolóxicas sobre a culpa, a fortuna ou reflexións profundas sobre a presencia do mundo pasado nas accións do presente. O título da película, procedente dun verso do poema de Yeats Sailing to Byzantium, así o anuncia desde o comezo.

Os irmáns Coen ubican a obra nuns espazos case inhóspitos (desertos, caravanas, galpóns cheirentos e moteis de autoestrada: vellas iconas do mellor cine americano), nun territorio hostil e fronteirizo, coa violencia (as armas ocupan, como o sangue, un papel protagonista) como única lei. A acción desenvólvese no ano 1980, coas consecuencias da guerra de Vietnam na conciencia das persoaxes (aínda que hai un xogo curioso con este asunto, propio da alma sarcástica dos Coen): aínda que os Coen renegan de toda visión política do filme, algunhas imaxes e esceas amosan unha inmoralidade social xeralizada (vellos, novos e adolescentes, nunha gradación calculada, que por un billete de 100 ou 500 dólares aceptan axudar ao delito ou rematan por ocultar o crime. A crueldade dos principais protagonistas remata acompañada polas pequenas miserias morais de todas as persoaxes (ata a menos importante) da película.

Creo que son e fotografía van para oscar, así como o guión adaptado (novela de Cormac McCarthy), a película mesma, labor de dirección e edición (estes catro para os irmáns Coen, só comparable ao grande Orson Welles). Nin Josh Brolin (o loiro dos Goonies e fillo, polo que se ve, daquel actor mediano dos 70, James Brolin), que está extraordinario no seu papel de cowboy asediado, nin Tommy Lee Jones, avellentado pero exquisito nos seus silencios, nin Woody Harrelson, nun pequeno pero gorentoso papel, están nominados. Si está Javier Bardem, quizáis porque cunha persoaxe máis sórdida e criminal chama máis a atención. Non vou dicir que desmerece, porque Bardem é o que familiarmente chamamos un monstro da interpretación; pero se gana, terá que repartir o premio entre os do maquillaxe e, sobre todo, co perruqueiro, verdadeiro artífice do seu careto aterrador que hoxe identificamos punto por punto coa propia película.

BARES DE VIGO: LOUNGE BAR

Hoxe cheguei ao Lounge-Bar de García Barbón, un cool superfashion tugurio, para tomarme unha caña (bueno, dúas, ao mesmo precio ca noutros lares, hai que recoñecelo). O camareiro, megamable ata case a escravitude, afirmou ao meu amigo, que viña por primeira vez, e a mín, que visitaba o local por terceira, que estabamos no bar de ambiente máis chic de toda a cidade. Mentres falaba, as luces do local cambiaban de cores e a faciana do camareiro combustía de compracencia. A música de design, os sofás de esquai branco (que permiten as parellas que veñen falar acabar facendo outras cousas horizontais) e as mesas dun metacrilato merilado (eu que sei) adornaban a paisaxe. Xente guapisma, perfumada ata o delirio. Roupas brilantes e sofisticadas, cun punto minimalista na combinación de cores e, nalgún caso, no tamaño das telas. A sensación, vamos.

Haberá que voltar, pero desta vez non levarei as miñas bombillas halóxenas dicroicas de baioneta compradas en ferretería López. Hoxe, a bolsa de plástico branca que as contiña arruinaba de certo a elegancia imprescindible para acudir a tales antros de charmante bendición.

BLU DIPINTO DI BLU

Italia celebra estes días os cincuenta anos dunha canción inesquecible na voz dun mito: Volare e Domenico Modugno. Coas bágoas que inevitablemente nacen nos ollos, pero coa vitalidade asoballante da súa música, hoxe quero eu tamén incorporarme á homenaxe.

JACQUES CALLOT

De Jacques Callot (século XVII) son moi coñecidos os grabados dos distintos tipos da commedia dell'arte. O seu estilo, de minuciosidade preciosa e dun especial modo dramático, atopan, sen embargo, na súa serie Misterios da guerra a grandeza artística que o fan inconfudible.

Non sei por que hoxe me deu por lembralo.

MEDO E PALABRA

Teño medo de moitas cousas que, ás veces, podo disfrazar de fobias, que é verba máis aristocrática. Pero teño medo. Medo a voar. Medo aos abismos. Medo a caer. Medo aos encoros, sobre todo á parte que da á auga embalsada. Medo a auga embravecida do mar. Nunca arrisco. Nin o máis mínimo. Nunca fago ningunha cousa (teño prohibida calquera atracción, agás os coches de choque) que ofreza perigo. Non me gusta. Evito calquera situación que poida comprometerme.

