XOGADORES DE CHICA

Cando escribía o post anterior, unha pequena historia ilustrou a miña inquedanza. A Voz de Galicia acababa de publicar a nova de que unha axencia lingüística da UE reprendía a política de Feijoo. De inmediato, todos os feisbuqueiros e feisbuqueiras preocupados polas propostas do PP en materia lingüística colgaron nos seus muros respectivos a referencia á nova. Houbo algunha persoa que, tras colocala, manifestou o insólito do caso, ao tratarse da propia Voz de Galicia, campiona en ataques á discriminación positiva do galego, como emisora do asunto. A miña desconfianza (que eu atribúo a deformación profisional, pero que entendo debería estenderse a calquera cun mínimo de curiosidade nesta clase de casos) fixo que buscara en Google o nome da oficina mencionada. Nun segundo puiden comprobar que a tal axencia era en realidade unha organización non gubernamental que elaboraba informes consultivos ao UE sobre o estado e a situación das linguas minorizadas. A propia web citaba varias informacións sobre manifestacións en Europa en defensa das linguas, como unha recente en Carcassone ou a do 18 de novembro en Compostela. Mirei precisamente esta nova e vin cómo esa noticia estaba presentada co espíritu agardado nunha oficina que precisamente trata de dar conta das dificultades destas linguas no contexto europeo. Por ningún lado atopaba o escrito de reprimenda, pero semellaba claro que non era unha axencia lingüística da UE quen escribía aquilo senón unha oficina non gubernamental preocupada por estes asuntos de modo particular. Nalgúns muros advertín eu mesmo que moi probablemente á Voz de Galica ou aos xornalistas tal información lles fora transmitida de forma errónea. 

A iso das 4 da tarde, e cando case todo o mundo xa fixera o seu particular enlace coa Voz, coa natural celebración que unha recriminación aparentemente da UE promovía sobre o goberno de Feijoo, advirto que o titular mudara e que no corpo da nova a propia redacción da Voz sinalaba que había un erro nos teletipos e que non era unha axencia da UE a responsable do escrito senón unha oenegué que traballaba ocasionalmente para a Unión Europea. A rectificación non foi vista ata moito máis tarde, pero para entón o nivel de entusiasmo entre os que consideraban que Europa enteira afeaba a política lingüística do goberno era incontible. 

Unha lectura a un xornal afín a causa do galego e belixerante neste tema, como A nosa terra, aclaraba de forma contundente o panorama. Xa non era unha axencia, nin a oficina ao completo a responsable do reproche, senón a Comisión do Estado español desa mesma oficina na que nunha reunión en Barcelona facía un pequeno escrito de reprimenda. A cousa, lida xa na propia prensa dos defensores do galego, era ben distinta ao do comezo.

Que ocurriu, logo? Ocurriu que a tensión xerada durante estes meses arredor do galego, por unha imprudente e demagóxica utilización do asunto por parte do PP cando o que conviña era chegar a unha solución sosegada e consensuada, está a promover a sensación de que un partido trascendental se está a librar a cada momento e de que calquera pequena noticia a favor ou en contra das distintas opinións pode representar un signo imbatible da próxima victoria. 

Teñen os xogadores de mus un refrán moi elocuente para estes casos: Xogador de chica, perdedor de mus. Esa é a sensación que eu teño cando pequenas escaramuzas (ás veces, mesmo de tan transparentes algo toscas) ou sonoras nimiedades suscitan tanto balbordo entusiasta nun contexto de combate de longo alento. Estas pezas que se libran en terreos doadísimos (o do Tribunal Supremo era un caso semellante) ou propicios como se fosen a final da Champions League teñen a posible desvantaxe dun triunfo pírrico a medio prazo (o que sería tráxico e frustrante) e, sobre todo, o triste aroma dun complexo de inferioridade que non se debe aceptar cando o que aquí se dilucida é moito máis cunha noticia máis ou menos favorable: a aplicación con todas as consecuencias do que a soberana decisión do parlamento por unanimidade abordou no seu día: a aplicación do Plano Xeral de Política Lingüística. 

