NOVELAS EXEMPLARES

En breve espazo de tempo lin dúas novelas, unha ao azar dunha primeira páxina familiar (evocábase unha perda de cartos dun bolso, coas reflexións e deduccións desacougantes que eun experimenta cando algo así pasa) e outra, chamado por un lector deste blog que recomendou unha ollada aos seus textos. A primeira, El país del miedo, do escritor sevillano Isaac Rosa (1974), e a segunda, El corrector, de Ricardo Menéndez Salmón (Xixón, 1971). Os dous xa publicaran algunhas novelas de certa sona e, sobre todo, de recoñecemento lector: o primeiro, co premio Rómulo Gallegos en 2005 con El vano ayer, e o segundo, con La ofensa, novela considerada pola crítica como unha das mellores novelas do ano 2007. Todos estes datos son para min relativamente novos e, xaora, simultáneos e posteriores á lectura de ámbolos dous libros. 

Se están aquí nesta pequena recensión non é só pola súa calidade literaria indiscutible (ben distinta: sinxela e envolvente a de Rosa, lapidaria e metafísica a de Salmón), senón porque resulta raro atopar libros que representen tan ben o tempo contemporáneo. Isaac Rosa prefire centrarse nunha anécdota mínima, que gradúa cun especial mecanismo de precisión. Alterna o relato (en terceira persoa xulgadora) dun episodio cotián (un caso de acoso escolar que vai adquirindo aos poucos unha dimensión cada vez más inquedante) coa consideración especulativa sobre a orixe, a natureza e os efectos do medo como factor de aillamento e profunda enaxenación social. Isaac Rosa conta un proceso de paranoia que resulta desacougante pola diáfana e compartida lóxica interna que chega a aterrorizar tanto aos personaxes do relato coma ao propio lector que observa como ese temor pode resultar tan familiar. 

Pola súa banda, Salmón coloca a narración en primeira persoa no mesmo día 11 de marzo de 2004 na perspectiva dun corrector de probas que, metido de cheo no seu traballo, recrea ese día enteiro, mentres repasa a súa vida, reflexiona sobre as súas relacións amorosas, recibe as chamadas angustiadas desde Madrid, e considera o poder da mentira, relatado coas mencións ás noticias, coas imaxes cruentas de morte, que ían saíndo sobre as bombas nos trens de Atocha. Escrita, como a de Isaac Rosa (aínda que moito máis breve), sobre a estructura de capítulos curtos, pechados, construidos cunha autonomía moi calculada, tenta amosar o estado de angustia do home, ameaazado na súa vida cotián, mesmo sen saír da súa propia casa. A información chega por teléfono, pola televisión, polo son da música que escoita, pero, polo seu traballo de despacho, de mesa diante do ordenador, non sae: simplemente deixa que sexa o mundo que está fóra desas súas paredes o que o constriña, o que o leve a buscar refuxio indolente, preguiceiro nos brazos da muller amada. O desacougo provén do exterior, coas armas subtís do engaño e do simulacro.

Nas dúas narracións, o tema principal é o medo: o temor ao outro, ao que se ignora. O cuidado, a preocupación, o incertidume, o desasosego diante do descoñecido. Algunhas notas, separadas, apenas un par de datos inocuos que, unidos, desencadean un receo, un leve temor. A partir dese pequeno tremor, comeza a angustia, o ensimesmamento, o insomnio, a tendencia a procurar refuxio. Á renuncia da liberdade. O terror que vence. 

Seguirei lendo os libros destes fantásticos narradores españois. Poucas veces atopa un, de forma se cadra casual, dúas novelas tan extraordinariamente exemplares. 

GRAN TORINO DE EASTWOOD

Despois de ir ver O intercambio, non tiña moitas ganas de mirar Gran Torino. Vencín os receos e fun unha tarde de domingo ao cinema, por certo, case baleiro e iso que o reclamo era Eastwood (isto das salas morre). 

A película ofrece a producción impecable dun clásico do cinema, cunha banda sonora eficaz, a base de taraceas instrumentais da canción que o propio Clint Eastwood interpreta contra o final da película, e un ritmo narrativo sostido, sen apenas sobresaltos con movementos de cámara máis ou menos regulamentarios. A interpretación de Eastwood non defrauda, pero unha excesiva presencia das súas enrugas en primeiro plano, cuns leves movementos de labios ou de pálpebras para amosar desgusto, resultan demasiada chiscadela para incondiconiais.

