MERCERÍA SALDAÑA

Xa saben das miñas debilidades polos paseos matutinos polo centro das cidades cheos de mulleres que viven intensamente a rúa e polo ambiente inigualable das peluquerías tamén de mulleres ás que acudo con indisimulado interés. Hoxe veño do sancta sanctorum: a mercería Saldaña na rúa Progreso de Vigo. Fun mercar alí unha fita para a miña filla que vai de labrega medieval á festa da escola e, coma sempre, foi unha experiencia mística.

O local non é pequeno: é ínfimo. Atenden catro mulleres (polo menos hoxe: teño visto ata 6) nun espazo de non máis (e non esaxero nada) de 9 metros cadrados. En total: contado o territorio do cliente (palabra impropia para estes casos) e a fina liña en forma de l que serve para movemento dificultoso das dependientas (palabra aínda máis impropia: porque aquelas mulleres abranguen case todas as facetas do comercio, da saúde social e da felicidade humana).

Ese espazo vital, baleiro de caixas, debe de ser mínimo comparado coa trastenda, que un imaxina infinita e impenetrable. Só esas mulleres de espíritu heroico son quen de atopar botóns, medias, broches, engarces, acericos (non sei se en galego hai outro termo: este en castelán é ben fermoso), blondas, guipures, gasas (que, por certo, ten que ver coa Gaza palestina porque era dalí de onde viñan hai moito tempo) ou, agora co entroido, falsos fulares de marabú. Pero ademáis da súa memoria para reter e coñecer o lugar onde atoparen calquera cousa, son quen de adiviñaren na indefinición habitual do comprador o que o comprador desexa. Pero non quedan aí nunha eficaz demostración de comerciantes ideais: louban a petición da cliente ou melloran, con consellos sempre atinados, as súas decisións. Pero tampouco rematan cando a compradora queda satisfeita co trasego: cambian de tercio e falan do tempo (mentres lle pousan a man á clienta para que vexan o frío que teñen) ou, como hoxe puiden comprobar con emoción que agora transmito, eloxian o peiteado da clienta e mesmo lle preguntan a que peluquería vai. Todo isto nos apenas cinco minutos que un comprador para mirando o ritual.

Cando ía por este Vigo de hoxe, soleado e maravilloso, atopei na nova marquesina de Foster (non sei que ten de particular?: é elegante, pero nada doutro mundo) un anuncio dunha nova firma comercial na cidade, unha das máis grandes do mundo. Niso pensaba eu en medio de Saldaña. E pensaba que eses dous mundos han ser por forza perfectamente compatibles. Porque o que ofrece ese cumio da mercería (non todas poderán resistir os avatares do tempo, pero Saldaña si)nunca poderá ofrecelo ningún outro comercio do mundo.

ITALIA: ENTRE CROCE E DELICIA

Despois da entrada número 333, o número da media besta, vai esta sobre a política italiana. Como agora xa non saen as miñas reflexións (por poñer algo así medianamente neutral) en Gznación, aproveito a situación complicada no país trasalpino (desde o punto de vista francés e suizo, claro está, porque desde Italia os trasalpinos son os outros: a mín me gusta esta especie, como o de ultramontanos, que depende do lugar desde onde miremos, porque relativiza todo) para largar un par de meditacións ao redor daquelo.

O ano pasado visitei dúas veces Italia: no inverno de entroido, por estas datas, a Ferrara e, no verán, á illa de Sardegna. Nos dous momentos puiden comprobar que o goberno de Prodi era fraxilísimo. Hai un ano, con apenas 8 meses no poder, pasara unha moción de confianza, despois de asegurar á dereita o esquecemento da lei de dereitos para matrimonios gais e á esquerda o rexeitamento de medidas laborais de excesivo corte liberal. O conglomerado de partidos, do que se dá en chamar centrosinistra e que sostén ou sostivo ao goberno Prodi, é alucinante, e vai desde o grupo do felón Mastella (deudo, segundo el confesa da democracia cristiana, pero daquel maneira) ata Rifondazione Comunista que conta co presidente do Parlamento.

Os equilibrios de Prodi, que tampouco é un home que suscite grandes simpatías (disque é o que menos antipatías convoca: por iso foi elixido como candidato para a Unione), son extraordinarios, aínda que conta, máis ou menos, co apoio dos sectores económicos máis europeístas de Italia (dito esto con reservas, porque é coñecido o proteccionismo en sectores moi definidos da súa economía, impenetrables para as empresas estranxeiras).

O que sucedeu o outro día (con escándalo incluido nun foro que lembraba ás vellas estampas do senado latino pero con ternos de miles de euros) foi o sepelio dun home que vive en Bologna onde imparte as súas clases, que acostuma a pasar as vacacións nunha pequena villeta de Castiglione della Pescaia na Toscana e que adoita subir en bicicleta aos Dolomitas el só, cun talante de eremita que quizáis non gusta tanto nun país afeccionado á exhibición do que sexa. Convén, ademáis, termos en conta que desde o outono sinte o alento indisimulado dun ambicioso Walter Veltroni, alcalde da cidade de Roma e agora candidato do novo Partito Democratico, enésimo intento aglutinador da esquerda moderada en Italia.