Fixemos ese obxectivo político claro, repitámolo de forma insistente, e deixémonos de celebracións anticipadas da nadería.  

EFERVESCENCIA

Noto en xeral, debe de ser o dinamismo do facebook ou a transmisión acelerada de información por todas as vías, unha seareirización da política preocupante. Parece que se xogan partidos todos os días e que dos resultados depende a nosa temperatura vital e política, por suposto tan elevada como os propios acontecementos parecen suscitar. Pero debo recoñecer que me sorprende en xente que teño por capacitada, por informada, por intelectual de fuste algunhas manifestacións infantís de ilusións repentinas ou de decepcións abismais. Adoptan de contino unha posición algo displicente, mesmo ensimismada, propia da soberbia do cargo que empaquetan na súa condición, pero cando o seu equipo (agochado mentres perde ou empata partidos un tras outro) gaña o partidiño de entre semana, aínda que sexa con outro equipiño de pior entidade, sae esa vea infantil que todos temos (algúns, claro está, para cousas máis inocuas ou celebrativas) para plasmar felicidades sen vir a conto. 

Serei eu que me estou volvendo un escéptico de carallo que non chego a entender efervescencias a según que idades e tras procelosas traxectorias vitais? Estes últimos días, con alakranas, caixas de aforros, manifestos consiliares e outros estatutarios a febre da mocidade ou, no seu defecto, o prurito do acné rebrota no interior dos corazóns tantas veces derrotados. 

Non está mal para superar o outono; o malo é que tanta calor, tanta inflamación febril fai perder o sentidiño, a cabeciña e o mínimo rigor no pensamento: a pérfida ofuscación vén, nestes casos, de contado.  

HELLO SAFERIDE, DAWN LANDES, BASIA BULAT

Para Luna e Rubén. 
Fóra vai frío. Se cadra neva. A saraiba rodea os cristais e un aroma a café ou a té invade o cuarto de paredes de madeira. A chimenea está encesa e na cama, nun edredón branco inmaculado, durme ela. É domingo e as xanelas deixan pasar a luz intensa da mañán.

No porche vai un día de xuño. Tomas un camiño cara o río. Cruzas a vía do tren e entras por un bosque de bidueiros. Vas descalzo ou sintes a lama antes de lanzarte á corriente. O sol empeza a fuxir polo horizonte. O solpor aínda quece o teu corpo espido. 

Cae unha folla bermella. Abrazas un corpo que comeza a sentir a friaxe do serán. Miras as arbres sen pronunciar palabra. As ponlas libran unha pequena lea sen folgos. Co paso do tempo, un intenso vento levanta herba e flores. Non te das levantado. Durmes apertado cun pequeno vals nos ollos. 

As voces femeninas seguen soando.

ALAKRANADA

A inminencia das eleccións xerais (quedan dous anos de lexislatura, pero eran inminentes hai xa un par de anos) fai que Rajoy despregue hoxe toda a carga parlamentaria contra todo o que cheire a alakranada, nun mix completito de reprobacións, comparecencias, demisións, asunción de responsabilidades e para todo o que se moveu estes días: defensa, xustiza, interior, pesca, exteriores, vicepresidenta, presidente. O que sexa con tal de que non escapen con vida política os culpables de toda a desventura. É moi probable que o goberno o puido ter feito mellor (un amigo hoxe se preguntaba como non eran capaces de ir alí e pegarlle uns bombazos a todo canto pirata aparecera á vista, coa aplicación da chiclosa razón de estado, e iso que eu o teño por persoa medianamente prudente). Se cadra ata moito mellor puido facelo e é obriga implacable para a oposición solicitar canta explicación se deba á opinión pública sobre o ocorrido. 