Pero non está nesta interpretación contidamente compracente a principal tacha da película, a anos luz das cartas de iwo jima, por poñer un exemplo recente. As primeiras esceas, nas que se presenta o personaxe, suliñan con rotulador fosforescente as trazas do seu carácter, coas valoracións dos fillos (de opereta e dunha planicie insólita para un guionista da súa experiencia), cos acenos multiplicados de irritación do personaxe e, sobre todo, coas palabras do propio Kalt Kowalski pronunciadas para ser escoitadas polos espectadores. Clint Eastwood fala en voz alta, suponse como rasgo da súa persoalidade irascible, pero ao final resulta un exemplo antolóxico (eu creo que único nestes últimos tempos e digno de estudio) de aparte dramático nunha película desta categoría. Non estaría mal en principio, se non repetise verbalmente o que estamos a contemplar a partir do seu careto descomposto. Ese suliñado verbal toma aos espectadores por parvos, o que, ao meu xuízo, compromete mesmo o rigor narrativo da historia. 

O argumento, por outra banda, non pode presentar unha trama máis mecánica: o personaxe vive só, despois de enviuvar: os fillos, que representan con trazos grosos a individualidade extrema e o americano desexo de acumular cartos e exhibir luxos superfluos, non sinten un aprezo sinceiro polo pai. Ao lado da súa casa instálase unha familia de inmigrantes orientais que, guiado polos seus principios entre racistas e misántropos, parece incomodalo. Pero estas persoas, a diferencia dos seus seres (pouco) queridos, viven en armonía colectiva, case tribal; gardan con celo (o que semella motivo de envexa) os seus costumes, os seus ritos: conservan, en fin, a súa identidade cultural, racial e relixiosa, aínda que por momentos a ollada do director poida proporcionar algunha nota un tanto ridiculizante. Fronte a esta modélica estructura familiar, a vida solitaria do protagonista (enfatizada con planos nos que bebe varias cervezas acompañado polo seu can leal no medio da penumbra da súa casa) simboliza o fracaso da familia americana: abandonado polos seus fillos, que chaman de cando en vez por algunha impertinencia, Kowalski atopa nos máis novos da familia de descoñecidos o verdadeiro sentimento de pai. O argumento, visto desta maneira, non pode resultar máis simple, no seu contraste tan obvio.

Esta proposta se complementa coa presencia da relixión como elemento subsidiario que outorga unha dimensión espiritual á resolución da historia. O personaxe do americano de orixe polonesa Kowalski, veterano da guerra de Corea, descrido por mor dun pasado que ignoramos e que enfraqueceu a súa confianza na igrexa, pronuncia unha invectiva radical contra o sacerdote que trata de aliviar a perda da súa muller; sen embargo, nunha gradación moi subtil pero tamén demasiado evidente, o personaxe vai virando a súa percepción do mundo cara unha especie de salvación a través do concurso propio da compasión e da piedade, misturado cos clásicos conceptos do discurso político cristiano do perdón e, ao seu carón en dialéctica pugna, da vinganza. [A partir de aquí, conto algo do final: aviso]

As imaxes finais do protagonista abatido polas balas, deitado no chan cos brazos extendidos nunha para min clara simboloxía cristiana (o sangue que sae da palma da man é palmario), falan dun home (cun pasado terrible que non desvela, pero que se advirte na ollada ao lonxe que deixa na súa conversa co cura) que se inmola, que camiña cara a morte co propósito de redimir aos seus semellantes. Seguro que se poden achegar outras imaxes ou esceas de semellante calibre, con maior ou menor carga simbólica, pero non cabe dúbida de que Gran Torino ofrece unha lectura redentora (Christwood) do personaxe protagonista. 

As caracterizacións lidas de película crepuscular (o adxectivo que máis se repite coas últimas películas de Eastwood, desde xa hai case quince anos) non me cadran a min nesta historia de glorificación do martirio, da victoria redentora da morte, apoiada nunha base ideolóxica conservadora, na que familia, igrexa ou traballo (tamén penitente) parecen poder salvar á humanidade. Non fai falta dicir que non concedo a Eastwood a responsabilidade de tal pensamento: pero si á narración autónoma desta película de perfiles reaccionarios. 

Espero que Eastwood nos agasalle con outra película máis interesante ca esta nos vindeiros anos. Polo de agora, conformémonos con escoitar con certo agrado a melancónica balada que Jamie Collum interpreta. 