O único risco que corro é sempre froito das miñas palabras. Con elas non teño medo.

[A batalla de Anghiari de Leonardo da Vinci por Rubens]

AUTORIDADE

Por deformación profisional, teño case por vicio descubrir nos discursos falados e escritos o poder do tópico e da frase feita, como un valor nunca discutido. Porén, como coñezo ben (ou creo) o asunto, tento sempre de pensar nel como punto de partida. O outro día foi unha intervención de Nicolás Sartorius na radio o que me deu a alerta. Falábase da autoridade dos docentes nas aulas, supoño, porque puxen a radio ao chou, por algún episodio de indisciplina ou de rebeldía estudantil. Calquera persoa vencellada ao mundo da docencia, podería dar varios exemplos deste fenómeno. Pero o sorprendente da intervención de Sartorius foi que empregara expresións demasiado coñecidas. Só lle faltou falar de crise de valores e cousas polo estilo. En resumo, Sartorius viña a dicir que faltaba autoridade nas aulas e que había que restituila (non sei se por lei ou por normas) para que todo funcionara perfectamente. Xa escoitara esa célebre cantilena, pero resistiame a crer que era Sartorius o da especie.

En seguida lembrei o meu pasado como estudante, nunha fuxidía lembranza pola que pasaron todos os profesores e profesoras que tiven. Agás dous ou tres que fundamentaron boa parte das miñas preferencias e das aptitudes que poida ter, o resto pasaron simplemente pola miña vida. Pero dese resto, algúns, e non eran poucos, só podían dar as súas clases por ese principio de autoridade da severidade e do castigo permanentemente anunciado. Non tiñan recursos pedagóxicos, nin coñecementos serios, nin gañas de dar clase, nin siquera man esquerda para poder virala. Esa era a autoridade exhibida. Non me arrepinto de serlles insolente e ocupar moitas veces o patio do colexio en compañía dos máis rabudos. Hoxendía supoño que ocorre outro tanto. Os relatos de profesores amigos e de alumnos que asisten ás clases abonan o meu pensamento. Eu defendo que a autoridade na aula hai que gañala: non vale con ameazas ou con mostras de rexeitamento do aborrecemento dos alumnos, como se o profesor, polo mero feito de selo, puidera ser comprendido, aceptado e estimado de antemán. É posible que os alumnos na actualidade non atendan ás aulas, pero tamén é posible que o profesor non saiba seducilos. Cando escribo esto, sempre penso no que a mín me pasou e sinto unha especial comprensión cos alumnos e a mesma reacción adolescente (e xuvenil, aínda que na facultade tiñamos a fermosa posibilidade de ir tomar o sol á praza de Mazarelos) que eu tiña contra os que natureza non os guiou cara á carreira docente.

BARES DE VIGO: O CARBALLO

Xa comentei outrora que son veciño de Vigo desde hai uns quince anos. Como andei errante durante anos, estar nunha cidade como esta tanto tempo dame unha certa confianza para falar dela. Pero non moito, porque carezo de moitas referencias, sobre todo daquelas de orde sentimental que eu non puiden acadar. Non obstante, unha das grandezas de Vigo é que non piden pedigree a ninguén e un está ben nela desde o primeiro segundo en que chega. Non vou negar que un tamén é de bó conformar e de entusiasta consideración das cousas novas e, porén, entre a hospitalidade dos vigueses e o don de xentes que un posúe [;)] síntome moi a gusto nesta cidade que fago miña como fago vigueses a todos os que viven aquí.

Todo este preámbulo para falar con certa tranquilidade do clásico Carballo, sen que a vea afectiva de todo vigués estoupe de recordos. Famoso polas súas empanadiñas de carne (ou do que sexa, que para o caso é igual) e pola súa tortilla líquida (non sempre conseguida), é o lugar habitual para o pincho de mediodía dos currantes do entorno de luns a venres, para o vermús mañaneiro de sábado tras unha esgotadora xornada de shopping, para a merenda repoñedora antes de saír ao cinema ou para convidar á/ao pavo/a por primeira vez na túa vida e non esquecer nunca, cunha Cocacola en vaso tubo sen xeo nen limón e unha empanadiña para compartir. Tamén foi lugar de encontro nas loitas contra a LOU tras as manifas. Alí pode un atopar todas as clases sociais de Vigo, sen distincións. O interclasismo é unha das súas principais características así coma o arrecendo a calamares fritidos á romana e á fragor de traballo na cociña que invade todo o local. Eu falo do Carballo Carballo, pero hai que recoñecer que o que leva o número 2, na rúa Xil, e o 3 en Travesas (perfecto para os días de partido do Celta) ofrecen o mesmo perfil atractivo.