Doutro lado, o berlusconismo promoveu desde o comezo desta lexislatura un auténtico calvario para o presidente do Consiglio, cun chamado tan constante como airado ás urnas. Os seus aliados nos gobernos anteriores, Fini e Bossi, tampouco aforraron agudezas e vísceras: o primeiro para suliñar a política de inmigración como causante do aumento da criminalidade (como se en Italia o crime e o delicto non tivera xa unha doméstica denominación de orixe); e o segundo para apelar a un tempo á folga fiscal e ao recurso das masas levantadas en armas contra o goberno, coa mística bélica de entonación entre romana e mussoliana de iren ata o Po para liberar a Padania: célebre resoará no futuro o seu apelo do último día: "alle urne o alle arme". Fronte a estes cabaleiros da ira, a pesar de todo, controlada, Prodi non podía nada máis que aguantar con timidísimas reformas económicas (por suposto, con infinidade de problemas para quitalas adiante e coa espada dos poderes incontrolables da Mafia en cuestións concretas como o lixo en Nápoles) e co intento de volver cambiar unha lei electoral que á vista de todo o mundo (agás os feros Berlusconis en axitación continua) leva ao país á parálise completa.

Agora Napolitano, ese presidente que procede da elegante e mesurada esquerda picina (do PCI) e que asume a imparcialidade dun cargo desa natureza, tenta dar satisfacción a tres bandas: ao centrosinistra que pide tempo para levar adiante ao menos uns pequenos retoques económicos e unha nova lei electoral (con esto último xa se conforma Veltroni para chegar a xuño); ao centrodestra, que quere coma tola ir ás urnas (Berlusconi ameaza cunha marcha sobre Roma con millóns de persoas para pedir voto); e á clase civil italiana (empresarios, sindicatos, universidade, mesmo o propio Vaticano, que intervén sen complexos) que recomenda prudencia e tranquilidade, mentres se pregunta en medio do desastre: que pensarán de nós os nosos veciños europeus?

Estes días ninguén explicou millor a situación que Chiambretti, un dos presentadores humorísticos máis apreciados en Italia. Con motivo da edición 58 dunha das cousas que perviven en Italia por riba das turbulencias políticas, o clasiquísimo Festival di San Remo, o humorista italiano anunciou que o concurso, coas súas cinco noites, cinque serate, durará máis có goberno de centrosinistra en Italia. Con esa afiada brincadeira non é doado, pois, para Napolitano ter a calma e a pausa precisas para elixir o millor para un paese intramontabile.

FODEMILLO COMES BACK

O fenómeno do fodemillo que alcanzou a incandescencia polo mes de xullo pretende voltar coa convocatoria que anuncia Zerovacas no seu blog dun Concurso de Microrrelatos Eróticos, que promociona en coito institucional o xornal Vieiros (non de vía, senón de venéreos) e a Secretaría Xeral de Política Lingüística (sic). O premio semella ser un tórrido fin de semán na ardente Roma para dúas persoas. Nada se di na convocatoria sobre que é o que medirá o xurado do premio: se a beleza literaria ou a eficacia orgásmica do relato. En todo caso, convén estar atentos porque o certame é para febreiro.

Fotograma de Nine songs.

UN POEMA DE AMOR

Para Italia, nestes momentos de tribulación, como tantas outras veces.

Pula antica
Espida non é a palabra;
tampouco núa te favorece.
Reflectías –iso si- o mapa
mesto de sorrisos tristes
tan propio de ti.
Non lembro se levabas
algo nos pes,
se cadra un fino fío
de axóuxeres na man
que brilaban ao fulgor
das ruinas de Pula,
con columnas incompletas
e seco mar de algas.
As veces o recordo
con outonos por diante
doe con ferida cega.

BARES DE VIGO: CHAVOLAS

Comezo unha serie, sen moito planeamento previo, sobre os meus bares (categoría ampla que abarca todo local onde servan bebidas e comidas) preferidos de Vigo. Se comezo por este Chavolas da rúa Cesteiros é porque fun hoxe alí a xantar e veño co fume da cociña (como nos grandes restaurantes de postín ves as cociñeiras potear e tixolar en directo). O bar atópase nun recuncho desa húmida ruela do casco vello vigués, de portas brancas e carteis anunciadores precarios. Tres mesas corridas, con esceario de bocois e miles de fotografías enchoupadas xa en graxa e en vida, aparecen en primeiro lugar. Un mobiliario tosco pero eficaz, moldeable e flexible para acoller familias enteiras, parellas aínda incrédulas do que están a contemplar ou solitarios viaxantes apegados á barra que levantan medio cocido en silencio. A barra, de metal, é pasarela de cuncas aínda vivas e de panos de cadros mil veces pousados para secar o viño, turbio e tolerable para axudar a pasar o pan. No cuarto de atrás hai dúas táboas máis, con vistas á cociña e ás cociñeiras que entreteñen o tempo contando o seu cansanzo, a noite pasada, os vaivéns da fortuna. Cando un senta, achégase Juan, o dono de Avión que encorva o paso e case as palabras. Pon viño, auga e pan e mailos cubertos e pratos. A muller ven co papel e senta a carón de nós, cansa da noite do sábado, e apunta pulpo, peixes, arroz caldoso e fabada. Moi axiña chega o pulpo e despois o arroz en prato de barro quente así coma unhas fabas pintas, con patacas, xamón e chourizo, que pouco teñen que ver coa fabada pero quecen o padal. Máis tarde, o peixe pequeno (chinchos e xoubas, aínda non en sazón, pero o estómago agradece tal liviandade tras días de troula). O xantar parece rematado cun flan caseiro un pouco doce de máis, pero correcto, cando unha das cociñeiras senta na mesa de atrás para comer e pregunta e interroga e afalaga aos comensais. E entón a cháchara prolóngase e o dono, que non foi a México de emigrante pero si decidiu vir a Vigo hai xa 50 anos, amósame o patio, o curral veciño, a casa derruida conteira da súa, arruinada, en medio dun casco vello tamén en ruinas. As portas e fiestras tapiadas para a rúa, pero sen tellado, cunha lareira noble, disque. O dono abre outra porta por onde gardan os conxelados, todo en perfecto desorde. E, entusiasmado, mentres tanto, conta o seu pasado, con presa. Un berro desde o bar chama por el. E entón voltamos, con bronca. Eu bótome a culpa de todo porque poucas veces nun bar abren desa maneira a súa vida. E entón marcho cara á praza da Constitución, abraiado da experiencia. Comida de casa, en sentido completamente estricto, sen pretensións de ningunha clase. Só botei de menos ao final unha aperta e moitos bicos. Pero a verdade é que me sentín como se mos deran.