Pero non debería Rajoy mostrarse tan apresurado e menos tan imprudente en tamaña solicitude. Debería mostrar a elegancia de agardar a que o episodio repouse da súa balbordada indecencia. A cohorte infinita de opinadores e falabaratos ten agora un tempo precioso para alardear de coñecementos sobre o universo bucaneiro (tomados en lectura apresurada de Stevenson), sobre as competencias da audiencia nacional (mal aprendidas tras un par de grolos de patxarán co leguleio de cabeceira), sobre o protagonismo entre soberbio, vaidoso e mesmo luxurioso de Garzón (zazabetado coas formuliñas que ensinan nas escolas de xornalismo copero ou mundano), sobre a torpeza natural da ministra de defensa (presentada coa displicencia esperada do que mira a realidade nacional entre croquetas de Casa Manolo na rúa Jovellanos), sobre a inutilidade manifesta do ministro Moratinos (de seu, por suposto, suliñada mesmo con algunha alusión ao seu apelido, nesa enésima variedade de vituperio contra a moraima que tanto se estila), sobre a petulancia dunha vicepresidenta que mesmo vai a Arxentina en periodo de crise ou sobre a arrogancia, presidencialismo e, por que non dicilo, chulería dun presidente desaparecido no combate durante 41 días coas súas correspondientes noites. 

Estes días son perfectos para lembrar a preparación linfática de todo canto escribidor pulula por este país. Non faltará o que lle bote a culpa, non sei con qué orde, aos piratas por ser piratas, ás axencias de Londres por axenciarse dos cartos, ás millas costeiras por ser costeiras ou á lexislación internacional non por ser internacional senón por ser lexislación e ter que ser cumprida. Outros sinalarán aos mariñeiros (con cautela, non vaia ser que perdan clientela ou certa mirada cómplice en según que sitios) como supostos bandidos ou aos armadores como sospeitosos habituais, mentres na beirarrúa oposta haberá quen presente mocións en Bermeo ou onde cadre para alcumar rúas ou polideportivos cos nomes dos que hoxe mesmo aparecen siareados como os heroes do alakrana, nunha multiplicación por 36 de Eloy Gonzalo. Todos estarán estes días entretidos en atoparen novas culpabilidades nun carrusel eterno de bisturís decididamente ferruñentos.

É golosa a perspectiva de aproveitar a ocasión dunha enésima crise no exterior, principal causa de debilidade gubernamental na historia do último século, pero Rajoy debería agardar un chisco. Non moito, claro está, porque as explicacións deben pedirse sen demora, pero que non presente tales requisitorias amoreadas sen xeito e no medio dunha insoportable berrea de xente sedenta de sangue, máis preocupada en non parecer miñaxoia nestas circunstancias de furor patriótico que en ser riguroso na súa exposición de motivos. 

Nunca estivo a opinión pública tan necesitada de intelixencia, sentido común e prudencia política e nunca tan sobrada de escrotos e excrecencias.  

O PRESENTE DO LIBRO ELECTRÓNICO

Hoxe no seu habitual artigo dos domingos na Voz Víctor Freixanes plantea o reto e desafío dos ebooks. Manuel Bragado fai outro tanto no seu do Faro de Vigo. Os dous principais editores galegos explicitan, logo, a súa aposta polo novo formato para ler. Pero non sen antes lembrar que aínda queda papel que vender e que as incertezas son grandes nestes momentos. 

A min, que non son editor e si lector de todo o que cai nas miñas mans ou no que sexa, todo me resulta un continuo adiamento do inevitable. Non pretendo ser profético nin moito menos, pero a todas luces parece irreversible o proceso. Supoño que os impresores e os editores teñen moito interese en prolongar a vixencia do formato libro, sobre todo aqueles que teñen unha inversión feita en maquinaria, recursos humanos, en capitalización mesmo de novos recursos electrónicos (penso nas edicións por encarga de impresión personalizada) que teñen no consumo do papel a súa máxima aspiración. As axudas ao sector por parte tanto da parte correspondiente a industria (mesmo do ámbito paradóxico do I +D) como por parte de Cultura ou de Educación (pensemos nos cartos destinados a fornecer de libros as bibliotecas públicas e escolares) tamén contribúen a ralentizar o proceso. 