Non escribiría este post se non tivera na cociña agardando por mín un par de empanadiñas para cear. Sería un perfecto insensato.

VIGUEIRÍAS

A rúa Colón (coa prolongación de Concepción Arenal) é unha das miñas favoritas. Ver o mar desde a curva que enfía Urzáiz é unha das perspectivas que máis me gustan da cidade. O problema é que últimamente a visito de máis. O dentista, o avogado e o inspector de educación están aí: viven en diferentes puntos dunha recta imaxinaria que trata de enderezar a miña torta cabeciña. Todo fica na beirarrúa dereita mirando para o mar. Menos mal, penso, que para a outra beirarrúa hai puntuais redencións: o cruasán con chocolatina para a miña filla na confitería do Molino e o restaurante onde escurezo e misturo un pouco a vista cando todo semella hostil.

O BAMA, O PRESIDENTE GALEGO DOS EE.UU.

EL PAÍS en primeira mañán traerá a nova da enquisa estadounidense que asegura que de celebrarense as eleccións agora mesmo para a presidencia americana o triunfo de Obama sería incontestable, por riba da súa rival entre os demócratas, Clinton, e por riba do presumible candidato republicano McCain. Aos meus amigos lles gusta Obama, pero máis polo lado simbólico de ver un persoa negra na presidencia ca por outra cousa. Pero a ti quen é o/a que máis che gusta? Por quen votarías se se presentasen á Xunta de Galicia?

MAÑÁNS COMO LABIOS

As terrazas estaban expostas ao sol de mediodía, cos ollos postos no mar de Frades e ao fondo mirábase a illa da Toxa e o monte ogrobense da Siradella. O mar era un espello brilante no saco de diante de Tragove. A poderosa luz, case insoportable, convidaba á preguiza e á conversa cordial entre os amigos. Había "cacciuccia" en casa de Anabel e de Eduardo. E, con ela, todo o compango multicolor do cocido. Non son entusiasta de tales condumios (son, de ser, de chícharos, chourizo e un pouco de morro), pero a paixón dos demáis conmóveme sempre.

Eu era o encargado dos viños ou do viño. E para iso reservei o último instante para compralo no bar-vinoteca Ribeira de Fefiñáns cheo ata a bandeira de xentes tomando o vermú: o meu paisaxe preferido. Alí estiven negociando un magnum López Cristóbal co dono, Jose, un excelente sommelier que sempre aconsella con prudencia e cariño, moi lonxe da imaxe (que eu teño) dos entendus de vins que miran por riba dos ombreiros.

Collín a miña botella de litro e medio e saín do bar. Aspirei a calor que viña do mar, pechei os ollos e respirei profundamente para disfrutar aquel instante único, embebido completamente desa especie única que é Cambados unha mañán primaveral de domingo.

[Espero que os meus amigos cambadeses non digan que dou sempre unha imaxe de vivircomodios (sic) con estas entradas blogueiras: fágoo sempre por puro didactismo filantrópico].

