CHESIL BEACH

Hai que ler Chesil Beach. E, se é posible, dunha soa ollada. Ou de dúas. En calquera caso, non máis de dous días. Hai que cobralo dunha soa peza, como un suspiro. A relación demorada dunha noite de bodas, nun hotel de praia, nun verán do 62, constitúe a vértebra da novela. Sobre ese fío, Ian McEwan, nun continuo ir e vir cara ao pasado, reconstrúe a vida de Florence e Edward, dous mozos nunha Inglaterra que está a despedir a postguerra e comeza albiscar o novo horizonte dos fulgurantes sesenta. Esa fronteira, esa liña separadora de dous mundos aparece representada nesa noite, nas conversas e, sobre todo, nos movementos carnais, nos acenos sexuais que conforman a súa relación íntima. O sexo, que aparece como obstáculo, pero tamén como fito, revela o paso do tempo. Un aloumiño resulta poderoso: encarna non só un progreso emocional, senón intelectual e, ao tempo, social. Nos límites, angostos ademáis, dun leito con catro columnas, aparece descrita unha páxina de historia. A vida deses enamorados, aínda virxes, é a vida dun país, aínda que esta representación, polo maxisterio de McEwan, estea completamente disfrazada por unha narración sempre seductora.

McEwan exhibe un estilo envexable. A frase, sempre simple, cortada cunha retórica da densidade e da economía lingüística, resulta exemplar. A precisión con que describe os personaxes e, en particular, os seus íntimos pensamentos a cada paso que dan, é memorable. Non carece de ironía o relato, tal vez derivado do feito de que está contado por unha terceira persoa desde o final, coa perspectiva dun tempo renovado. Os bucles constantes desde o pasado ata a noite de bodas son sometidos a unha mirada distante, que lle outorga ao tempo verosimilitude e dimensión levemente irónica. Como neste pasaxe en que se conta o tempo de estudante de Edward en Londres.

Los cambios sociales nunca avanzan con un ritmo constante. Se rumoreaba que en el departamento de inglés y en la carretera que llevaba a la SOAS y, bajando Kingsway, a la London School of Economics, hombres y mujeres con vaqueros negros prietos y suéters negros de cuello alto practicaban continuamente el sexo fácil sin tener que presentarse entre sí a sus padres. Se hablaba incluso de canutos. Edward daba a veces un paseo experimental desde el departamento de historia hasta el de inglés con la esperanza de descubrir pruebas del paraíso en la tierra, pero ni los pasillos, ni los tablones de anuncios, ni siquiera las mujeres parecían diferentes.

Con todo, a novela ofrece unha construcción perfecta. Nada é superfluo ou innecesario (déixoo así, porque acabo de ler a crónica de Eduardo Mendoza e emprega os mesmos termos: pero non o retiro). Todo mira ao instante revelador da noite de bodas. E cando este queda resolto, un precioso epílogo de fonda melancolía inunda toda a narración. Non correrron as miñas bágoas, porque o desvelo da noite as impedía. Pero unha compracente sensación de tristeza recorreu os últimos grolos deste sensacional libro.

[NOTA: Terei que ler outros libros deste autor: o de Sábado non o din aturado. E teño que facer outro comentario sobre Inglaterra, Inglaterra, fascinante de principio a fin: unha novela entre satírica e fabulosa que merece todos os honores. O meu querido Julian Barnes, o máis grande escritor destes tempos] .