Caxigalines nella Reguera'l Campizu

30 luglio 2009

VIETATO AI NON ADETTI AL LAVORO



O falar deste blog pon cancelas por uns días. 
Deixa, en troques, pendurado delas, este poema de Vincenzo Cardarelli como silenciosa lembranza: 

Distesa estate,
stagione dei densi climi
dei grandi mattini,
dell'albe senza rumore
ci si risveglia come in un acquario
dei giorni identici, astrali,
stagione la meno dolente
d'oscuramenti e di crisi,
felicità degli spazi,
nessuna promessa terrena
può dare pace al mio cuore
quanto la certezza di sole
che dal tuo cielo trabocca;
stagione estrema,che cadi,
prostrata in riposi enormi;
dai oro ai più vasti sogni,
stagione che porti la luce
a distendere il tempo
di là dai confini del giorno,
e sembri mettere a volte
nell'ordine che procede
qualche cadenza dell'indugio eterno.

CONSELLO DE CONTAS: UN CONSELLO INCÓMODO


Sabemos da existencia do Consello de Contas cando presenta os seus informes no parlamento. Ese día algún xornal, non todos, e segundo os temas, os implicados ou a relevancia social do organismo examinado, publican algunhas das conclusións máis rechamantes do texto. Leva tempo funcionando cunha regularidade admirable e con non menos rigor desde hai bastante tempo. 
Tiven a oportunidade de coñecer os seus traballos cando no ano 2003 quitaron o informe sobre a Universidade de Vigo, onde calquera podía ler con total abraio as maneiras contables, gastizas e dilapidadoras dalgunha parte da administración. Daquela a denuncia contra varias persoas referidas no informe serviu de involuntaria cortiña de fume para o resto, un relatorio exhaustivo de malas prácticas administrativas. Expresións coma "A Universidade debe evitar a práctica de concentrar nunha mesma persoa a responsabilidade de autorizar e realizar o gasto, sobre todo cando implica retribucións para o propio autorizante; tamén debe establecer controis axeitados para asegurar o emprego dos fondos públicos recibidos en concepto de subvencións para investigación nos proxectos específicos aos que se destinan", entre moitas outras, poden resultar moi significativas.
Nos últimos días asistimos á presentación de tres informes novos, que atinguen tanto ao bipartito saínte (o do IGAEM, continuación do outro de 1996, que hai que lelo (páxinas 20-21) para crelo, e o concerto sanitario con POVISA do ano 2006), como ao goberno de Fraga (o das Axudas ás federacións). Sinalo este aspecto porque considero que o Consello de Contas debe estar libre de calquera acusación de parcialidade á vista da súa traxectoria nos últimos anos. Pode dicirse que ningún partido, á cabeza de institucións, de organismos autonómicos ou locais, está libre de tal exame: non hai que sinalar que algúns menos porque a súa estadía nos tronos do poder foi sen dúbida máis reducida.  
O que me parece máis insólito é o nulo caso que se lle fai. Non son vencellantes as súas conclusións e só adquiren natureza de recomendacións. Pero que non sexan vencellantes non quere dicir que as súas advertencias (que poden asumir carta de acusación xurídica se algunha institución leva diante dun xulgado as irregularidades observadas: o propio tribunal de contas pode mesmo proceder, no caso de indicios de responsabilidade contable) non sexan tidas en conta pola opinión pública ou polos poderes públicos para a denuncia ou a acusación e, no seu caso, para a depuración de responsabilidades. O descontrol do gasto na administración, á vista do que sae case sempre nestes informes, non é excepcional: é case o hábito en certos apartados do universo administrativo. E moitas das prácticas recriminadas nestes exames (dietas inxustificadas, autoliquidacións, facturas sobrevaloradas, importes excesivos nas compras, acumulación de pequenas cantidades en certas empresas, falsos viaxes non certificados) seguen a ser habituais (por extendidas e case admitidas) na administración pública. 
Non confío en que esto poda mudar. Pero fago aquí a miña fiscalización da escasa estatura política outorgada a este necesario control das contas da administración galega.  