POÉTICA AVANT LA LETTRE

Poética

Discurro fríamente sobre a expedición

de títulos de nobreza ou patentes de patria indeleble;

recobro aquela tensión antiga

das argumentacións retóricas,

ensalmadas en xade e ónice barato;

escollo uns verbos esquecidos

e algún substantivo empedrado de funghi porcini

-a sintaxe, por suposto, non importa-

e limítome a reproducir un vello alcume

sen sorpresas,

coas letras imprescindibles

de calquera abecedario,

íntimo ou non.

En ocasións, respeto aos maiores

coa dicción aprendida nalgunha escola

de signos máis ou menos comprensibles.

Imposto algo, o necesario,

para que non digan que emito

con suspiro funeral

a épica das nosas voces.

Aínda así, detesto esas parvadas

do solpor en devesas e brañas

ou a corriente luxosa de esdrúxulas e galo morto

ao servizo dun cadáver heroico

ou dunha tristura, si tristura, de séculos

a penas expiada.

Eu xa non agardo moito de todo esto:

se cadra versificar con pouco ruído

as poucas palabras que xurden deste corpo,

ata que coloquen contra o meu padal

algunha moeda de prata,

con que pagar a limpa travesía sen vinganzas.

MALOS TEMPOS PARA A LINGUA GALEGA

Non son eu un militante da causa do galego co nivel e intensidade doutros moitos autores do blogomillo. Digamos que de forma implícita a blogoleira é unha inmensa apoloxía do galego. Gústame pensar que contribúo a esa maré diaria de palabras escritas no idioma de Galicia pero escribo en galego á ferreirán: porque me peta. Dígoo porque poderán comprobar que poucas veces aparece o propio idioma como materia de reflexión: entendo que o meu emprego fala de forma elocuente.

Se escribo hoxe é porque entendo que as campañas de deslexitimación da política lingüística galega dos últimos decenios, baseada nunha aceptada descriminación positiva cara o galego, seguen cos amplificadores encesos. Quero dicir que calquera que se aproxime a ese micrófono aberto instalado en certas cabeceiras xornalísticas, tanto en prensa como en páxinas web, radios ou televisión, coa idea de denigrar calquera das outras linguas de España/Estado español ten o éxito asegurado e a tribuna perfectamente preparada. 

En principio, os que se acercaban propagaban a idea dunha lingua común, extendida de forma obrigatoria por todos os lugares gobernados pola constitución de 1978. Con tal propósito achegaban constantes denuncias persoais de calquera situación de desamparo legal ou práctico de hispanofalantes no territorio español. A defensa da lingua central era inexcusable coa apelación constante á constitución e á palabra fetiche da liberdade de escolla para emprender a tarefa. O éxito da empresa está, ao meu xuízo, fóra de toda dúbida. A próxima derrogación do decreto 124/2007 é un dos seus bens castrenses, exhibido co mesmo aceno elegante có dos vencedores contra o Xetafe. 

A victoria non é suficiente e, por iso, recrutan a supostos peritos en filoloxías para que reciten con caótica amalgama as ocorrencias de charletas de bar (por outro lado, en si mesmas un patrimonio a conservar, pero fóra delas un perigo público) que un leva escoitando toda a vida sobre o galego. Non contentos con amosar a potencia do castelán, idioma que eu emprego na meirande parte do tempo, e a necesidade de que iste ocupe o lugar central que as leis lle adxudican, adícanse agora a sustentar que o galego (o escrito, aínda que non sei se inclúen o falado) é un híbrido informe de falas (sic, conservadas polo aillamento do país poboado ademáis por analfabetos) inventado polas elites culturais, unha especie de neolingua (artificiosa) composta de arrimos (arbitrarios) do portugués e de ultracorreccións (tamén veleidosas) das formas máis chocalleiras. Xa escribilo costa, dado o rigor cretácico do asunto. Pero ben pode pasar que o experto (que cita a Saussure: perdónao, Ferdinando) latara a clase o día que explicaron o carácter convencional das linguas, en especial da escrita: ou sexa a primeira lección (que todo o mundo parece non querer nunca aprender) conveniente sobre as linguas do mundo. Pero desa consideración (froito dunha formación xibarizada en historia da lingua), os non expertos tiran a perversa conclusión de que as neolinguas son falsas linguas ou nonlinguas e daí á idea de que non existen máis ca na virtualidade da escrita (o neogalego, din) non hai máis ca un paso. E este comeza a ser dado. 

