O LAGO QUE SULAGA

A mina pechou o 31 de Decembro. O grande furado que deixou a extracción de lignito durante case 30 anos ocupa unha extensión superior en catro ou cinco veces a propia dimensión da vila que viviu ao seu lado. A entulleira, agora inzada de arbres e praderío por onde corren cervos e xabaríns, aínda é máis grande. Agora o profundo abismo escalonado, de cores grises, pardas e brancas de arxila nova, vai ser sulagado no prazo de catro anos. Unha canle desde o río Eume vai subministrar auga durante todo este tempo ata convertir aquel pesadume escuro, de 200 metros de máxima profundidade, en lago de lecer cunha pequena illa perto do que hoxe é paisaxe de cintas transportadoras, canxilóns oxidados e pavillóns de escorias.

Aventuran, con campo de golf engadido, turismo de vela (asegurado está o vento, incontible naquelas paraxes) e de deportes acuáticos (piragüismo, esquí, mesmo natación, con praia incluida pola parte que mira á vila). Auguran peixes entre tantas aves ou animais como agora exhiben, en libros preciosos que a propia empresa edita para propaganda do seu ecoloxismo vencedor de malas conciencias. Non teño idea precisa sobre as vantaxes da proposta. Voces, moi baixiñas nunha vila onde calquera iniciativa para traer emprego está sempre ben vista (a recente planta de gas, a autovía que cruza o concello), falan contra o megalómano proxecto.

Fun co meu irmán e co meu pai, en plan capataces de obra, para tomar medida daquela nova natureza. Todo parecía grandioso: as máquinas extractoras e apiladoras, de máis de cen metros cada unha, semellaban formigas naquelas magnitudes. Vin fotografías virtuais de como quedaría o lago, aproximacións imaxinativas de como sería aquela masa de auga que o Eume alimentaría durante case un lustro.

Entón, collimos a estrada antiga de Espiñaredo para volver ver o que quedaba das pequenas abas do Meidelo. Pasamos por Piñeiros, Castiñeira e tomamos camiño de Cheiván, entre penas de formas rechamantes, arcolitos e piñeiros, coa ollada posta sempre nas pequenas fragas que agochaban os regatos e delimitaban a paisaxe industrial do seu tempo pasado. O ceo era de cinza. E aqueles lugares, apenas aldeas, bautizados con sinxelos nomes de arbres e case desertos, que viron furar a terra, agora han contemplar un horizonte de ondas case mariñas: unha lámina perlada que usurpará da vista o fango, a lama e a terra da que están, estamos, compostos.