29 luglio 2009

CEN DÍAS: FEIJOO CONTRA A NADA


Cen días non son nada para triunfos ou derivas. As enquisas, todo o manipulables que un poda considerar e por iso mesmo perigosas na contraria autocompracencia daqueles que padezan a tentación de non sentirense concernidos, elevan a Feijoo aos altares do país, lugares aos que pola súa traxectoria de meritorio en terra de tortos non debería (e faría ben) aspirar. 
A presentación de onte, con calculada escenografía (que se suma ás aínda máis calculadas apropiacións do discurso de Castelao e do que caia para irritación de nacionalistas: quen lle fai os discursos con tal deliberado propósito?), reúne en poucas palabras o vocabulario da nova gobernanza, en claro contrapunto ao que foi materia de discusión nos últimos tempos do bipartito. 
Unidade (bien compactá, como quería o himno aquel eclesiástico que fose fundada Xerusalén), representada polo pouco espazo que había entre as cadeiras á súa vez estreitas nas que apousentaba o goberno todo que pechaban en hipotenusa o ángulo da sala, baixo a férula/atril do presidente, fronte ao inevitable e condicionado xanismo do anterior goberno. 
Austeridade, tamén representada nese apretado grupiño de persoas, sentadiñas con aplicación detrás do xefe, pero tamén coa perspectiva de coches blindados (xa postos á venda), cortiñas automáticas e despachos zens como coartada servida (o que non invalida a vergonzosa realidade, o erro ou o mal gusto do anterior) por xornais que, ollo, marcan como nunca os temas e asuntos dos que convén e se debe falar. 
Liberdade (coa palabra cordialidade como acompañante utilísimo), sen representación simbólica aparente, pero repetida ad nauseam cada vez que un micrófono bica ao Presidente e utilizada como patente de corso ou parapeto para todo canta discusión saia ao respecto. Neste caso, os asesores ou el mesmo saben moi ben o que se traen entre mans. 
Non sei se a patilla (longa) e as gafas (semipasta) que gasta (semellantes en ambos casos ás miñas, o que non deixa de ser motivo de certo cachondeo na casa) lle outorgan imaxe para outra das súas palabras do seu mínimo pero efectivo diccionario: acción; pero o certo é que entendo (niso disinto coa meirande parte dos colegas), por esta vía da escenificación e do discurso retórico simplicísimo pero dotado de pequenas pílulas picantes como a de incorporar a revisada auctoritas de certos escritores, o éxito de Feijoo nas enquisas. 
Pero é que hai unha cuestión que escapa a esta teatralización perfecta dos seus cen días de goberno, á marxe dos 400 coups (de efecto, de estado, de fortuna) que disque deron: a longa marcha tristísima, inane/inerme/exangüe, desfallecida e case morta da oposición. Pero non só a marcha, senón o futuro máis ou menos inmediato de toda ela. Se as cousas seguen así por máis tempo, a sangría pode resultar demoledora, porque, amigos meus, e en resposta ás dúbidas (simuladas) do amigo Lándoas, Feijoo non é nada parvo. Pero nada nada.   

Nota: Apropiación: facer propia.  
Nota 2: O fotógrafo tivo a idea de quitar na foto só a bandeira española. Ignoro con que propósito.

25 luglio 2009

TOSCANA NA LONTANANZA

Chega hoxe xa arrecendo da Toscana. Colle na val d'Orcia, próxima a Siena, cerca de Pienza, Montalcino, Montepulciano. Agardan noites de san lorenzo con le stelle cadenti, botellas di Brunello, piscinas brancas de Bagno Vignoni, il palio dell'Assunta, cenine postpalio, un pranzo en Monteriggioni, un panino di porchetta, unha ollada aos Uffizi, unha excursión ao Trastevere, un chapuzón en Grosseto, a subida lenta ao campanile de Montepulciano, unhas pappardelle al cinghiale pe de Cortona
Manca una settimana. Máncame aínda o tempo de agarda.   

24 luglio 2009

REBELIÓN


Transcorren estes días de final de curso entre fichas, informes, formularios, follas de cálculo. Datos, táboas, listas porfían por entreter estas tardes longas de verán, mentres a cada minuto asalta a dúbida de se valerán ao cabo para algo. Aceptamos, con resignación, a infinita multiplicación de papeis, protocolos, aplicacións informáticas. A clave consiste en acelerar este proceso, en colocarnos en masa na voráxine de completar, encher, cumprir, os verbos deste mantra motriz. Todos, todas en todo. Sen demora, con prazos, metas, reunións sempre definitivas e concluintes. Non falta o coincidente lamento, a malsonante diatriba por esta perda miserable de tempo, pero tan axiña como cres que xa nos levantamos en armas, o colega ao teu carón entrega dilixente a súa parte, impolutamente cumprida, coma un esquirol que anula o arrebato. 
Gañas me dan de mandalo todo ao mesmísimo pene. A un tris de facelo, xúrovolo.
  

