Els Comediants representan na historia do teatro neste país o triunfo das compañías independientes. Nadas a finais dos anos 60, cun meteórico ascenso nos anos 70, unha consolidación nos 80 e unha clara institucionalización nos 90 e comezos deste século XXI, as compañías de teatro independiente, de raigame amateur e, segundo talentos, convenientemente profesionalizadas, son os puntos de referencia básicos da actividade teatral en España. Os nomes senlleiros de Els Joglars, Dagoll-Dagom (entre os miles de grupos cataláns de primeiro nivel), máis tarde La Fura dels Baus, xunto con aqueles procedentes en boa medida do teatro universitario como Tábano, Goliardos, a sevillana La cuadra de Távora, contribuiron á recuperación da vitalidade do teatro. Sen estes grupos hoxe é imposible contar a historia do teatro do final do século XX.
Entre todos eles, Els Comediants ocupa un lugar eminente. Os seus montaxes, nos que primaba sempre máis a escenografía, a participación festiva e lúdica do público, emparentaban cunha das partes esenciais desta renovación teatral: o componente circense, espectacular, ao fin e ao cabo, do xénero dramático. Joan Font, o seu director de case sempre, foi home ambicioso nestes planteamentos e soubo trasladar aos espazos públicos o divertimento, a imaxinación e o esplendor dos artellos e tramoias que configuran o máis atractivo do mundo teatral.
Els Comediants estiveron onte en Vigo. Nun esceario tradicional, de embocadura italiana. Lonxe do seu habitat natural de ágoras amplas e rueiros por onde atravesar os seus dragóns de lume, os xigantes e cabezudos de troula, os zancos impertinentes a bourear entre a xente. Aínda así, non son capaces de deixarense aprisionar polos lindes do taboado e comezaron e pecharon a obra misturados entre o público. Presentaron unha obra, ao meu xuízo, menor, pero con todo o encanto comediants. Cos elementos metateatrais que proporcionaban á obra un distanciamento irónico, a obra trataba de relatar, dun xeito para mín demasiado escolar e didáctico, a vella historia do teatro, a través dos fitos dramáticos (unha representación de Romeo e Julieta desconstruida, por dicir algo moderno) e dos distintos xéneros teatrais: as danzas primitivas de imitación, a traxedia grega, a commedia dell'arte (a parte que mellor representaron: bordaron un exemplar entremés), a farsa satírica, o melodrama, o drama existencialista, o teatro actual (cun chisco de parodia pouco explotada).
O texto dramático pareceume pobre ou escasamente elaborado, pero non así a posta en escea, sempre abraiante, cunha eficacia nos xogos de luces, música, atrezzo, asombrosa. Os cinco actores (tres homes e dúas mulleres), moi novos, cumplen coa esixente escola de Els Comediants e conducen de forma lixeira e admirable a representación. A distancia irónica que proporcionan á obra impide ao final saudalos e felicitalos como convén. Foi unha amable velada (un pouco curta), con momentos especialmente brilantes (como o do final), que xustifican a sona e o prestixio dun grupo ao que lle debo (debemos, se conto aos que asistimos) boa parte da nosa cultureta, a pouca que fomos construindo ao longo do tempo.