Menú: Cinco persoas: 71 euros.

ABELCABALLERO: O CAINISMO E AS OVELLAS METROPOLITANAS

La voz de Galicia despáchase onte no seu suplemento de Vigo contra a figura de Caballero, mentres o Faro de Vigo, de forma indirecta, avala a teima do alcalde contra o intento do goberno da Xunta de crear unha área metropolitana que abranga Pontevedra e mesmo Vilagarcía. O primeiro engade á acusación de presidencialismo o escaso contacto cos seus edís e os cotiáns desencontros co BNG, ao tempo que se pregunta, ao xeito clásico, onde andan os diferentes edis cando se trata de temas substanciais para a cidade. O segundo, baixo a apariencia dunha reportaxe ampla na que se recollen as opinións dos de sempre (o empresario gominas, a das asociacións de veciños, o sindicalista de encarga, a vicepresidenta da deputación, e os dous alcaldes), comeza a súa andaina contra o proxecto preparado por Méndez (faltará o canto dun euro para que lle recorden que é de Coruña: aposto o que sexa a que offtherecord é especie que abunda) e, de paso, arroupa a Abel coa bandeira branquibermella.

Seguimos nas mesmas. Non vou entrar demasiado nas cuestións tratadas. Sobre o hexemonismo irritante do alcalde xa teño falado e sobre a importancia dunha ollada ampla e non localista para vertebrar o país se non o fixen antes, agora o digo claramente: a área metropolitana, centrada en Vigo, debe abarcar o máximo posible e non entendo nin se explica a preocupación porque vaia Pontevedra no lote. Pero o que máis volve tocar o nariz (entre outras cousas) é a radical perspectiva sobre a política local que poden ter os dous xornais. Xa non digo distinta perspectiva, que parece lóxico, natural e necesario. Senón oposta. De dictadorciño a heroe hai un mundo. E, por moitos intereses periodísticos lexítimos que haxa nesta lea, non pode ser que se confunda tanto aos lectores. Un pouco de ecuanimidade ou fineza de análise nos xuízos sería moito de agradecer.

[A voz do lector de mín mesmo: "Pero ti es parvo, Arume. Parece mentira que aínda penses nestas cousas"].

CARTA Á CONSELLEIRA DE EDUCACIÓN

Querida Laura:

É lamentación extendida entre o profesorado de Linguas e Literaturas galega e castelá o escaso peso dos contidos literarios na súas respectivas materias. Razoan, con escaso eco entre as autoridades académicas, que o obxectivo principal de todo o ensino, a súa trabe mestra, ou sexa, a lectura e a escritura, non pode ser acadado sen que a literatura nun sentido amplo (non só na súa dimensión excelsa e canónica) tome a importancia necesaria. O profesorado supera estas recoñecidas eivas con moita vontade persoal e coa incorporación ocasional aos curricula dunha maior presencia dos textos literarios, pero sempre con cuidado de non ultrapasar a programación asulagada de coñecementos lingüísticos. Nalgúns casos, nos máis radicais ou rebeldes, ese compromiso co programa fica vulnerado na case clandestinidade da aula para beneficio claro do alumnado. Esta especie de íntima e máis ca simbólica obxección satisface tanto aos profesores que a exercen como ao alumnado que a desfruta, pero revela, en todo caso, a incomodidade manifesta dunha boa parte do profesorado con tal marxinación efectiva da literatura.

A queixa do profesorado atopa, ademáis, no propio alumnado un aliado involuntario. Non é nada inusual escoitar aos estudantes laiarense da repetición, ao longo dos anos, de conceptos lingüísticos básicos (como o das funcións da linguaxe, os modelos de análise sintáctico ou os mecanismos de creación de palabras) nas dúas materias de Lingua Galega e Lingua Castelá. O profesorado tamén é consciente desta coincidencia, pero acepta resignado o guión prestablecido. Algunhas voces alertan nos seminarios correspondientes, pero son insuficientes para cambiar o sistema. Unha certa prudencia ou un respecto, un tanto inexplicable neste caso, á corrección política (que parece obrigar a unha separación exacta de ámbalas dúas linguas para evitar improbables problemas) contribúe a non alterar o máis mínimo a situación.

En Cataluña, desde hai algúns anos, artellan unha solución imaxinativa que pode ser imitada sen problema algún. Consiste en reservar unhas horas para o que chaman “estructuras lingüísticas comúns” (que o profesorado de ambos seminarios pode compartir a partes iguais), outras para as características diferenciadoras das dúas linguas e, como resultado deste axuste, unha maior presencia da literatura en ambas disciplinas. Por suposto, non supón perda algunha de horas, pero si unha distribución máis favorable ao estudio dos textos, á súa comprensión e, como derivación natural desa familiariedade, ao exercicio da escrita, peza esencial da aprendizaxe.

Non é esta ocurrencia persoal, senón reflexión froito da demanda escoitada centos de veces entre os profesionais do ensino, un pouco cansos de estar repetindo a mesma cantilena sobre as funcións fáticas da linguaxe ou sobre o complemento directo, mentres abandoan a exercitación, tamén antiga pero eficaz e pracentera, de aprender cos textos (xa non digo literarios) de diante. Estou seguro de que os estudantes han saír, ademáis de aliviados, claramente enriquecidos.