21 luglio 2009

OS TRIBUTOS


A diversión nunhas festas, pasada certa idade para disfrutar dos carruseis, non adquirida a imprudencia temeraria necesaria para subir a saltamontes e breakdances e a ausencia de serios contricantes, pernas mediante, nos coches de choque, cífrase na contemplación atenta das orquestras e, en segundo termo, dos grupos, grupiños ou cantantes de moda que acostuman a marcar mesmo as festas. Quen non lembra o ano que chegaron as Azúcar Moreno ou Marta Sánchez ou Víctor Manuel en retirada? Quen non lamenta aquela friaxe con Cómplices e apenas cincuenta persoas nun lameiro no que agromaba unha xeada en pleno xullo? Ou aqueloutra de Regina dos Santos, cando bisbarra enteira, incluidas parroquias de provincias alleas, se aproximou por ver se era certa?
Este ano había grandes expectativas: unha actuación do novo grupo (sempre potente, duro, sexualmente desbordante) do meu irmán, Que cunda o pánico (con lixeira tendencia ao funky que se agradece tras unha perturbadora por perigosa deriva mikerivereña: o único, por outra parte, vangardista grupo trilingüe, incluso dentro dunha mesma canción); a delirante confusión de voces desgarradas e guitarras (demasiado melódicas, segundo retranca fraterna) do trash metal de Raze; a interesantísima posta en escea do grupo de Rap de As Pontes (Poblado do Barreiro, hors categorie) Ogmios, uns rapaces que riman con especial enxeño (eu quedei abraiado ao escoitar Góngora e Quevedo na canción) e cun excepcional sentido do ritmo; a magnífica (de menos a máis) actuación de Burning, incendiaria, cun cantante en estado de boa esperanza (froito da liquidación de lúpulos) e uns músicos que poden tocar en calquera estadio do mundo sen nengún tipo de complexos. Tras eles, varios grupos máis, xa a horas tan intempestivas que pechaban mesmo os toldos (por certo: magnífico servizo de catering en vasos de plástico) e os ollos do batería, por moita Locura que lle botaba. O dos horarios dos concertos convén revisalos de cando en vez. Digo eu.
Ao día seguinte, tocaba a Sintonía de Vigo, unha orquestra clásica entre as clásicas, que demostrou, ao meu ver, unha categoría por riba da media, pero ofreceu un repertorio insulso, plagado de mixes de cumbias, merengues e salsas con mecánica indiferencia. Só a contemplación dalgunhas parellas, expertas no baile, parecía animar o frío da noite. Neste punto quixera facer notar unha constante no público asistente, desde que eu teño uso de razón en As Pontes: a frialdade monumental, que non sei se debe a idiosincrasia de xente demasiado afeita ao nordés xélido ou ao severo xuízo ao que someten ás orquestras que visitan aquela vila. A estampa de decenas de parellas, cos brazos cruzados, a faciana seria e a ollada fixa nas luces do esceario, sen apenas un aceno de entusiasmo, debe sorprender á máis animada troupe de músicos que veñen dar o espectáculo. Ben se ve nas insistentes e inútiles proclamas dos vocalistas pedindo colaboración aos espectadores. E abofé que son entendidos, porque non hai máis que escoitar os comentarios de boca a orella que van deixando entre canción e canción. Non sei noutros lugares, pero aquí lograr a efervescencia évos difícil.
Pero ese mesmo día de Sintonía de Vigo foi o turno dunha nova variedade festeira, xa extendida en pubs e bares de pouca ou familiar concorrencia: o tributo a algún cantante ou a algún grupo. En Vigo, hai xa varios, pero nunca os vira lanzados ao esceario. E hai que dicir que nun caso, o dos Mckuin (porque para os Highlights dylanianos de Coruña o ambiente facíaselles excesivo), o resultado foi apabullante. Tributaba honores a Freddy Mercury un cantante tocado cunha cabeleira posticísima, unha camiseta sen mangas e un pantalón de plástico apretadísimo. Non pretendía emular a voz do finado, pero a súa propia (impostadísima como é de esperar nun rocker) era fantástica. Os músicos, ao parecer tamén tributarios de ACDC noutras ocasións, eran extraordinarios: o guitarrista principal, tamén maravillosamente toqueado para o evento, era de primera categoría, así como os demáis músicos, entregados á causa imitadora. Nun momento do espectáculo, coa rapsodia kuineira, deixaron de cantar, fixeron mutis por el foro, mentres seguía soando a música de Queen (ou do que podía parecer Queen, a estas alturas xa completamente difuminado) e voltaron un minuto despois para retomar a canción e rematala, nun alarde prodixioso de dobraxe técnico. Foi a actuación máis celebrada das festas (os da Unión do día seguinte só foi unha excusa para locir galas e preparar o asalto sexual da romería da fraga do día 25 por parte do público) e, probablemente, anuncia unha moda postmoderna: a do triunfo da emulación sobre a creación ex novo, a victoria da impostura completa sobre o remix de gasolineira en que se acomodan as orquestras. Moi axiña, todas as festas serán así: a exaltación monográfica do karaoke.  
  