Os amplificadores, cos samplers habituais e coa cadencia do hiphop cópico e mundicio, fan o resto. Voltamos a estadios da discusión lingüística precientíficos, formulados coa clásica ousadía do tertulián do carrusel deportivo. Pero a diferencia é que agora, cos altoparlantes ubicados por toda a sala, chan e teito incluídos, o sensurround decibélico (bélico, bélico) abafa ao ouvinte, que remata por aceptar gustoso que o que fala non serve, que non se escoita, que non vale, que non é.   

A cousa está (moi) jodida, pero pode estar aínda pior.   

PORRO NO PORTO

Corina vén de Presidenta da Autoridade Portuaria para Vigo. Os seus amigos do Concello, Santi e Abel, desconfían da súa competencia e ademáis apuran a interpretación de que vai empregar o cargo para trampolín para a alcaldía, dous anos antes das eleccións. 

Unha persoa que foi alcaldesa (no caso único da historia da municipalidade democrática en que non se precisou maioría para gobernar) e que foi conselleira, aínda que non coñeza o porto (puerto a partir de agora: a harbour non chega), ten a intelixencia política suficiente para saber que ás veces vale máis estar ou proclamar que estás onde estás ca saber o que tes que facer. E para o posto en cuestión, é moito máis importante dar que falar que ter para traballar. 

A outra acusación de alcalde e tenente de alcalde sobre o trampolín conmove pola inxenuidade, se non fose un escandaloso sarcasmo: Corina vai traballar pola prosperidade da cidade coa entrega cotiá e regular de cartos en publicidade institucional (e da outra, tamén institucional pero solapada) para xornais devotos da súa boa presencia e atinado savoir faire, para televisións locais que ninguén mira ou para emisoras radiofónicas que suspiran por sus huesitos, no máis puro estilo dalgún dos seus predecesores, agora reconvertido en acusador moralista do que el mesmo fixo con demostrado balbordo e confusas contas de gran capitán. 

Corina Porro non precisa de trampolíns: ela é mesmo o menhir de Nouvel. Vai estar no cumio, coma o almuédano que chama á oración: empoleirada, cunha cámara permanentemente dirixida á súa persoa, cos micrófonos permanentemente abertos para trasladar ata os seus máis íntimos pensamentos, coa escenografía permanentemente despregada para magnificar a insignificancia diaria. 

A Caballero (e a Domínguez, de paso) non lle puxeron diante só unha presidenta molesta: colocáronlle unha canle enteira de propaganda política nos seus fuciños. El saberá agora que quería dicir aquel refrán de donde las dan. 

Pois iso.

RÉMORA E INCORDIO

Descripción e algunhas pequenas impresións a 21 de abril de 2009 dunha suposta Universidade de Occidente:

1. Os Graos, que han substituir ás licenciaturas e diplomaturas, aínda non están aprobados. Rumores falan de paseo pola ANECA, pero de volta aínda nada. Preguntan desde os centros de bacharelato, a piques de rematar as aulas, coa selectividade ás portas, pero aínda nin se sabe. No noso caso vai haber unha proba de acceso: alguén o sabe? As universidades programan a docencia do ano que vén sen telos aprobados, pero seguen pola vella: só conta a docencia presencial. A outra, nin se sabe.

2. Os postgraos, que han prolongar os graos e a priori substituir doutoramentos e especializacións varias, aínda non están aprobados. Rumores dalgúns que pasaron a (virtual) peneira, pero nin se sabe. O único que se sabe é que non contan oficialmente como docencia. Polo de agora. Ou sexa gratis. Menos para o alumnado. 

3. O calendario muda para o ano que vén. Os exames de Setembro pasan para Xullo. Non se eliminan os exames oficiais. Por que? 

4. Haberá titores para cada doce/vinte/cinco alumnos/as. Obrigatorio. Pero se pide voluntarios/as. Tampouco conta oficialmente a titoría. Un novo voluntarismo, sen recompensa. 

5. Hai que afacerse a Bolonia (un dicir: case un refrán). Eu xa me afixen a todos os anteriores cambios. A min que non mo digan, que máis é Lampedusa ca romagnola. Pero non pode ser coartada para o caos. Nin para enmudecer aos críticos.

6. A multiplicación de reunións (inoperantes) é exponencial: espazo burocrático para catarses e melopeas de andamiaxes máis ca heptasilábicas, cun cordal de documentos dispostos sobre a mesa para a intimidación dos participantes. 

7.  A coincidencia dos mesmos, nos mesmos lugares e coas mesmas inquedanzas (esa poética palabra de patíbulo parroquial). Pregunta: u-los outros? Cobrarán o mesmo?  