UN SERÁN SOBRE O QUE SERÁ (AS YOU LIKE IT)

Acudín onte ao serán a unha mesa redonda sobre O libro: novas tecnoloxías, novas linguaxes, máis que nada para coñecer en persoa a algúns dos blogueiros que frecuento e saber que pensaban eles sobre o futuro. Non porque confiara nas súas dotes agoreiras, pero si por coñecer de primeira mán, de xente que adoita estar á la page (agora au écran) nestes asuntos, o que cren eles que pode ser o máis inmediato. Estaba de moderador Manuel Gago, e compartían mesa Francisco Castro, Rosa Aneiros, María Yáñez e Óscar Sánchez (alias Martin Pawley).

O concepto mesa redonda aínda está por resolver (polas non menos de cen mesas redondas que papei podo afirmar que ningunha foi o que se agardan delas ou eso penso eu e mesmo os que participan, sempre insatisfeitos co formato) e, porén, o acto consistiu nunha breve opinión de cada un deles sobre os vindeiros tempos (días, meses, anos: eu non me atrevo a definir máis).

Francisco Castro dividiu a súa intervención en dúas partes, con fiel sumisión ao título da mesa. Así, con respecto ás novas tecnoloxías dixo que aínda non vía próximo o día da desaparición do libro e amosou certa (a mín mo pareceu, xa digo) renitencia a admitir como revolucionaria a situación. Polo que respecta ás novas linguaxes tamén albisquei escepticismo, non exento de notable incertidume, que, por outra parte, compartían todos.

Rosa Aneiros leu a súa intervención, na que suliñou as novas perspectivas que abren os novos formatos como fórmulas, polo de agora, paralelas ao desenvolvemento do libro. Centrou o panorama no libro/ecrán galego (teño que agradecerlle que citara e comentara a blog ou novela de Carina Mourela) e someteu todo o debate á pervivencia intrínseca da palabra, sexa cal sexa o soporte na que esta apareza. Foi un discurso moi ben artellado, fermoso mesmo na forma.

María Yáñez planteou o asunto dun xeito case persoal, co relato da súa experiencia cos distintos soportes para a reproducción de música (na última mudanza librouse, segundo a súa confesión, de todos os seus cedés, en total liquidación, pero non, polo de agora, dos libros). Á primeira vista xogou o papel de provocadora do debate, pero, como eu concordei en todo o que dixo, pensei se non era máis provocador, a estas alturas dos partido, aseverar sempre o fracaso do que está a chegar como advertencia. A mirada de María Yáñez sobre este novo mundo resulta máis ilustrativa do que será que probablemente calquera análise preocupado sobre a situación. A vella querelle do vello e o novo reeditada, cos compoñentes tamén xa vellos da confrontación apocalípticos e integrados. Se ben, os apocalípticos, neste suposto caso, con moi poucas ganas xa de lea.

O último en intervir, Martin Pawley, entregado á causa electrónica, case sen ambaxes, referiu os problemas de autoría e de comercialización dos novos productos. Sen alarmas innecesarias, solicitou unha maior atención a este tipo de cousas, xa que dá por feita a transmisión da literatura ou da escrita en xeral ao soporte electrónico (máis cedo ou máis tarde). Rematou falando da necesidade do editor, entendido como peneira, para a creación mesmo no formato electrónico. Este aspecto entendino como cautela diante do descoñecido, aínda que debo confesar que casa pouco, ou menos, co seu discurso xeral no que prima a visión dunha rede aberta, sen intermediarios, regulada (se me permiten o oxímoron) pola falta de reglas e pola libertade mesmo arbitraria (de arbitrio, ollo, de albedrío) dos seus usuarios.

Básicamente estas posicións foron mantidas durante a conversa ulterior, mesmo tras a intervención desde as poltronas (así pon no respaldo) da sala doutro insigne blogueiro, Manuel Bragado, que resumiu esa mistura de nostalxia sentimental polo que vemos desaparecer, o entusiasmo (tecnofilia apuntou) polas novas tecnoloxías (xa non novas) e o incertidume no marco comercial (con autores, editores, libreiros, bibliotecas polo medio) observado nos últimos tempos.

Tamén eu interviñen, sobre todo animado pola perspectiva blogueira que ofreceu Manuel Gago de poñer un comentario a aqueles posts tan interesantes, para lembrar que aos poucos as bibliotecas, como principais compradoras de libros e de certos libros sobre todo, comezaban a non adquirilos para os seus depósitos por problemas de orzamento (de espazo, engadiu Martin Pawley) porque preferían adicar os cartos á subscripción electrónica ou á accesibilidade de todo o mundo á información.

Foi, pois, unha sesión moi interesante para comprender, entre todos, cada un probablemente no ámbito que coñecer millor, o alcance desta que parece revolución notabilísima nos modos de difundir e disfrutar a palabra, e, como derivación disto, a máis que posible transformación de gustos, intereses e formas de dar a coñecer e, por suposto, recibir a cultura.

A REAL ACADEMIA GALEGA EN VIGO

Fermoso cartaz (que agardo atopar estes días para poñelo) o que orna hoxe unha esquina próxima á miña casa anunciando, para o vindeiro sábado 26 de Xaneiro, no Auditorio do Concello na vella reitoría da rúa Areal, o primeiro acto de homenaxe a Xosé María Álvarez Blázquez. Trátase da lectura do discurso de entrada na Real Academia Galega, titulado Cantares e romances vellos prosificados, na voz do seu fillo Xosé María. Se non é imprescindible invitación, alí estaremos.

Un saúdo e un ánimo moi especial a don Isaac, a quen non tiven nunca a fortuna de coñecer en persoa nin ver de perto e a quen hoxe nin siquera lle gardan o merecido e xusto respecto.