  

20 luglio 2009

DE ESCÁNDALO EN ESCÁNDALO ATA A RUÍNA FINAL


As informacións que quita todos os días o xornal La Voz de Galicia contra a actuación do bipartito, nomeadamente contra o sector nacionalista do anterior goberno, son, para min, unha mostra evidente de campaña máis ou menos organizada. A propia estructura interna da Voz, que semella encomendar aos seus articulistas o tema do día e mesmo a algún redactor (que non asina co seu nome, en clara vulneración do máis elemental criterio deontolóxico que esixe, salvo para casos excepcionais, a autoría) a breve homilía en portada, permite a identificación do que parece unha elaborada estratexia de desacreditar o labor dos catro anos de anterior goberno de PSdG e BNG. Non entro en máis miudenzas (censura sobre certos temas ou persoas, control riguroso sobre a opinión, intereses sobre determinados sectores económicos, afinidades confesas por medios sutiles) porque ese non é o meu interese neste post. Necesito afirmar esta miña impresión sobre o comportamento do xornal para facerme eco das noticias que van saíndo estes días. Salvado o peculiar modo de presentar estas noticias (e de calar outras, como o do Porto Exterior da Coruña, salvo que vexan que non hai cartos ou que polas fiestras de Sabón non ven pasar os camións necesarios), os feitos reseñados son gravísimos de por si. 
Sempre critiquei o do Gaiás, con Fraga e con Touriño, con Pérez Varela e con Bugallo. Todo o que se fixo nese asunto é un despropósito que, polo visto, non ten fin, e promete, ademáis, escándalos que, de non ser polos cartos que costaron, costan e han costar ao contribuínte (como reivindica Lándoas), haberían de entrar no capítulo das megalomanías máis funestas da historia. O novo conselleiro vai poñendo as vendas antes das feridas, pero se trata dun corpo que mana sangue seguido, sen visos de remisión. As vendas soan a improvisacións ou a ocorrencias (como, por outra parte, vimos escoitando desde o comezo, coa novidade agora de que non hai oposición política nin social, nin se albisca por ningures) sen un programa claro e contundente de dar a única saída posible a ese enxendro: a demolición (controlada, se se quere, pero gratuíta para os contribuintes: e van dous, Arturo) dos edificios.  
O capítulo do concurso eólico, tamén hoxe denunciado desde o xornal de Arteixo, pode ser outra nova escandalosa de proporcións semellantes ao anterior. Aquí a cousa pode ser máis complexa, dada a vontade amosada desde o comezo por moitos sectores económicos de non aceptar os termos do concurso. A gravidade do asunto require unha comisión parlamentaria, pero, vista a inutilidade das anteriores e o incipiente arrecendo a casta da clase política galega, o asunto dará para debate e discusión durante días, sempre e cando algunha voz do BNG (porque do PSdG non sairá ninguén na súa defensa) sexa quen de dar a cara (o que non está a suceder en ningún momento: onde é que está Fernando Blanco?) polo feito. Porque, de non existir ese responsable e coa colaboración da Voz, o tema do eólico será un paseo triunfal para Alfonso Rueda e un escándalo para os contribuíntes que verán como (por uns ou por outros) o concurso é derrogado (sen importarlles a uns os cartos das negociacións ou os gastos dos recursos aos outros). Dous millóns e medio de euros que importan ao mundo? 
Mentres o bipartito estea baixo este escrutinio diario, o PP non precisará de demasiada pólvora para disimular a súa limitada planificación política. Mentres ademáis non haxa na oposición ninguén que poda abrir a boca na defensa das súas accións, o PP seguirá mandando dossiers ás oficinas de Sabón para manter entretido e abraiado ao contribuinte. O problema é que vai ser difícil, e máis nestas circunstancias, atopar unha voz na esquerda que se atreva a marcar a pauta política neste país, porque as que poden encetar un discurso (porque sentan non parlamento) están condicionadas por estas pequenas ou grandes miserias que aparecen (estean ou non magnificadas polo papel xornalístico) cada día ao almorzo de Galicia.  
Fai falta outra clase política na esquerda ou no progresismo de Galicia?