8. Información usurpada, dosificada, peneirada. Negociacións, cambalaches, débedas vendidas. U-la transparencia, as cartas sobre a mesa? 

Desilusión, frustración e desexos permanentes de abandonalo todo. 

Hoxe deixei de ser un iluso voluntario da nada. 

PALLÍN

Moi ben o pasei onte. Prevía overbooking de tensión emocional: amigos de Cambados e irmán que tras longo tempo volvía por aquelas terras de recordos miles. O que non agardaba era a P. E foi un intenso pracer velo alí sentado ao sol do mediodía, abrazalo forte e compartir con el unha animadísima (coma sempre) parolada con albariño mediante. O lugar, a entrañable traíña da Chicha (a nai do Cordal que nos subiu a autoestima), e o tempo, ese devalar paseniño da lámina brilante da ría por Fefiñáns. 

Na foto, a torre de san Sadurniño en frente de Santomé, por onde rubiron os cativos/as. 

Nota a rubiron: aquela anécdota que contaba a miña profesora Luz Rubiños (que xa saiu aquí noutro post e a quen lle mando novos saúdos e bicos) cando atopou a Carballo Calero no ascensor e lle preguntou: "Srta. Rubiños, quer rubir no rubidoiro?". 

REFUNDAR A ESCOLA DE TEATRO MUNICIPAL DE VIGO

A Escola de Teatro Municipal de Vigo parece levantar estes días as protestas dos seus pacientes usuarios. Non coñezo a súa traxectoria anterior á experiencia adquirida por nós nos dous anos anteriores. Un amigo que visita esta bitácora poderá ampliar noticia. Foi el precisamente quen ma recomendeu, antes, claro está, de que unha disposición arbitraria (non poden continuar os alumnos que leven xa dous anos de docencia) impedira que a súa filla, entregadísima a aquelas ensinanzas, non puidera seguir a desfrutar dos praceres da interpretación. Agora, creo, xa non sostén semellante consideración. 

A Escola imparte clases nas aulas da Escola Infantil de Vila Laura, un espazo, creo eu, prestado pola consellería de educación. [Non sei se a xente sabe que unha parte do orzamento dos colexios depende das aportacións da administración municipal, sobre todo o que atingue ao mantemento da escola. Dígoo para que se saiba que a Escola de Teatro Municipal emprega dotacións da consellería supoño que en réxime de cooperación case necesaria.] O profesorado que leva tempo impartindo as aulas semella moi competente, e, a xulgarmos polo que declaran os rapaces/zas, non ofrecen motivo algún, antes ao contrario eloxios miles, de queixa. 

Pero creo que as condicións nas que desenvolven o seu traballo (cun grao notable de voluntarismo) non son as máis axeitadas, á marxe das dotacións claramente cutres do xa cutre (e demolible) Edificio do Monte da Mina, sede administrativa da Escola e lugar de representación solemne (ja!) das obras, ao tempo que local social da Asociación de Veciños que merece xaora, agás o campeiro de furbo ben chulo, moito mellores instalacións: compárense coas de Teis, por exemplo). 

Neste tipo de actividades sempre se afirma que o esforzo dos profes e mailo entusiasmo dos rapaces suplen as eivas. Pero estou vendo que esta análise da situación na meirande parte dos casos convírtese en crónica e remata ao cabo por xustificar mesmo as propias deficiencias. Admítense os erros, a mala planificación, o desastre organizativo, a falta de espazos decentes coa falacia do desfrute dos nenos/as. Admitimos no fondo (tragamos máis ben con iso) que non se lle pode pedir máis a algo que non é máis ca unha actividade lúdico-festiva e, por riba, unha troulada para pasar o rato sempre de forma amateur, como se a organización de tal actividade estivera contaminada coa improvisación e o xogo anárquico que practican os rapaces en cada clase. 

Os resultados anuais no xélido Teatro (un dicir) do Monte da Mina compracen o ego dos pais, engaiolados coa emoción de ver aos seus subirense ao esceario, pero deberían suscitar reflexións sobre a eficacia e o rigor con que se plantean estes cursos. O teatro é unha cousa demasiado seria para deixala en mans de persoas escasamente preocupadas con que esta actividade sexa de referencia na cidade que conta con dúas salas permanentes (e privadas) de toda Galicia e que alberga a Escola Superior de Arte Dramática. Unha aposta decidida por este camiño parece obrigatoria. 

 

Nota: semella solucionado o conflicto concreto destes días: sería interesante que aproveitaran para reorganizar e refundar este servizo para o curso que vén. 

R.R. C.C.

