UN LIBRO CÓMICO SOBRE A CULTURA

Estou lendo, a ratos, un libro dun xornalista italiano, Edmondo Berselli, moi aprezado polos lectores (os seus libros sempre ocupan os primeiros postos de venta): o seu título é Venerati maestri: operetta immorale sugli intelligenti d'Italia. Berselli é autor descoñecido en España en gran medida porque os seus libros tratan sobre política interna e cultura italianas para un público decididamente italiano, con moitos acenos cómplices á educación sentimental italiana. A mín me resulta difícil de comprender porque ignoro os nomes de boa parte das persoas que aparecen citadas no seu libro. Pero atopo numerosos comentarios, perfectamente axeitados ás nosas experiencias culturais e políticas, desde unha perspectiva progresista, claramente de sinistra. As súas análises están cheas de ironía, de retranca radical sobre a evolución, sobre todo, da clase intelectual italiana: Moretti, Benigni, Bertolucci, Eco, Fo son algúns dos seus brancos favoritos. Por exemplo, da película de Bertolucci, Os soñadores dirá que "transformou o Sesentaeoito nun Sesentaenove" ou, a propósito da novela O nome da rosa, describirá esta divertida escea: "Sobre a hamaca, baixo a sombrilla, Umberto Eco pode laiarse e reclamar o que queira, sensibilizar mesmo ao socorrista, dirixirse ao do bar na percura de apoios, mais das súas elucubracións medievais non importa nada, e aínda hoxe, pasados tantos anos, na espera dun baño reparador desexamos saber solo como vai a rematar a historia, quen é o asasiño entre todos aqueles frades".

Pero tal vez a idea que máis me está a interesar é esta:

"Sen hipocresía, debe admitirse que, se unha novela vale algo, coma narración, coma ritmo, coma personaxes, coma historia, ademáis de por aspectos sociais e sociolóxicos, despois dunhas oitenta páxinas corre un ata o final, ao epílogo, para ver exactamente como vai rematar. Aplacada a ansia, logo lese e relese tranquilamente, saltando as descripcións, porque as descripcións aburren mesmo a quen escribe e serven só para facer ver que o escritor coñece palabras coma azabache ou cretona, e nomes de arbres e herbas que todos esquecimos mesmo os labregos". A súa visión sobre a novela é terrible e augura o final do xénero, por pura molicie do lector. Aínda que recordará que "o único momento dedicado á lectura de novelas é durante a gripe. Sucede cada ano, despois do virus alcanzar o seu grao máximo de contaxio: no leito coa febre a trentasete e sete, levemente aparvados, despois do te quente da tarde, a aspirina e o soño reparador, é un placer mórbido, envolvente, ler historias cretinas. As máis das veces, rematada a novela, pregúntase un por que diaños gusta tanto ao público, e por que a xente fai cola na caixa para levar a casa, coma un trofeo, o libro dos primeiros lugares de vendas. Por exemplo, lidas dúas o tres noveliñas de Camilleri, e comprendida a persoaxe de Montalbano, coas historias do seu subordinado Augello, asimiladas todas as palabriñas da lingua siciliana empregada polo autor, os cababisi e i fimmini (qué carallo e mulleres en siciliano), unha persoa normal non atopa a necesidade compulsiva de ler o último libro de Camelleri (por certo: Il colore del sole, sobre a biografía de Caravaggio, moi breve e interesante). Namentras, decenas de millares de persoas, si: desexan o capítulo seguinte, a nova historieta, a última aventuriña de Vigàta". O Berselli distínguese pola súa afiada lingua e o seu profundo descreimento sobre o papel que el mesmo xoga na Italia de hoxe: o do intelectual ou do simple pero estimadísimo comentarista xornaleiro.