TVG, A FÁBRICA DOUTRINAL


Non vexo case nunca a TVG. Seguro que me perdo algo, pero estou aínda máis seguro de que gaño case todo. Hoxe puiden comprobalo de forma fortuita debido a esas visitas familiares que condicionan a elección televisiva. Foi no telexornal da tarde: daban a nova da rapaza violada por varios menores en Huelva, cun rótulo por detrás que poñía A lei do menor a debate. Primeiro cubriron a narración do feito, co engadido do recordo do similar delicto cometido hai apenas catro días: non teño que sinalar que o asunto é o suficientemente noxento como para que non fixera falta suliñar nada (o que en honor á verdade hai que agradecer). Despois, tras un pequeno corte e un cambio de locutor, trataron de expoñer, como quen non quer a cousa, o asunto do límite da idade penal, con datos sobre outros países, coa axuda mesmo dunha ilustración, na que se aprezaba con toda claridade que España se situaba nunha zona intermedia de Europa, cun límite similar a meirande parte de países. A continuación, volta ao estudio, coa lenda sobre A lei ao fondo a debate e de novo a remisión da noticia a dúas declaracións: unha do ministro Gabilondo, breve e en apariencia moderada, e despois (a orde a marcan as últimas eleccións) Alfonso Alonso, portavoz do PP, que entre outras cousas recalca no mal que está feita a lei do menor en España. Así conclúe a noticia. 
Eu supoño que falar de manipulación neste caso (e noutros que seguiron ao longo de máis ou menos quince minutos: logo chegou o noticiario lixo) non é serio. Non o é porque todas as noticias sempre son manipuladas. Porque nunca hai unha noticia exenta de consideracións ideolóxicas, morais ou políticas. Nada pode estar libre desa inevitable determinación subxectiva do narrador, do expositor, do opinador, do xornalista, ao cabo. Mesmo admito (non podo facer nada por evitalo) que nun servizo público a impronta do responsable da noticia tenda a marcarse. E mesmo (xaora, por experiencia adquirida como espectador de todas as canles durante moitos anos, non porque o considere nin minimamente aceptable) que esa impronta sexa a dun xornalista con ínfulas militantes a favor do partido que ocupa o poder.
Pero o que máis me asquea é a complexidade subtil, esa forma circunloquial, en apariencia inocua, esa burla á perspicacia do/a espectador/a pouco atento con que se plantea desde lonxe a noticia. A sensación, incómoda e nauseabunda, de que todo aparece elaborado cun plan preconcebido, cunha indigna estratexia de cálculo (indigna porque xoga coa ocasional falta de protección crítica dun cidadán que senta diante do televisor á hora de xantar para saber que ocorre no mundo) para rematar onde verdadeiramente queren rematar a noticia. Ou sexa: a convicción fraguada no interior do responsable (o redactor xefe?) de que a noticia necesita ser entregada con todos os adubos precisos para concluir nun corolario doutrinal desde o primeiro momento en que comeza a ser presentada. 
Sobre este particular, tampouco están libres outros telexornais. Pero o de hoxe, por tosco e reiterativo, serviume para renegar da televisión pública galega para moitísimo tempo. Non ían gañar conmigo un televidente máis (iso segurísimo), pero non pensaba eu que podían gañar a un tevegafuxido para case sempre.
Que por outra parte, hai que recoñecer, tampouco ten para eles a máis mínima importancia.  

13 luglio 2009

MÁIS LITIXIO, MENOS LITERATURA


A retórica escolar distingue tres tipos de discurso (ou genera): genus iudicialis (xudicial), genus deliberativum (forense) e genus demostrativum (epidíctico). A distinción é sinxela: o primeiro é o destinado á defensa e á acusación en contextos xudiciais; o segundo, á práctica de aconsellar ou desaconsellar en contextos asamblearios; o terceiro, á honra e pompa de circunstancias, coas funcións de louvar ou censurar, en contextos celebrativos. Os dous primeiros pretenden unha alteración da situación, mentres o terceiro pretende confirmar unha situación presuposta como constante. Os dous primeiros son pragmáticos e requiren a presencia sempre de alomenos dous oradores, mentres o terceiro non precisa de dialéctica algunha.
Este preámbulo técnico (polo que solicito licencia e desculpas) serve para afirmar que a meirande parte dos discursos, artigos, manifestos, declaracións, panfletos lidos en apoloxía da lingua galega nos xornais durante os últimos días pertence ao terceiro xénero de discurso retórico, en doses, segundo os casos, de loubanza e crítica. 
Sen embargo, o que fai falta nestes tempos é precisamente o desenrolo dos dous discursos primeiros: falta argumentario contundente para seducir ao tribunal e asamblea galega queten que emitir xuízos ou promulgar leis. Falta belixerancia, combate, litixio, e sobra lirismo, mostración, e, como din os rétores con intención aguda, literatura. 