Sen embargo, ese futuro está xa aquí. Non depende xa dos escritores, moi probablemente os máis interesados en que os seus textos sexan lidos nos formatos que haxa, nin dos lectores, en suficiente número e con suficiente preparación tecnolóxica (e intelectual, por qué non) para esixir canto antes a chegada dese aparello ao parecer tan transgresor. Hai que cuidar, seguro, o nivel de control da producción, dada a marcada tendencia no universo de internet á gratuidade: haberá que estar atento a como se xestionan esas transaccións comerciais entre usuario e escritor, cun editor que ve perigar o seu tradicional posto de intermediario ou intercesor entre os dous elos fundamentais da cadea da lectura. Pero hai que facelo canto antes, sen remisión ou preguiza.

Eu, xa digo, sen profecías de ningunha clase, só lamento a demora. E máis se se me apura no caso da lingua galega, necesitada precisamente dunha visibilidade modernizadora no seu caso. Que os primeiros ebooks que saian ao mercado sexan precisamente en galego, é unha boa noticia para o panorama da lingua: aínda que eu xa boto en falta que non dean un salto cualitativo e non incorporen hipertextos que aglutinen imaxes fixas, en movemento, vencellos en rede e outras marcas distintivas da textualidade virtual, á que están tan afeitos os novos lectores de pantallas sexan como fosen estas. 

Estamos diante da clásica indefinición do mercado cando se aproxima un gran salto cualitativo. Non sei por que lembro aqueles anos de principios dos setenta coa televisión en cores (que se secam ou pal) ou dos sistemas de video ou dos sistemas de grabación sonora, que se fixeron tan longos. Agora probablemente esteamos nunha análoga tesitura. Para decembro parece que hai batalla polos dispositivos lectores dos primeiros ebooks como agasallos de nadal. Probablemente paguemos máis da conta por algún deles, de seguro de tecnoloxía xa superada no momento da compra, como sucede con este mercado mundial que parece global e non deixa de estar xerarquizado en función da maior ou menor penetración do segmento das novas tecnoloxías nos distintos países. Pero o que parece xa seguro é de que non hai volta atrás. E que eu espero que as novidades en galego dos vindeiros meses veñan xa ás casas nesta nova presentación, máis acorde a estes tempos que vivimos de constante conexión coa pantalla xa insustituible nas nosas vidas do ordenador.   

POST COITUM

Sarà vera e calma

felicità la mia.

V. Cardarelli

 

Á noite miras ese fanal

de cores mouras para que

a luz compoña esa ollada

que teño entre as mans

de lume 

que conservo desde

a costa que ascende 

sons limpos de tempo.

Viras eses ollos á auga

que soa en silencio

por eses cons de

sangue, veas e lique;

adoptas ese aceno de auga 

chea coma de lapa e doce

incendio. Semella que o vaso

agradece a brisa, 

o solpor suave

que non existe entre os brazos:

polo húmido vento

pasan dúas linguas de labios

fondos e ardentes.

 

LOPEZVÁZQUEZ

Lopezvázquez era a combinación de apelidos máis respectada na casa. Cando os meus pais decidían ir ao cinema, aló polos finais dos 60 e principios dos setenta, esa palabra era definitiva. Cando poñían (ou botaban ou daban que todos estes verbos valen) unha película na tele obrigatoria e saía ese nome que deixaba de ser unha suma de apelidos comúns para se convertir en fetiche, a aposta polo sofá de escai para mirar o filme era segura. Non mirara eu ningunha película del e xa sabía que, ao lado de termos indiscutibles, tipo Carigrán, Cargable, AlanLad, Carolombard, Lanaturner ou Betedavis, o de Lopezvázquez era irrenunciable. Nacín dando por suposto que algo así chamado podía convertirse en sagrado, aínda que meus pais ao día seguinte enrugaran o aceno e admitiran que a película non valera un peso, pero que Lopezvázquez era único.

A min, logo, xa me gustaba por prescripción familiar e sen velo nin un só instante ese tal Lopezvázquez. De tanto velo en tantas películas, en tantas representacións teatrais, pero, sobre todo, de tanto mirar aos meus pais devotos dos seus esaxerados tics de histrión cómico comecei a gustar del. Debe ser que isto dos gustos nunca nacen do ADN e si do que apreza o entorno máis próximo e a min tocoume por fortuna aprender a admirar aos cómicos, aos actores e ás actrices que fan rir máis que aqueles que acostuman a mover á bágoa ou á compracencia tráxica. E Lopezvázquez facía rir sempre, aínda que con aceno amargo, o cal engadía unha gravidade cómica aos seus personaxes para facelos universais. Desde El pisito de Ferreri (1960) ata calquera desas películas tan infames coma alimenticias dos anos setenta nos que facía de patético homo hispanicus encebolado por mulleres inacadables, capaces de alternar con eminencias da comedia esperpéntica como El verdugo, Vivan los novios o Plácido, as tres dunha Berlanga único. Contar un a un os seus papeis durante estes anos é contar a propia historia do cinema.