A miña pulsión coñecida como síndrome da naidapantoja fíxome recorrer onte media Galicia pola navallada na nosa terra para ver in person a entrega do III Premio de Teatro Radiofónico convocado pola Radio Galega, que, por un casual feliz, recibían o amigo Rubén Ruibal e o irmán na fe dylaniana Cesar Candelas. Non vou negar que arelaba ver como dadora a Ánxela Bugallo, non por min, senón por mirar o careto ansioso de ámbolos dous premiados, confesos admiradores da fermosura feminina en especial de moi perto. Non puido ser, pero a cambio asistín a unha áxil posta en escea dun programa de radio que á súa vez poñía en escea unha escolma de fragmentos das obras gañadoras. 

Os presentadores da Radio Galega, cun guión milimétrico e cunha profisionalidade extraordinaria, foron presentando aos actores (non había actrices) e ao grupo Aló Django que ofreceu tres estándars de agradecida memoria. Polo programa pasaron en primeiro lugar a directora do Centro Dramático Galego e despois as autoras (Paula Carballeira e Eva Freixeira) finalistas. Xunto a elas sentou Bragado, quen falou da situación marxinal da literatura dramática no contexto da literatura galega (aquí vale calquera outra) e dentro, á súa vez, da edición do libro galego, sen deixar de amosar o seu orgullo persoal por apostar por este tipo de literatura. A experiencia, que el mesmo lembrou, de ter entre os autores da súa editorial ao premio nacional de literatura dramática non é cousa moi fácil de esquecer.

O ritmo do acto era óptimo, se cadra pautado polas versións amalgamada  e deconstruídas de Ollos negros o de Quen será do grupo. Pero faltaba a entrada dos dous monstros da entrevista, dous verdadeiros perigos para a radio pública. Aínda que un coñece, máis ou menos, a espida desenvoltura (que salerosu ye!, escoitei ao meu lado) dos familiares e adiviña a xocunda fasquía do vendaval ruibal, non imaxinaba eu que me ía eu rir tanto coas saídas de ámbolos dous premiados. Cunha falta da digamos contención pactada dunha entrevista desta natureza, ámbolosdous tiraron de ironía e humor para entreter ao pouco respectado público. 

Tras as súas palabras, chegou a breve representación da historia de Peter Buckley, entre lectura dramatizada ou representación auxiliada con papeis. A obra, ao meu xuízo e a pesar do magnífico traballo dos actores, gaña no texto, xa que anotacións ou referencias culturais melloran, sen dúbida, a alixeirada resolución dramática. E para mostra o elenco de personaxe nun dramatis personae pleno de ironía:

Como sabemos que as bases son as bases e están para se cumprir, aí a vai, a xeito de homenaxe, unha sumaria descrición dos personaxes todos, os mudos e os que falan, desta peza para cinco actores. Pero é bo que deles se fale, dos secundarios e mesmo dos figurantes, porque na desgracia que se conta é necesaria a participación de todos.

-      FURACÁN, bautizado cristiá e irlandesamente PETER BUCKLEY, ou iso se supón. Hai quen defende que o seu nome é PETER BIZARRO e mesmo quen defende a tese de LOU BUCKLEY. En todo caso, FURACÁN, boxeador británico. E poñamos tamén que “Peter” polo facilísimo xogo de palabras entre o nome e as pedras. Abstractor de longo percorrido. Non é un fracasado.

-      “GREY-HANDER” BLOODYFIELD, victorioso loitador de pel escura. Practicamente mudo, fala polos puños.

-      MÍSTER DEUS, adestrador do FURACÁN. Faladoriño. Esencial.

-      A MULLER DOS NÚMEROS, AS CURVAS, OS TACÓNS E OS AROMAS. Silenciosa. Non fala, nin falta que fai, pero aí está. Arrecende a bergamota e xasmíns, mesmo recén duchada. Tamen esencial.

-      O GORDECHO DEPORTISTA DE SOFÁ, de profesión comentarista radiofónico, fillo de puta por vocación.

-      WALLACE, O ÁRBITRO da paliza. De máis ben poucas pero certeiras palabras.

-      ROSA, ESPOSA. Mandariqueira, aínda que fracase. Non fala, pero falan dela. Arrecende a herba fresca, amoras e leite quente, e todo iso sen que precise dunha ducha.

-      O DOUTOR TONI GIN: A meirande ameaza para FURACÁN. Está na cantina, coma sempre.

-      Espectadores, apostadores, xuíces de derrota, paxaros, gatos, cans, pegas, automóbiles.