10 luglio 2009

CRÓNICA (XA NON TAN) URXENTE DUN ACTO CÍVICO

IMAXE DE ELISA GONZÁLEZ
Rosalía Winehouse

Veño da presentación de Galicia, patrimonio da humanidade. Cheguei tarde e non escoitei a Bragado. Puiden atender o verbo pousado de Baamonde (o da pulsión basal de Galicia gustou moito ao meu compañeiro Forcadela), de espíritu moi conciliador, sen menoscabo de alusións concretas a segmentos do PP ("jaleados" desde as ondas extremodereitas madrileñas) nemigos da lingua galega. 
XDocampo, en estilo diverso, ponderou a palabra imposición e o correlato da liberdade e tentou identificar nun texto moi elaborado e pronunciado con solemnidade demorada a lingua galega co propio país. Non sei se se falara antes de impulsar unha iniciativa popular a favor da lingua galega para obter un millón de sinaturas, pero saiu no seu comentario, con palabras, ao meu xuízo, excesivamente esperanzadas. Como final, lembrou o clásico "En Galiza, en galego", pero non disimulou a súa versión: "En Galiza, só en galego".
Camiño Noia amosou unha indignación ben notoria. Viña encendida da reunión mantida no Consello da Cultura Galega con ANFeijoo. Como dixo que non ían contar os xornalistas as miudenzas da xuntanza, conto eu o que ela contou: que o presidente citara a Kundera, Joyce e Kafka como exemplos (suponse por escribir noutras linguas distintas ás súas) da súa exposición sobre a liberdade lingüística, para escándalo de case todos. Para Camiño o ton nin siquera foi compracente ou protocolario, senón belixerante mesmo diante de xente moi sensible a este asunto. Rematou pedindo renovada militancia, en ton manifesto de arenga.
Gonzalo Navaza buscou a analoxía coa fauna e a flora para desmontar o que el considera falacia: a de non considerar as linguas suxeitos de dereito, e, polo tanto, como a propia paisaxe, susceptibles mesmo de exterminio. O seu verbo tamén foi encendido, tal vez provocado porque viña algo acalorado pola carreira que se meteu para chegar a tempo.
Falou Alfonso Álvarez Gándara para reclamar aplauso á iniciativa e para notar unha certa autocompracencia nos defensores do galego. Foi exquisito nas formas pero crin advertir unha lixeira crítica á funcionarización da lingua, á liturxia conformista do galego. Non sei se interpretei eu ben as súas palabras, pero agradecín ese pequeno aceno disconforme.
Monteagudo analizou, con detalle (non son quen de lembrar todos os aspectos que destacou), a pretensión fulminadora do goberno do PP: a min me gustou a súa apreciación última sobre a necesaria defensa da legalidade vixente e, sobre todo, a perentoria defensa da discriminación positiva como rasgo lexislativo fundamental.
Un par de persoas máis (Gundín, Gonzalo Bouzada) incidiron, con discursos animosos, na necesidade dunha ofensiva ("Ao ataque", chegou a dicir o primeiro) intelixente. María Xosé Queizán pediu política e menos sentimentalidade, pero deixouse levar ao final pola petición, xa máis airada, da demisión do presidente da Xunta por non defender o que en realidade considerou ecuación irrenunciable Galiza=galego. Antón Reixa recobrou tempos de asamblea e fixo un discurso ben interesante, cunha afirmación que creo levaba preparada de "Máis políticos e menos politómanos". Pero entendo que acertou en levar a discusión (dixo que se confundira de formato: viña para asistir a unha reunión e atopou unha rolda de prensa) ao terreo puramente político de novo, en defensa da lei, do plano e do decreto, co propósito explícito de buscar aos votantes do PP á causa. Carlos Callón, que asistiu a carón de Bieito Lobeira ao acto, interviu case ao final para apoiar o movemento e poñer a disposición desta idea toda a forza da súa organización: revelou que moitos castelanofalantes aprezan esta iniciativa e considerou oportuno contar con todos eles. Pareceume elegante a súa intervención e penso que é moi probable que desista de continuar a presentada o outro martes e incorporarse (el e supoño a Mesa) como parte integrante deste movemento chamado a instaurar un novo Nunca máis coa lingua galega como obxecto fundamental de defensa, tal e como comentaba PP KKmo ao final do acto en plena Praza da Princesa.
Non sei se esquezo algunha intervención máis. Sei que andaban por alí amigos do feisbu como Montserrat Paz, Paz Raña; escritores como Calveiro, Forcadela, Fran Alonso, Pepe Cáccamo; políticas como Iolanda Veloso ou Carme Adán; e blogueiros como Martin Pawley (que grabou a man firme o acto). Seguro que esquezo a alguén: que me perdoen. Pero a miña memoria deste acto fundacional deste movemento cívico non dá polo de agora para máis.

Addenda:
Camiño lembrou algunha das palabras que off the record lle mandou aos responsables da consellería. Son irreproducibles aquí, pero algunhas delas están no Himno galego.
O amigo Gundín (creo que así se chamaba) lembrou unha cousa que resulta fundamental: de levar adiante calquera iniciativa popular se precisa a maioría na cámara: preguntouse como conseguilo. Creo que deu a clave do que hai que facer.
Tamén interviu un rapaz ben novo que falou en español para deplorar o ataque contra o galego. Foi o que deu pe a Carlos Callón (a quen por certo eu non coñecía) para falar desa realidade ben evidente de castelanofalantes a quen esta deriva lle parece irresponsable.