O canon social das artes imitativas tende a sublimar os xéneros máis dramáticos. Debeu ser iso o que levou a Lopezvazquez a alternar por uns anos (finais dos sesenta) o rictus grotesco coa faciana adusta en películas de pretendido fondo social, como aquel Peppermint frappé de Saura ou máis adiante con Mi querida señorita de Armiñán, ou co mesmo El bosque del lobo de Olea, no que a historia do lobishome adquiría unha dimensión política engadida. Estes traballos concederon a Lopezvazquez un prestixio único: non só era quen de representar como ninguén ao cómico bufo da vella tradición occidental senón de abordar papeis estraños, difíciles, de corte tráxico e severo.

Uns e outros papeis conforman unha filmografía de máis de 250 películas. Algunhas delas son obras mestras da cinematografía mundial, con el coma principal figura; outras foron concebidas para aproveitar de principio ao fin o seu talento; o conxunto constitúe un caso eminente da historia do cinema. 

Pero bastaría a lembranza dun home calvo berrando cunha frecha de ventosa pegada na fronte e unha cinta de comanche mentres corría por un pasillo demasiado familiar para que todo o demáis só fose o complemento ideal dun home que nos fixo rir a gargalladas (coa necesaria amargura) durante todos aqueles nosos anos en branco e negro.

A ARTE DE VOAR NUNHA CONFERENCIA

Levo escoitadas moitas conferencias, charlas, mesas redondas na miña vida. Máis ca suficientes para concluir que na meirande parte dos casos (un 80% máis ou menos) o tempo empregado resultou impertinente a case todos os efectos, escusada a parte afectiva ou fetichista de ver a unha persoa que coñecías da escrita o da fama empoleirada nun teatriño. Tal conclusión exerce ás veces de prexuízo na actualidade e debo recoñecer que acudo a poucos actos coa esperanza de divertirme (se aprendo tamén pois benvida a casualidade). 

Pero onte asistín a ese momento único e irrepetible que de cando en vez se produce cando unha persoa fala a un auditorio. E ademáis co engadido da sorpresa, xa que ignoraba ata o momento en que levaba vinte minutos de conferencia (cheguei tarde á presentación) de quen se trataba en puridade. 

Na súa primeira parte da intervención amosou pequenas pezas do seu labor fotográfico e algunhas colaboracións (excelentes) con distintos debuxantes do cómic, de variada pero impecable factura. A charla tomou un xiro inesperado cando comezou a falar da súa última obra. Ao comentar que era unha obra especial na que contaba a vida do seu pai, advertín que eso me era coñecido. Contou cun estilo magnífico os principais detalles da vida axitada e complexa do seu pai anarquista ata chegar ao intre exacto en que recoñecín de forma definitiva de quen se trataba. 

Ata ese momento era un tipo simpático, entrañable, acollente, palabras que non din gran cousa en termos xerais, pero que nos ambientes universitarios son un eloxio desmedido, habida conta do nivel especial de engolamento e soberbia que abunda. A noite anterior saíramos a tomar unhas copas con el e amosou unha conversa divertida e intelixente, sempre cariñosa e afable. Pero no momento en que comezou a contar como foi elaborando a novela gráfica que presentaba, a súa bonhomía cobrou gravidade (involuntaria pero afortunadamente) e a sala entrou nun silencio estraño, sobrecollida pola magnitude do relato e pola forza emotiva das imaxes que ía proxectando na pantalla. Algún aceno furtivo de contención dos sentimentos aumentaba a emoción do momento, mentres a excelencia dos textos que lía e dos debuxos que acompañaban á narración impedían o abandono á posible traición dos afectos. Pouco a pouco a conferencia convertiuse nunha das experiencias máis extraordinarias que teña vista. Así llo fixen saber publicamente ao gran Antonio Altarriba, quen, desde o esceario, creo, estaba asimilando aos poucos o exercicio insólito que remataba de facer. En efecto, cando me acerquei a falar con el despois da charla, confesoume que era a primeira vez que falaba de algo tan íntimo en público e que estaba abraiado polo resultado. O sorriso con que conversa agochaba a duras penas a amargura e fascinación do relato.