 O acto culminou coa entrega dos premios e coas apertas a xente amiga. Entre tanta voráxine nin siquera puiden dar conta das croquetas.  Xaime (boísimo todo), Anxos (vista e non vista), Xesús (a quen coñecín onte e a quen debo conversa máis longa), César Dapena, Loli e Pincho (o amigo Fernando que xa non está era bó estudiante pero non estudiaba), Luna e os centoliños (cos seus camións e o seu ferrari) foron estrelas convidadas ao verdadeiro ágape de vérmonos felices. 

Meus pais non cabían pola porta de gozo. O Cesarín (co primo que me visita) alí estaba. E nós con eles, coa emoción que remata irrefrenable en bágoas. 

INTESTINARIOS

Pringá, aceitunas majás, cruzcampo, jamón ibérico, salpicón, alhambra, solomillo al whiskey, pijota, alhambra 1925, cazón en adobo, calamares, manzanilla, puntillitas, garbanzos con espinacas, cruzcampo, croquetas, menudos, alhambra, aceitunas aliñás, lomo de Orza, caracoles, flamenquín, cruzcampo, huevas, rabo de toro, arroz con conejo, cruzcampo, pestiños, boquerones, alhambra, tortilla del Sacromonte, chacinas, habitas con jamón, alhambra 1925, torrija, queso manchego, carcamusas, syrah, lechazo, solomillo de ciervo, habones sanabreses, toro colegiata.

O queixo manchego aínda chegou onda nós e entre nós habita.

FOTO: na Praza Larga do Albaycín atopei este azulexo.  

COMENTARISTAS

Escolma de eséxeses:

 

1. Barreiro admite escaso vó no discurso de Feijoo e, cunha moderación non exhibida hai catro anos cando declarou "La era Fraga ha terminado. El «cambio galego» es ya una evidencia. Y una gran parte de la élite empresarial y social empieza a pensar que Touriño y Quintana tienen más carisma del que se les atribuía antes del 19-J. Es el cambio en su dimensión más política y más cruda: a rey muerto, rey puesto", conclúe agora que "Y por eso no seré yo quien me declare defraudado por un acto que ya es, después de ocho elecciones, típico y tópico. Porque para romper esta inercia no basta la inteligencia. También se necesita tener conciencia de un cambio histórico que esta vez, creo, no se va a producir".  

2. Blanco Valdés viu corrección formal e propósito de rexeneración democrática en Núñez Feijoo como hai catro anos os viu en Touriño: "Las competencias que tiene nuestra Comunidad en esos ámbitos, y en otros muchos que influyen en el bienestar -o el malestar- de los gallegos, son más que suficientes para que el cambio de mayoría, si ha de notarse, se note en poco tiempo. Pero si ese cambio fuera sólo para enredarnos con las obsesiones recurrentes de los únicos que el 19 de junio fueron derrotados -los socios nacionalistas de la Xunta- habremos hecho un pan como unas tortas. Touriño lo sabe". Tanto agora como daquela, non faltou a agardada saeta contra o identitarismo nacionalista: o último párrafo do seu comentario de hoxe tróuxome confusos aires, non coñecendo persoalmente ao autor, de divertimento provocateur: "Fue una pena, por eso, que desaprovechara la ocasión de pronunciar una parte de su discurso en castellano para confirmar plenamente, de ese modo, que con él comienza una nueva etapa en la historia autonómica gallega". 

3. Carlos Luis Rodríguez pareceu demasiado entusiasmado co desmarque liberal (cidadanía contra Pobo) do novo presidente para o seu habitual talante escéptico cuasidisplicente. Debe cumprir, imaxino, co seu papel de intelectual orgánico do semprecentrismo pepeiro. E de paso retornar o xornal, antes levemente aberto ás inquedanzas bipartitas polo que dirán (e polo que puideran soltar), ao seu lugar natural de sempre. Pero a ver canto tempo tarda en estrar vitriolo, que de xabonaduras non se vive.

4. Ánxel Vence, da mesma estirpe escéptica, pero con irrefrenables querencias pola sátira, celebra o máisdomesmo, o aborrecemento do ritual, cunha palabra ademáis que eu tamén empreguei onte, o do dejà vu. Vese que os dous temos as mesmas parolachas culturetas in mente para saírmos do paso. Pero a el aínda lle viu algo novo. Debeu estar máis atento ca min ou está perdendo facultades para o escarnio que fai con tanto xeito noutrora.