Ilustración: Santa Maria della Salute, William Turner (Tate Gallery, 1844)

ALA TRISTE

Onte estivo o Reverte en Vigo. Encheu o auditorio e asinou libros, de pe, durante case unha hora. O público agardaba con paciencia e solicitaba de cando en vez foto co escritor. Vin a Reverte canso, pouco áxil. Soltou algunhas prendas da súa bolsa particular e engarzou algunhas longas peroratas con ideas, ao meu xuízo, ilusorias sobre a asepsia política dos feitos históricos. Puxo entusiasmo por momentos, sobre todo cando explicaba algúns cadros que foron sustento intelectual na súa vida como O triunfo da morte de Brueghel ou O cabaleiro e a morte de Durero. Puxo amargura na lembranza dos ilustrados condenados a exiliarense e a non comprenderen que aqueles aos que admiraban eran ao tempo instrumentos de opresión. Puxo lamento e admiración, por partes iguais, para os heroes insensatos da batalla, das miles de batallas. E puxo aceno severo e estoico finalmente ao falar da morte, da súa propia morte, cun discurso tomado con voluntaria sinceridade do vello ars bene moriendi. Vino melancólico, un pouco abatido. Sorrinte, iso si, diante da concurrencia, complacido do éxito rotundo, das moreas de xente que cruzan mesmo toda Galicia (autoadmitidos frikis de Reverte) para velo e escoitalo. Pero, sen dúbida, triste. Canso e triste.

Ilustración: A Tebaida, Gherardo Starnina (séc. XIV-XV)

AGRADECEMENTOS

En primeiro lugar ás persoas que leron por primeira vez a blogonovela de A DOBLE MORTE DE CARINA MOURELA e emitiron os seus discordantes xuízos:
A Giulio e a Carmigna, marqués e marquesa di Corviglione.
A Anabella, a baronesa de Lanzós, e a Edoardo, o seu consorte, pintor bohemio da rive gauche de san Roque.
A Cesáreo Fender aka Kent Dallas.
A Silvina, a abadesa de Cambridge, e a Robert Temple.
E a Ironside ou Blessed Churchs, polas súas afiadas notas.

En segundo lugar aos locais que permitiron o natural desenvolvemento da acción. Sobre todo co imposible propósito de ver recompensada semellante publicidade:
Prada a Tope.
Lanterna.
Hotel Carlyle de Nova Iorque.

E en terceiro lugar aos lectores desta blogonovela a cachos que tiveron diante do seu ecrán durante varios días. Nomeo a Brétemas que lle deu insólito pulo, así como a Lourixe que lle mandou unha chuzada boa e a Daniel Salgado, vía Isaac Lourido, a quen non coñezo de nada nada, por darlle a oportunidade á Matilde Espinardo (que non quixo respostar, sorprendida coa miña iniciativa de publicarlle as páxinas que me pasara no verán, ás miñas preguntas porque non daba creto ao que estaba a vivir) de amosar o seu traballo. Eu estou seguro de que, cando remate o fin de semán que ten ocupado cun bautizo en Cenera e cunha festa de cumpreanos en Custavil, explicará os pormenores deste relato.
Moitas gracias (grazas non, please).

THE END

Hoxe, xusto o día en que o xornal EL PAÍS fala desta blogonovela, A doble (dobre) morte de Carina Mourela chega ao seu fin. Os títulos de crédito, os agradecementos e unha entrevista coa autora, Matilde Espinardo, sairán mañán, xunto coa edición da blogonovela completa. Poñan, por favor, de fondo musical (preparen antes todo: abran outra pestana), para ler este último capítulo a seguinte e fermosa melodía.
Moitas gracias.

PENÚLTIMO CAPÍTULO, TACHÁN, TACHÁN

Unha das esceas máis eróticas, incandescentes e húmidas da blogonovela: para xogar só co rato.

SUXERENCIAS VIAXEIRAS

Estou indeciso: quero largar polo entroido (non mi piace molto, para sermos sinceiros) e non dou conseguido atopar sitio onde ir. Se a viaxe é barata, o aloxamento é carísimo; e viceversa. Ando entre Londres e Londres, pero non son quen de decidirme. Tamén teño a posibilidade after Padornelo en coche, pero é verdade que os días tan curtos non favorecen andar por eses camiños invernais. En Salamanca, xa coñecida, poucas cousas se perderon e ademáis os prezos dos hoteis son máis caros que en Londres, por moito que digan. En Valladolid son máis baratos, pero que fago eu en Valladolid en pleno febreiro aparte de ver a praza maior e estar todo o día a cafés para recuperar o alento? León estaría ben, pero a última vez que estiven alí corriamos pola noite de pub en pub para non ficar xiados no medio das rúas. Tamén podiamos acercarnos ata Asturias: é boa baza, pero como lugar para descubrir semella xa bastante difícil. Para Portugal xa non viramos: ás cinco ou seis da tarde pecha todo, á europea, e a durmirmos. Non estaba mal esta opción, pero arruinarse por sobar sabas lisboetas é excesivo. Os avións esculcados van desde un clásico Barcelona (cos prezos polos cirros), a mesma Madrid (cun frío desalentador), o París sempre tan perto de Vigo vía Citröen, e, sobre todo, Londres. Mirei para Berlín, pero o avión debe de dar unha volta polo mundo adiante antes de chegar a Alemaña: non baixa de 10 horas a tournée de dios. E se perdo case 20 en tres noites, pois xa me dirán. Total, que mentres escribo este desafogo persoal, ando na percura de traxectos, hoteis e outras variedades. En fin. Xa lles contarei como foi. Polo de agora, agradezo suxerencias.

ANTEPENÚLTIMO CAPÍTULO DA BLOGONOVELA

Con este capítulo, a blogonovela A doble morte de Carina Mourela entra na súa recta final, no seu countdown sen control. Martín Marqués esperta do seu sono reparador e atopa por fin a felicidade nunha barra dun pub. A felicidade gintónica que tantas veces viviu Matilde no seu Bar Os Pontóns de Murias.