O libro en cuestión, a obra mestra da que falou, é El arte de volar. O debuxante é o famoso Kim e a historia é a tremenda e fascinante historia de Antonio Altarriba pai, cuxo final dá comezo ao libro e constitúe o cerne completo da súa narración. Non comento nada máis: deixo a outros ese afán. O certo é que onte coñecín a un home extraordinario que veu falar doutra cousa e rematou presentando un libro excepcional, probablemente un dos mellores libros que eu lín nos últimos tempos: eso si: unha novela gráfica, pero unha obra clásica do cómic en español.  

LA OCA: UN PRACER NUNHA NOITE DE VERÁN DE OUTUBRO

Ten un aspecto moi familiar. Pequeno, iluminado con apliques un tanto avellentados, adornado con cadros nada rechamantes e pintado dun amarelo que xa non se estila, o restaurante La Oca, en plena praza do mercado de Teis, é unha alfaia da comida galega. Apenas seis mesas, ateigadas un venres pola noite (única oportunidade para as ceas), son suficientes para amosar un cuidado na cociña extraordinario. 

Para a última ocasión en que puidemos disfrutar de tal pracer, eliximos menú degustación (35 euros, sen ive), opción só aplicable para a mesa completa. Deste xeito, aproveitamos unha deliciosa ensalada de chèvre chaud, morna e crocante, unhas amanitas á prancha, transparentes e deliciosas, un arroz con choquitos da ría e cogumelos, bordado coma sempre (probablemente o mellor arroz negro que se pode xantar en moitos kilómetros á redonda), unha pescada no seu punto de cocción, coas láminas dos toros despregadas case coa ollada sobre o prato, e un xarrete axelatinado, case ao pil ao pil de houber tal consideración para a salsa excelsa do final. Os postres, xeado de froitas de tempada con lixeira crema da froita da paixón e unha torrija en estado de beatificación, engadiron excelencia ao conxunto, só algo afeada por un café de pota inaceptable e un viño de grandísimo nivel (un López Cristobal) a unha temperatura algo inapropiada. 

A pesar destes levísimos reproches, a experiencia de volver a este lugar tan familiar e tan acolledor segue a conservar os mesmos grandes estímulos para o padal. Só Maruja Limón pode competir con eles con algunha nota máis alta, probablemente por razóns que teñen máis que ver coa maior ambición observable no restaurante da rúa Victoria que coa magnificencia certificable de ámbalas dúas cociñas, as mellores sen dúbida de Vigo e arredores. 

 

CAIXA, UNHA E GRANDE

Todo apunta a unha fusión das dúas caixas galegas. Dase por descontado tendo en conta as condicións previas e a escasa envergadura dos poderes que puideran parecer (vexan o circunloquio) contrarios. Apenas un sindicato e o suposto localismo vigués temeroso de verse engulido polo peito financeiro do itsmo herculino. Porén, as distintas opinións ao respecto serven de proba evidente do difícil que resulta manter coherencia en cuestións ideolóxicas ou en planteamentos económicos. 