5. Haivos outros comentaristas impresos, pero de tan inanes as súas opinións apenas merecen ser nomeadas. 

Sorprende non obstante que as empresas xornalísticas galegas (agás a odiada Voz, que de ecuanimidade pode que non saiba moito pero de xornalismo sabe lahostiaenverso) non teñan un corpo rexo de opinantes dispostos a marcar liñas sólidas de interpretación do mundo. Pode haber certo temor a ser demasiado explícitos e perder posición no mercado editorial cos novos tempos (todo un síntoma da política de comunicación dos últimos anos). Pero hoxendía son os comentaristas os que definen e singularizan o rumbo (e o extravío, por certo) dun diario.

Parece obrigado nestes casos acudir a certos blogs para atopar outras perspectivas perspicaces ou alomenos artelladas para explicarmos este tempo.    

FEIJOO NO ATRIL

Leo reseñas amplas do discurso de Feijoo tras escoitalo durante algo máis de vinte minutos pola radio. Dispoñía ao parecer o candidato de tempo ilimitado para expoñer a súa proposta de goberno e non sei ao cabo canto durou a representación oratoria. Entre o pouco pero suficiente que escotei e os resumos apresurados dos xornalistas, podo dar algunha das miñas impresións:

1. Ou estaba moi nervioso (o cal parece raro á altura xa avanzada do discurso que eu cheguei a escoitar), ou non sabe ler coa fluidez necesaria (descontado o evidente handicap do galego para alguén non afeito) ou non sabe interpretar coas pausas e os énfases oportunos o que le (atonía prolongada de devorador de letras: os aplausos das súas bancadas soaban a encargo ou a cla prepago), ou non entende o que pronuncia (como delataban certos lapsos inaceptables), ou tiña presa cando aínda faltaba un mundo por rematar un texto a todas luces demasiado longo (e polo tanto non preparado) ou non tiña plena conciencia de como estaba organizado o discurso (como demostraban os anticlimáticos peches dalgún epígrafe) ou decididamente mudou o esperable texto de investidura de oratoria exemplar por un mecánico relatorio (de insulsa sacarina retórica) dun suposto programa de partido. 

2. Derivado do torpe desaliño da performance, o contido do discurso quedou reducido a inconcreción suma. Parole, parole e máis parole, sen forza siquera de convicción. Algunha frase curta con compromiso dunha solemnidade forzosa e desmaiada (días de agarda quirúrxica, menos publicidade e máis cartos para dependencia), para espertar á troupe en letargo e, sobre todo, aos próximos conselleiros que aínda non saben de que vai o couso este. Apurou aínda máis o paso en recetas para a crise, con marchamo de placebos xa preparados para investiduras descafeinadas. Pareceume escoitar algo sobre a reforma dun estatuto, pero o ínfimo entusiasmo das súas palabras sumado á lembranza miña da derradeira espantá convertiu todo nun dejà vu demasiado soñado. 

En fin, un discurso, á marxe da exposición de ideas xa coñecidas sobre a imbricación de Galicia na Democracia Española (díxoo dúas veces: evitou por esta nova vía a palabra España?) ou no fondo sobre a inmarcesible españolidade de Galicia, moi pouco atractivo, dirixido con desgana a cumplir o trámite xa se sabe que fatigoso de apoiar no atril o pesadume dun medio centenar de folios.

PHYSICALLY IMPOSSIBLE 700 ENTRIES

Setecentas entradas cumpridas co post anterior. Pensaba falar do discurso de Núñez Feijoo, pero entre o cumprepost e o Mira Vigo de Fernando Franco (ao que lle teño que dicir quen ven asinando estes caxigalines) de hoxe, esta vai ser anotación metablóguica e autopromocional. 

FESTINA LENTE, PERO SEGURO

Neste blog fixen recensión encomiástica de Festina Lente, unha novela de corte histórico que reúne os ingredientes principais de toda narración seductora: uns personaxes ben construídos, cun Ambrosio memorable, unha trama de intriga e suspense, uns espazos recoñecibles pintados con detalle, uns excursos de erudición temprada, uns pasaxes de demora lírica e, sobre todo, unha linguaxe poética de cuidada factura. 

Pois ben, os membros da Sección da Crítica da AELG propoñen hoxe a novela de Marcos Calveiro para competir polo Premio da Crítica 2008. 

Augúrolle éxito seguro: o precedente de Helena de Carlos o ano pasado faime ter as miñas íntimas esperanzas. 

Nota: non esquezo a Chus Pato. Vai xa reservado un post para ela.