OS JOHNNYS DO DADO DADA

As mans vertixinosas, os dedos máxicos dos Johnnys do Dado Dada, by SFM.

E FALTAN TRES CAPÍTULOS

Van chegando ao seu fin as pescudas intelixentes da inspectora Contrueces e as ansias eróticas de Ercole. Atención, pois, a estes derradeiros capítulos.

MARCELLO E SOPHIA. SECONDA PUNTATA.

Parece increíble pero hoxe, co día que facía especialmente indicado para ficar na casa, nin siquera pensaba saír. Pero o xornal é sagrado e o pan, aínda que uniformado á típica barra convencional, non pode faltar cando se trata de facer unha paella na casa. E saín. E cando ía marchar do kiosko, co meu xornal baixo o brazo, a sempre atentísima Maricarmen di: "Non queres levar a entrega que chegou do Cine de comedia italiano?". Eu entrei de novo baixo o feitizo e cheguei case ao final da tenda, onde reinaba o cartón coas dúas pelis por 11,95 euros. Pero que pelicula ofrecían hoxe? Nada máis nin nada menos ca Ieri, oggi e domani, cuxo fotograma puxen onte. A tarde foi enteira para eses dous fenómenos da interpretación: Marcello e Sophia en estado de gracia absoluta. Pracer único pasar esta choiva, este vento cruel desde unha terraza cálida de Piazza Navona.

Na fotografía ámbolos dous con il più grande: Federico Fellini.

SOPHIA, MARCELLO E ORNELLA

Foi día de rencontro postnadal cos amigos de Cambados, en torno a unha mesa na Lanterna. Un rito anual no que aproveitamos para agasallar aos pícaros (xa non tanto) e para falarmos dos proxectos para este ano 2008. Comezamos ben, con ideas interesantes e ordenadiñas sobre o que íamos facer, pero moi axiña fixemos o mellor que sabemos facer: dispersármonos. Divagar, desviarnos: divertirnos. Moita dispersión.

E foi nesa happy hour, en que nin siquera nos decatamos de que os rapaces decidiron voltar a casa, que xa non están perto de nós, cando o desvío pasou polas pelis que vimos últimamente e daí ao Laberinto do Fauno, daí a Maribel Verdú, daí ao delgada e demacrada que estaba, daí a que comezaba a ter un ar a Lola Gaos, daí a Belén Rueda, daí a Ariadna Gil (nunca lle gustou a X), a Ángela Molina, a Ana Belén. Daí saltamos a Scarlett Johansson, que a E. non lle gusta moito, pero a C. si. E daí a Lost in translation, con debate duro sobre se era unha grandísima película ou unha filfa pinchada nun pau. Tras o debate cinéfilo moi cultureta para a ocasión, volta á discusión sobre o ben ou o mal que se conservan as actrices (non era hoxe día de actores). E. solemnizó (mentres lle zoupaba a unha pizza melanzane) o apelido Pfeiffer; A. (cun cacho de spaghetti nos labios) asentía mentres I. (cun aceno de satisfacción pola focaccia consumida) apuraba o nome de Sharon Stone e C. aceptaba ámbolos dous nomes. Pero X. (que cambiaba o viño branco polo tinto) pronunciou Sophia Loren e daí, cun sorriso de orella a orella, comezaron saír Lollobrigida e Cardinale e Deneuve. E, entón, apareceu a palabra máxica: Marcello, o bello Marcello, e alí concordamos, como proxecto e sen deixarmos de engulir, sermos como Marcello. Sempre como Marcello. De novo e de vello. Como Marcello. As pizzas, as focaccias e a pasta, cun Casal de Armán moi recomendable, foron eliminadas coa paixón que permite lembrar as imaxes de tantos rostros bellísimos que formaron parte da nosa educación sentimental. Falamos dispersos, andivemos dispersos con humor distraido rastreando divertidos os nosos ídolos de sempre. E, ao final, saiu, dun recanto case esquecido da memoria e cos cafés xa na mesa, como non, a musa da nosa adolescencia, agora case descoñecida, pero icono da nosa redención sexual: a marabillosa Ornella Muti. Para todos aqueles que soñamos con ela (sen entrarmos en máis detalles que foron explícitos cando prolongamos a sobremesa máis alá das cinco da tarde), vaia este post de homenaxe.

O que diciamos: moita dispersión. Desviación. Diversión.

E hoxe novo capítulo da blogonovela: o capítulo 27. E falta xa pouquísimo para rematar.

(PRIMEIRO) ANIVERSARIO DE BLOG

Non sei se me darei levantado para ir mercar o pan. Estase moi ben aquí.

OS VELLOS DEBEN AMPLIFICARSE

O meu amigo, vello coñecido dos tempos da academia da que falei o outro día por ser amigo íntimo do meu irmán, tocou en decembro no Dado-Dada a batería, nun grupiño de jazz onde tamén tocaba outro colega da miña idade, ano ou par de anos máis pequeno. Debutaban ámbolos dous nun espectáculo musical, breve pero emotivo. Outro amigo, este de pupitre nas aulas compostelás, fixo fotografías do evento, porque agora tamén dedica o tempo a esta faceta artística. Meu irmán mesmo tocou en pleno día de inocentes o baixo na súa primeira incursión nunha banda de rock (así, sen aditivos). Eu dedícome, con constancia e con certa intención artística (de efectos moi limitados), á creación deste blog que mañán cumplirá un ano.