8 luglio 2009

GELÍN EL DE LOS PONTONES


Aproveitei a visita a Santiago para ver aos meus pais, que había tempo que non vía. Fomos xantar ao Camilo (un chisco decepcionante nalgúns pratos) e buscar acomodo para a filla estudante. No xantar, o meu pai, votante socialista desde antigo, destilou a súa proverbial crítica acerba contra todo o que se move. Habitualmente tende a reproducir un lixeiro pensamento socialdemócrata, pero cando lle dá por asumir un discurso máis concreto arremete contra todo. Hoxe mesmo me deu a impresión de amargura e desilusión total. Pero a min estimúlame moito a súa maneira de pensar: aceda, durísima, implacable. Non deixa títere con cabeza: x é un incompetente (e pon exemplos a ducias), y é un corrupto (e aduce un episodio de mínima irregularidade comparado co que está caendo, pero que resulta ilustrativo de onde pon meu pai o listón, case coma un erasmista de nova estirpe: a ras do chan), z é incapaz (e exemplifica cos que despois das eleccións desapareceron do mapa). Abomina de Feijoo (considérao insustancial, pouco preparado, non apto para gobernar un país de forma seria), pero non perde ocasión para preguntarse quen veñen sendo os que aparentemente ocupan os escanos da oposición. Do BNG xa non di case nada (non sinte lástima, pero pon as mans na cabeza pensando en quen puxeron ao mando e interrogándose sobre a traxectoria actual dos que antes estiveran no goberno: imposible reproducir a tristeza que lle produce ver sentado na mesa do parlamento a quen foi hai pouco portadas de case todos os xornais, convertido agora en ocasional articulista do que debería formular en sede parlamentaria). Do PSOE, pregunta (onde Touriño?) e, tras analizar a preparación retórica de Vázquez, volve a preguntar "Como vai convencer á poboación unha persoa que non sabe falar?". Do resto nin se sabe, pero, eso si, lembra sempre que pode os episodios de corrupción, malversación, roubos (directamente roubos), protagonizados por aqueles que parecen máis afíns á súa ideoloxía. 
Eu aprendín de meu pai, e sigo aprendendo moito, o significado da coherencia política, da honestidade e eficacia no desenvolvemento dun cargo público, a intolerancia suma con calquera circunstancia de favoritismos, cartos mal empregados ou incompetencias intelectuais das persoas encargadas dun posto de responsabilidade administrativa. Esta postura leva inevitablemente á decepción, á sensación constante de desastre nunca resignado. E, a pesar de todo, dese rigorismo moral e político extremo que meu pai practica sen distingos, conserva unha envexable forma intelectual na que sobrancea o humor, a ironía e un infatigable entusiasmo por participar críticamente (cos naturais vituperios razonados) na mellora deste mundo. 
Cando falo co meu pai, doume de conta de a quen pretendo parecerme.    

6 luglio 2009

DERROTA POR KO


Deixei pasar dous días tras a noticia do domingo da Voz de Galicia na que se facía mención á especial relación entre as consellerías do BNG no anterior bipartito e a asociación da Mesa pola Normalización Lingüística. Lin a noticia, non sen as prevencións naturais procedendo de onde proceden, e logo a resposta da Mesa. Reservo para mellor ocasión a opinión sobre o particular, pero sorprende a día de hoxe o silencio sepulcral da clase política nacionalista sobre o asunto. Nin o BNG foi quen de reaccionar (non vin nada ao respecto: houbo resposta?) nin os arredores da Mesa acudiron coa premura habitual á protección da asociación amiga. Estou pampo. Digo a verdade. Significa esto que a derrota do primeiro de marzo foi por ko absoluto e que non hai siquera gañas de erguerse da lona? 
Dixen aquí hai non moito que procede unha refundición das posicións nacionalistas, malia non ser eu votante seu. Cónstame (amizades moi queridas, persoas coas que litigo a diario) que hai un pulo nacionalista. Pero tamén me consta o desconcerto, a desilusión, o descrédito e mesmo o rexeitamento nihilista de todo o que eles defenden. Non digo que a Mesa mereza unha defensa, pero este silencio é máis ca elocuente. É a proba evidente de que a xente nacionalista (o votante, por riba de todo) quere que todo caia ao chan para poder medrar desde cero. A actual dirección do partido que podía representalos é hoxe mesmo unha rémora: un molesto obstáculo para poder avanzar. Mentres exista BNG, ao que moitos se aferran con lexítimo orgullo de pertenza a un pasado, moitos outros nin siquera moveran o dedo que antes movían para calquera cousa. E, morta ou desaparecida esta pulsión, o panorama nacionalista queda baleiro e a expensas de que calquera noticia aparecida na prensa contra eles sexa completamente admitida e dada por boa sen ofreceren siquera a mínima resistencia. Como é o caso que agora me ocupa.  