INOBEDIENTE

Sempre fun moi individualista. Ou pouco gregario. Sempre gustei da contracorrente. Pagueino moitas veces. Nunca aceptei imposicións, obediencias, autoridades. E iso que por veces escollín mandar, levar as rendas de algo. Agora ocupo precisamente un pequeno cargo de dirección e fun, outrora, tamén cabeza dun órgano colexiado. Pero nunca admitín que me mandaran fácilmente. Tiven problemas por iso desde pequeno. Soberbio podo resultar, pero sempre me resultou insoportable que alguén me dixera o que tiña que facer.
Cando era adolescente e adolecía, rebeleime contra a dirección do colexio onde estudiaba porque non nos deixaban o día libre para irmos á festa. Saltamos o valado do instituto coa mala fortuna de que meu pai tiña cita co titor aquel día. Caeume a culpa de incitar á rebelión. Nunca militei en partidos: nunca quixen depender de ninguén, non soportei disciplina algunha.
Cando estiven na Universidade participei na loita dos pisos e aínda recordo un paseo glorioso polos despachos de Mazarelos tentando convencer (bieita mocidade) aos profesores de que participaran na loita final. Cando rematei a carreira e comecei facer o CAP rebélamonos contra esa mandanga (coas correspondentes mobilizacións) que aínda segue coa súa inutilidade amargando a vida dos que aspiran a ser profesores. E cando conseguín o meu primeiro emprego como profesor de Instituto pasei o primeiro ano en intrigas para botar ao impresentable director.
Cando din o paso a outro traballo, tomei a decisión en moitos casos de impedir que persoas pouco eficaces e, sobre todo, fascistoides ocuparan lugares de responsabilidade académica. Non sempre tiven fortuna nas loitas, pero sempre o tentei. Mesmo entrei de representante de pais nun Consello Escolar: participei directamente (con risco mesmo para a miña integridade física) no proceso de sustitución (conseguido) da directora do centro que era claramente ineficaz e autoritaria.
E agora ando noutra lea. E todo por asumir desde sempre e teimudamente unha premisa: non admitir de forma doada o principio de autoridade. Non o soporto. Sei que fago mal, pero non me dou corrixido. Pagareino sempre, pero non podo coa miña incorrexible inobediencia.

DIGUEM NO

Para Zerovacas.
Andan os pepeiros sacando á opinión pública ese tipo de comentarios que só escoitamos nos bares despois de media ducia de cañas e tras unha discusión vehemente de escasa altura intelectual. Nese contexto, admitimos que os nosos amigos (por selo) poidan chegar a dicir barbaridades semellantes, excusados polo encebolamento e a perda completa do xuízo racional. Pero só neses casos excepcionais, coa reprensión e mesmo o cabreo inevitable (e por veces irritante e molesto, para que negalo!) pola nosa parte. Non acabamos peor porque sabiamente os máis discretos apuntan a un cambio de bareto para proseguir a noite e o debate queda interrupto ata novo encontro.



Pero o que parece inaceptable é que os exabruptos etílicos sexan agora en boca de políticos da dereita (españolista e catalanista, polo que vexo) un modo de expresión severa e aparentemente razonada. Que se os inmigrantes colapsan as urxencias, que se teñen que asinar un compromiso de que van cumprir as leis, que se en España non é costume roubar ou amputar unha man ao que delinque (como rebatía hoxe Pizarro o comentario do impresentable embaixador de Irán), que se serven mal o café (como comentaba nun foro de empresarios o nostálxico Arias). Este tipo de comentarios, lonxe de conciliar ás novas persoas que veñen ao noso país a buscarse a vida, provocan un estado de cousas axitado, un veleno social destinado a alterar de forma irresponsable a convivencia. Se o que se busca é compracer á xente que ademáis nin siquera sabe deste fenómeno e que só apreza os seus pormenores superficiais, o paso ao populismo de corte fascista (como apuntaba un candidato a senador do PP) está máis que claro. Pero se busca que a vida neste país transcurra polos canles normais de convivencia e boa relación entre as diferentes culturas, unidas por un inexcusable respeto aos dereitos humanos, ao estado de dereito e á libertade dos individuos, deben evitar esta especie de discurso miserable, indignante, que só pode levar á carraxe e a ollada temerosa dos cidadáns deste país.

Fotos: Metro Universitat, Barcelona, 3 de febreiro de 2008. "A xente non se vai do seu país por gañas, senón por fame. Pero en Catalunya non cabemos todos." Debaixo un comentario sobre o cristal: "Logo, vaite ti".

BAR CEO ONDA (QUÉ ORIXINAL)

Barcelona recibe ao ano case 8 millóns de turistas. O ano pasado o número de viaxeiros en liñas de baixo custo duplicou o do ano anterior e, en números globais, ascenderon un 8% os turistas que veñen exclusivamente á cidade. O tipo de turismo é moi diverso, desde grandes fortunas que disfrutan dos seus hoteis hipermegamodernos e hipermegacaros, ata auténticos okupas que, a partir sobre todo de abril (ou antes) enchen mesmo as rúas da cidade, sen apenas teito onde durmir.