Todos superamos a corentena e case todos decimos o mesmo sobre o asunto. Meu irmán engade o dos cartos na man que posibilitan a adquisición de instrumentos que antes non podiamos conseguir: esa cousa burguesa, lamenta con tan escasa convicción que parece alegrarse. Vivimos unha nova xuventude? Prolongamos a de sempre? Hai que dividir as idades do home como antes?

O certo é que asistimos a unha apoteose (por veces entusiasta) do que antes non puidemos ser/facer. Buscamos tempo para dedicarnos ao que nos peta, ao que nos sae de dentro, como dicía Ferreiro, Celso Emilio. Os pubs e locais de copas abren as portas para estes grupos de maduritos (o de interesantes é o adxectivo que ven de seu para contentar o invencible) que se empeñan en divertirse con algo que nos seus tempos resultaba difícil ou imposible. Só hai que ver a cara do meu irmán nun myspace (sinto non ter licencia fraterna para o anuncio) que rula por aí para decatarse do que nos perdimos durante tanto tempo.

Abofé que vou mercar máis cedo que tarde unha guitarra eléctrica, co firme propósito de facer o que (nos) cúmpre nestes casos. Tocar ben non sei se tocaremos: pero amplificarnos si que nos amplificaremos. A fartar.

Foto para un calendario, no Xermán de Cambados. Un clásico (as empanadiñas do domingo son máxicas cos artistas, poetas e deputados que fornece a vila fidalga e soñadora) sempre recomendable. Non está sempre así, advirto.

O capítulo de hoxe da blogonovela está dedicado a un personaxe de importancia capital (e non digo máis) e chocalleiro: o gran Martín Marqués, inspirado, según Matilde, nun antigo noivo (un efímero amante, non confesable) de Xixón, afeccionado á nada máis absoluta, tan atractivo como langrán, ou atractivo por langrán a tempo completo.

A INSPECTORA CONTRUECES NO VITRASA

Vaise acercando o final da historia. Os fíos vanse anudando, pero aínda agardan sorpresas. Os capítulos de hoxe constitúen o final do segundo acto, unha pasaxe anticlimática, antes de chegarmos ao estoupido final. Pero eso xa o iremos vendo. Matilde quere afiar o suspense e pediume que a partir de mañán os capítulos vaian de un en un. Fareille caso. Pero hoxe, ración doble da doble morte de Carina Mourela.

ANTIABORTISTAS PERIGOSOS

As clínicas que practican o aborto nos casos que a lei admite son case todas privadas. O Estado, cunha hipocresía ben notoria xa que paga a intervención quirúrxica, desvía as mulleres que desexan abortar cara a hospitais, particularmente dedicados (case creados) a tal fin. Nunca tenta obrigar aos médicos da Seguridade Social a practicar tales intervencións, por temor á extensión da ameaza da obxeción de conciencia entre a clase médica. Pero desto hai xa demasiado tempo. Unha reforma da lei vaise adiando desde xa nin se sabe, para non molestar de novo aos cristiáns, co argumento obsoleto de que a sociedade non está aínda preparada para un debate desta magnitude. Mentres tanto, as clínicas que se dedican a estas intervencións, aínda marcadas por un estigma indeleble, deben permanecer na marxinación máis absoluta cando non na semiclandestinidade, obviamente non por ilegalidades, senón polo acoso cotián (agresións, insultos, sabotaxes, ameazas) á que son sometidas polos sectores máis fanáticos e fundamentalistas da sociedade.

Unha educación sexual aínda por resolver (sen esquecer as obxecións de moitas boticas a expender a píldora do día seguinte) podería paliar a sempre traumática (un quirófano é sempre un quirófano) decisión de interrumpir o embarazo. Pero, mentres eso chegue a ocorrer, non estaría de máis que os poderes non só promulgaran leis máis flexibles e abertas, senón que procuraran que tales intervencións non foran sempre tidas como unha especie de turbia e escura maquinaria, lonxe das persoas, na marxe do mundo, case ás agochadas de todo.

E para iso é precisa unha consciente e libre política de aborto en centros públicos, con todos os medios a disposición das mulleres que desexen (nunca por gusto, entendo eu) non continuar co embarazo: darlle esa presencia, sempre dentro da discreción necesaria, contribuiría a alonxar os prexuízos sobre esta cuestión capital da libertade individual das mulleres.

MATILDE ESPINARDO, AUTORA

Matilde Espinardo recoñece que atender o bar sácalle de escribir. E cuidar do neto. E tocar boleros e pasodobles os días de festa no chigre de Pín. Aproveita os luns que pechan o bar para escribir, se non ten que acompañar a súa tía ao tanatorio para o enterro cotián. Ou as noites de inverno, de friaxe e chuvia gris, nas que fecha cedo e Jose, o seu marido, o gallego, aínda troulea polas outras baiucas. Ninguén na súa casa sabe que escribe; esconde baixo a máquina de coser os cadernos milimetrados, escritos con lápiz de punta dura, afiados e finos, sen apenas grallas ou tachaduras. Métese na cama, dobla os xionllos, mira para o teito durante un breve instante e comeza a escribir sen parar. Ata que escoita chegar ao marido e entón enfunda o caderniño por entre o colchón e simula ler a Isabel Allende, esa mesma novela que leva empezada desde hai moitos anos e que lamenta (por fortuna, pensa) non poder ler nunca. Hoxe díxome que estes capítulos de hoxe tiveron un pouco de axuda, pero non quere dicir de qué tipo. En Carraspientes seguro que o saben, pero non quero nin podo aseguralo.