3 luglio 2009

AZAÑA SEGUNDO JULIÁ


Lin con moita atención o libro de Santos Juliá sobre Azaña. É unha biografía extraordinaria. Prolixa nas análises dos discursos máis célebres de Azaña e de certos textos que semellan fundamentais na traxectoria ideolóxica azañista. Subtil no desbroce dos paseniños pasos de Azaña desde o reformismo de Melquíades Álvarez ata o esquerdismo republicano de ultima hora. Exhaustiva ata límites extremos na descripción da súa actividade de axitador intelectual e político no Ateneo. Profunda no minucioso exame da intimidade solitaria dun home que cre na palabra que constrúe unha res pública. Limitada, no entanto, na apreciación de certos fitos da súa cronología: demasiado extensa na descripción da súa etapa de formación bachilleril ou na súa relación contradictoria co mundo relixioso, insatisfactoria por escasa no relato de casas viejas, da revolución asturiana de 1934 ou da súa visión demoledora de Companys ou de Aguirre, desilusionante por nula na referencia das viaxes e estadías de Azaña na Coruña (ou polo norte de España) durante varios veráns. Creo que voluntariamente desleigada na narración das miudenzas domésticas ou sentimentais; apenas medio bosquexo das súas relacións amorosas (abandonadas despois dun algo morboso relato de mocidade), nin siquera un breve e necesario, ao meu xuízo, retrato da súa muller ou dos seres máis próximos (a insinuación dunha relación homosexual con Cipriano Rivas queda, malgré tout, inconclusa), sobre todo a medida que avanza o libro e a vida turbulenta, axitada e crítica da República remata por anular case toda a vida íntima que puideramos intuir. Amósase, ao cabo, irregular nalgúns tramos: preponderante sempre a voz política, coa correspondiente presentación das súas circunstancias (para min fascinante o detalle sobre os seus mitins multitudinarios nas prazas de touros de Bilbao,Valencia ou nas Ventas, con xente que acode desde todos os lugares xa de mañán e que enchen ata a bandeira os recintos para escoitalo en silencio), pero mitigada a súa pegada introspectiva, agás nos casos en que describe diarios ou notas persoais.  
O libro de Juliá resulta interesantísimo para dar conta da personalidade política de Azaña. Se cadra polo propio poder de fascinación intelectual que emite o personaxe e que remata por superar todo o demáis. En perspectiva, a biografía, que ao comezo se detén en particulares episodios da súa infancia aos que se lle outorga natureza epifánica, faise aos poucos unha paráfrase (engaiolante, sen dúbida) do seu discurso intelectual, cifrado en textos escritos para a conferencia, o mítin ou o debate parlamentario. Dá a impresión de que a Juliá lle seduce en exceso o poder que Azaña supón na construcción retórica e verbal dun mundo político. E, polo tanto, fica seducido máis polas propias palabras de Azaña ca pola propia acción política, que pasa, sen pretendelo probablemente, a un segundo plano. Tal seducción (ou abducción, segundo os pasaxes) advírtese, non sempre con éxito, na apropiación estilística de Azaña. Juliá sempre é moi cuidadoso con este aspecto (subxectivador e case literario) da figura do historiador: a súa vontade de estilo é evidente, pero ás veces, a cercanía con Azaña pásalle factura. Non me resisto a comentar que hai pasaxes nos que a paráfrase chega a fundir estilos ata o punto de que o lector ignora (por pouco tempo, iso si) se transcribe ou escribe Juliá sobre Azaña. 
A min esta opción paréceme moi lexítima e fíxome pasar uns momentos especialmente intensos, pero tamén teño que recoñecer que ás veces prefería que unha persoa feramente humana coma Azaña fose descrita na súa intimidade curiosa e amable, tal e como os seus diarios revelan en moitísimos casos.  Juliá preferiu o homo politicus antes ca outros homines: admitámolo como punto de partida e procuremos tras este primer grolo gorentoso as obras de Azaña para poder compoñer (ao aire e ao albur dunha vontade propia) o retrato completo. Nisas estamos.   

1 luglio 2009

HOMES INTELECTUAIS


O intelectual latinoamericano AR, lúcido analista da obra literaria e política de autores como García Márquez (tildou con acerto, ao meu xuízo, a lingua poética de Cien años de soledad como kitsch) ou Cortázar (non admitiu, e concordo con el totalmente, que un autor da súa formación cultural fose tan ignorante en materia política), escribiu no seu diario o día 29 de febreiro de 1980:
Hice esta semana que concluye dos llamadas a san Francisco, para hablar con Marta, y la encontré animada, cargada de trabajo, pero entretenida, en plena agitación del concurso al que sirve de jurado. Vuelve el domingo con Graziana. 
La casa se me ha puesto triste sin ella, desarreglada, con trastos y libros por todos lados, la cama siempre sin hacer, la comida sin interés... En este mismo momento recordé que no le había regado las plantas y fui a hacerlo. Cierto, la casa se me desintegra a pesar del esfuerzo que hago para mantenerla: la disfruto, pero es ella su ángel tutelar, es su obra y sé que la disfruta amorosamente. 
Non é a única entrada deste estilo. Na súa cabeza de esgrevio intelectual entra a política mundial, a entera historia da literatura latinoamericana, os designios minuciosos e anodinos do ensino universitario, as grandes dilemas do universo, os debates filosófico-ideolóxicos co marxismo e revolución cubana como referencias reiterativas. E, sen embargo, confésase incapaz de manter unha casa, digamos, facer unha cama, regar as prantas, fregar a louza. 
Manda carallo cos homes intelectuais (progresistas, por riba).