En primeiro lugar, a da Xunta de Galicia actual, gobernada por un partido defensor do dictado neoliberal, supostamente antinacionalista en materia económica, agás para dar de modo habitual pulo á economía española. Neste caso, Feijoo e cía asombran pola súa contumacia galeguista, con argumentos que parecen sacados do programa do BNG. Non resulta estraño que o BNG, ao coincidir básica e case por completo coa proposta de fusión, engada para se diferenciar do PP esa condición política de chegaren os tres partidos a un acordo nacional sobre o particular. Sexa por acordo (ou se adiante ás suxestións do Banco de España, para que a cuestión non cause demasiados receos internos ao comprobar o BNG que PP acolle entusiasta a fórmula nacionalista de "defensa dos intereses de Galicia") ou sexa por decisión de Feijoo (resulta insólito ver como aceptan nestes casos suxeitos que non gustan do presidencialismo do sistema e que afean o teor autoritario do actual presidente que tome tallantes decisións), o certo é que un notable nacionalismo move a asumir a conveniencia de fundir caixas. O localismo é, nestes casos, a coartada perfecta, sen se daren de conta de que tan localista pode resultar a idea de defender unha caixa galega como que esta arraigue nun territorio máis limitado. En certos ambientes políticos piden unha caixa por comunidade autónoma, pero probablemente a situación non dá para tanta exactitude. Noutro lugar comentei que as caixas italianas (de réxime cooperativo, por exemplo, na Toscana) funcionan razoablemente ben e a ninguén se lle ocorre fundir todas nunha entidade superior capaz de abarcar unha rexión enteira. 

En España está anunciada unha inexorable reducción de caixas (sen lugar para a discusión ou para o debate: non consta que o decreto lei sobre o FROB recibira demasiadas obxeccións alomenos no seu intento de concentrar entidades) e, polo tanto, calquera decisión ao respecto anula a adición de argumentos complementarios. Digamos que está escrito: só falta poñerlle nomes ás resultantes. O PSOE, por esta mesma razón, admite sen discusións o asunto porque del depende o movemento inicial, pero prefire ir detrás do que vaia marcando a propia dinámica do debate, sobre todo porque os alcaldes de Coruña e de Vigo, ámbolos dous do seu partido, e ao parecer edecáns de cadansúa caixa, xogan a baza localista, explicable porque ese gran concepto xurídico da razón social ou domicilio fiscal da caixa resultante condiciona a súa posición política. 

Os resultados da fusión, venteada desde o xornal de Arteixo e torpedeada desde o de Redondela, están por ver. Á marxe dos aspectos laborais, nada desdeñables xa que supoñen o despido de case 1500 persoas, a presencia dunha soa caixa de aforros pode agochar un caso exemplar de monopolio financeiro, especialmente para aforradores ou solicitantes de créditos que poden ver limitadas as súas posibilidades de réditos ou de financiación en condicións favorables, e desexen que os seus cartos se empreguen en fornecer actividades económicas de marcado carácter social. Probablemente esta miña reticencia poda ser neutralizada se se producen cambios notables no control democrático das caixas (más fragmentariamente politizado se cabe: non tan partidista) para evitarmos o moi posible clientelismo destes instrumentos financeiros da man dos poderes públicos: o espectáculo de Caja Madrid (un extremo noxento dun latente modelo pervertible pola súa identificación cartos territorio: ese claro nacionalismo madrileñista) é un exemplo notorio do final acadado por unha caixa perfectamente dominada polos poderes elixidos. A política democrática non consiste só en votar nas urnas senón en diluir o poder entre todos os axentes da vida social para crear unha rede na que os contribuintes e os cidadán dispoñan de ferramentas de control e de participación na vida económica dun país: a constitución dunha caixa (nacional) cun marcado dominio presidencialista outorga demasiado poder a unha soa instancia, nunha inaceptable concentración de resortes executivos. Cando se trate de regular a vida política dun país desde esa plataforma única, sen dúbida monopolística, que ninguén despois se chame a engano. 

Haberá, case sen dúbida, unha soa caixa en Galicia. Non hai forzas suficientes para detela. O tempo dunha Caixa de Galicia é chegado. A min pouco ou nada me entusiasma. Xa estou mirando en que outra entidade bancaria me van dar mellores condicións para nóminas e empréstimos. Non me gustan ou me gustan moi pouco as caixas obrigatorias. 

Nota: Da Caixa Galicia é a libreta dos meus cartos.  

Outra nota: a ilustración é do banco máis vello do mundo: o Monte dei Paschi di Siena, desde 1473. Un Monte Pío, como o lugar onde habita o presidente da Xunta.