Polo que puiden ler estes días na prensa local, as autoridades están preocupadas polo excesivo número de turistas, que poñen en perigo, sempre según esas mesmas fontes, a infraestructura viaria e de servizos da cidade ao tempo que devalúan a fasquía (sexa cal sexa o tipo de turismo, rico, modesto ou underground) do que entenden representa Barcelona. Empregan con naturalidade a expresión "morrer de éxito". É posible á vista das moreas de xentes que ocupan o Barri Gòtic, o Born ou as inmediacións do Parc Güell e a Sagrada Familia. Moitas tendas están exclusivamente destinadas a satisfacer a demanda do viaxeiro e algúns locais, como os pubs gaélicos/irlandeses/ingleses que ademáis poñen o torneo das seis nacións, trasladan a paisaxe británica á rúa Ferrán que vai dar a Plaça sant Jaume. O parque temático de Barcelona (como lle pasa ao de Santiago) está servido, coas súas doses correspondientes de museus picassos e gaudís, terrazas con tapas tapas tapas (ou entrepans, a comida de moda en Barna) ou palaus e liceus de música para padais finos finos. Escapar a todo isto non é doado, en primeiro lugar porque un forma parte desa lexión de molestos routards que pretenden estar (sen complemento circunstancial) e porque é precisamente o labiríntico centro, o que tanto amamos, o que se transforma para encanto complacente do visitante.

Nesa escapada infructuosa acabamos en Sants ou nalgunhas granjas de Poble Nou, onde viven os barceloneses ese lixeiro cheirume a primavera que pode albiscarse dos primeiros abrochos de azahar dos torangers. Ou, en todo caso, como iniciados no rito gótico, aparecemos case sós na penumbra da plaça de sant Felipe Neri. Acompañados do son dos periquitos escapados das gaiolas das Ramblas, esa teimuda octava maravilla do mundo que resiste a calquera invasión ou cataclismo.

Foto: grupo de xubilatas en plena discusión sobre quen foi o xogador fundamental no gol do Barça contra o Osasuna. Se Giovanni, se o defensa que non saiu defender ben, se Iniesta por darlle para que rebotara no porteiro, se o porteiro que rexeitou ao centro e non a banda, se o Xabi por estar alí e non no vestiario. En fin, así durante horas. A Academia pelotónica da Rambla de Canaletes.

BLAUGRANISME

Pregúntame don Jaume de Lluch se fun ao Camp Nou. Por favor, qué pregunta!

MERCAT DE SANT ANTONI

Diumenge al matì. As mañáns dos domingos en Barcelona teñen un sentido completo coa visita ao Mercat de Sant Antoni. O mercado sitúase xa en parte do Eixample, non aquela máis coñecida do norte, senón a que media entre o Paralelo e o barrio do Raval. A primeira vista o visitante aprecia os típicos postos de venda de libros antigos, pero un garbeo (expresión ben barcelonesa) por entre aquel revoltallo de xente serve para vivir Barcelona dun modo fundamental. Venda de xogos de ordenador obsoletos, deuvedés, videos, libros, comics, postais, sellos, revistas, calendarios, cartaces ou tapas de botellas de cava. E o máis curioso e característico: feixes de persoas (nenos acompañados dos seus pais, desde tempos case esquecidos) ao longo do edificio octogonal (que cumple 125 anos de arquitectura moderadamente modernista) que intercambian cromos de toda clase, época e especie.

Non se pode presumir de coñecer Barcelona e non asistir a este espectáculo único no mundo.

CARRER DEL PARADÍS

Vaia por diante unha confesión: sempre quixen vivir en Barcelona. De feito vivo en Barcelona esta mesma vida que vivo en Vigo. Cando visito aquela cidade, visítome a mín mesmo, e aínda que me pregunto que tal me vai, en realidade, sei todo de mín. Vou máis que nada por verme de novo, alí trasplantado, no espello oriental desta ría, nun terrat morno desde onde ler a liña curva das Ramblas.

GOLEADA ESCANDALOSA

Un clásico de finais de Xaneiro: a entrega de premios aos mellores expedientes das distintas carreiras e ás mellores teses do curso anterior 2006-2007. Aos sons de Cohors generosa, unha deliciosa cantiga estudiantil que concorda en emocións co inigualable Gaudeamus Igitur, foron outorgados hoxe nesta mañán de choiva e vento.

Constatouse unha vez máis a insuperable hexemonía das mulleres na consecución de tales premios. En termos futbolísticos, unha malleira de escándalo. Canto tardaremos en ver esa superioridade aplastante (dun 8o% calculei eu a ollo) nos chanzos eminentes onde aínda hoxe escasean?

Noraboa, en todo caso, para Lucila y, sobre todo, para Susana, un talento que probablemente acabará (e gracias) en Montreal, requerida por aquelas xentes.