O SITIO DO MEU RECREO

Pingas de auga na imaxe que borran, pouco, a memoria. A Academia. Con arquitectura carcelaria e modos autoritarios. Lembro que saltei unha tarde este valado de ferros cos meus compañeiros. Ceibes por un instante. A directora berraba desde o medio do patio, aldraxada por aqueles súbditos que ousaban escapar. Non foi nada: unha parvada. Queriamos ir á festa, pero, sobre todo, queriamos saltar o valado. Así, por vontade absoluta. Unha toleada, ao fin e ao cabo (a filla do cabo, como dicían por alí). Algúns compañeiros, mangallóns, baixaron a cabeza (nunca a levantaron moito) e asinaron culpabeis. Eu, entre eles. Eu, por eles. Que máis ten!

A mín gustoume: voltaría facelo. Aínda estou a saltar ese valado. Non me gustan esas fiestras, ese corredor. Salto, salto. Só o recordo dos miles de bicos dados no recreo alivian ese pesadelo.

UNHA SEGUNDA OPORTUNIDADE

A curmá da miña nai ten unha fixación técnica coa intertextualidade. Pero ela non lle chama así. E fai ben, porque mira que hai palabros ben feos nisto da crítica literaria. A ela gustáballe moito o GGM, pero últimamente pensa que é un "viejo verde" (o libro das non sei cantas memorias tirouno polo váter abaixo). Aínda lle ten un pouco de lei, pero, a decir verdade, cada vez menos. Aquí nestes novos capítulos da blogonovela faille "homenaxe", como di ela, pero recea moito de que se lle "note demasiado". Eu creo que non, Matilde, eu creo que non.

O LAGO QUE SULAGA

A mina pechou o 31 de Decembro. O grande furado que deixou a extracción de lignito durante case 30 anos ocupa unha extensión superior en catro ou cinco veces a propia dimensión da vila que viviu ao seu lado. A entulleira, agora inzada de arbres e praderío por onde corren cervos e xabaríns, aínda é máis grande. Agora o profundo abismo escalonado, de cores grises, pardas e brancas de arxila nova, vai ser sulagado no prazo de catro anos. Unha canle desde o río Eume vai subministrar auga durante todo este tempo ata convertir aquel pesadume escuro, de 200 metros de máxima profundidade, en lago de lecer cunha pequena illa perto do que hoxe é paisaxe de cintas transportadoras, canxilóns oxidados e pavillóns de escorias.

Aventuran, con campo de golf engadido, turismo de vela (asegurado está o vento, incontible naquelas paraxes) e de deportes acuáticos (piragüismo, esquí, mesmo natación, con praia incluida pola parte que mira á vila). Auguran peixes entre tantas aves ou animais como agora exhiben, en libros preciosos que a propia empresa edita para propaganda do seu ecoloxismo vencedor de malas conciencias. Non teño idea precisa sobre as vantaxes da proposta. Voces, moi baixiñas nunha vila onde calquera iniciativa para traer emprego está sempre ben vista (a recente planta de gas, a autovía que cruza o concello), falan contra o megalómano proxecto.

Fun co meu irmán e co meu pai, en plan capataces de obra, para tomar medida daquela nova natureza. Todo parecía grandioso: as máquinas extractoras e apiladoras, de máis de cen metros cada unha, semellaban formigas naquelas magnitudes. Vin fotografías virtuais de como quedaría o lago, aproximacións imaxinativas de como sería aquela masa de auga que o Eume alimentaría durante case un lustro.

Entón, collimos a estrada antiga de Espiñaredo para volver ver o que quedaba das pequenas abas do Meidelo. Pasamos por Piñeiros, Castiñeira e tomamos camiño de Cheiván, entre penas de formas rechamantes, arcolitos e piñeiros, coa ollada posta sempre nas pequenas fragas que agochaban os regatos e delimitaban a paisaxe industrial do seu tempo pasado. O ceo era de cinza. E aqueles lugares, apenas aldeas, bautizados con sinxelos nomes de arbres e case desertos, que viron furar a terra, agora han contemplar un horizonte de ondas case mariñas: unha lámina perlada que usurpará da vista o fango, a lama e a terra da que están, estamos, compostos.

AGASALLO DE REIS

Durante estes días a blogonovela tomou vacacións, pero hoxe recupera outros dous capítulos, coa tensión narrativa en fervor máximo e a temperatura erótica en plena incandescencia.

RETORNO A BRIDGESHEAD

Voltei hoxe dunhas pequenas vacances (resumidas nun sinxelo lema coñecido como "Do catre ao chigre", que ensanchou o meu perfíl apolíneo) nunha afamada casa rural á beira do río Eume, xusto ao lado da non menos famosa Casa Ana, hospitalaria casa de comidas onde toda xenerosidade ten asento. Desconectado ao bloguerío, decidín adicar o tempo ao rexo far niente, típico da zona. Zorza, liscos, polbo, tripas, callos, chourizos, xamóns, lacóns: Bridgeshead Revisited, nunha especie de xinkana gastronómica inacabable. Deume tempo para ler algún xornal atrasado (ou sexa: do día despois); para falar con vellos amigos que preparan un Valle para o verán en Madrid (alí estaremos, Pepe); para ver transcurrir o río desde a ponte dos ferros; para pasar ese frío case esquecido do interior, ás veces misturado coa choiva persistente e co vento xiado que ven do Caxado e conxela a voz; para bicar á familia na casa do meu irmán, co can deitado, acariñado pola man da miña nai, e coa cheminea encesa, atendida e vixiada con rigor por meu pai; para apurar uns manteigados co café con leite da mañán co firme propósito de vivir intensamente o tempo, aferrado aos brazos tenros de Cecilia, Carolina e I., baixo un paraugas único que de nada serve. Cando collín hoxe á tarde o coche de tras da ponte, varado tras catro días sen tocalo siquera, pensei nas ganas que tiña de voltar, pero tamén nos momentos fermosos que ficaban atrás: só a lembranza de Carlota cantando co micrófono da Wii e de Elvira golpeando o saco de boxeo que os reis lle trouxeran aliviaba o retorno.